Тема 5. Государственные символы РБ
Прочитайте и переведите.
Государственный флаг Республики Башкортостан
У нашего Башкортостана есть символ показывающий его независимость. Это - государственный герб, государственный флаг, государственный гимн. Эти символы отражают своеобразность и традиции башкирского народа, давшие имя нашей республике.
Государственный флаг состоит из трех цветов. Голубой цвет- чистота народа, доброжелательность,отражение всех светлых мечтов. Белый цвет- любовь к жизни,приветливость, вера в светлое будущее и взаимное сотрудничество.Зеленый цвет – цвет независимости и его неизменность.
Государственный герб республики Башкортостан
Государственный герб республики Башкортостан – это символ суверинитета Башкортостана, а также показывает стремление народа к свободе и преданность народа
Герб Республики Башкортостан представляет собой изображение памятника Салавату Юлаеву на фоне восходящего Солнца и его лучей, вписанное в круг, обрамленный национальным орнаментом. Ниже изображено соцветие курая, символ башкирских племен. Цветок курая показывает единство нашего народа, а рисунок его- стремление к мирной жизни.
Салават Юлаев - на лучах солнца. Это признак восхода, стремление народа вперед, каждый раз новый восход солнца. Признак чистоты и спокойствия - флаг,выражающий стремление сохранить все эти качества.
Автор герба — Фазлетдин Фаррахович Ислахов.
2. Ответьте на вопросы.
1) Это государственный герб, государственный флаг, государственный гимн.
2) Государственный флаг состоит из трех цветов. Голубой цвет- чистота народа, доброжелательность,отражение всех светлых мечтов. Белый цвет- любовь к жизни,приветливость, вера в светлое будущее и взаимное сотрудничество.Зеленый цвет – цвет независимости и его неизменность.
3) Герб Республики Башкортостан представляет собой изображение памятника Салавату Юлаеву на фоне восходящего Солнца и его лучей, вписанное в круг, обрамленный национальным орнаментом. Ниже изображено соцветие курая, символ башкирских племен
4) Автор слов:Равиль Бикбаев, Рашит Шакур
Авторы перевода на русский язык: Фарит Идрисов, Светлана Чураева
Композитор: Фарит Идрисов.
5) Цветок курая показывает единство нашего народа, а рисунок его- стремление к мирной жизни
6) 12 октября 2006 года
3. Напишие переводы и запомните слова:
Башҡортостан Республикаһы - Респуплика Башкортостан
Ватан- Отечество
Өлкә- сфера
Ҡала - город
Район –р айон
Ауыл - деревня
Урам - улица
Йорт - дом
Ҡат - слой
Урынлашҡан - расположено
тыуған ил- родная страна
ер - земля
визит карточкаһы – визитная карточка
тарих - история
халыҡ- народ
төп халыҡ- коренной народ
башҡа милләт вәкиле- предста витель другой национальности
рус- русский
татар- татарин,
сыуаш- чувашский
мордва- мордва
украин- - украин
белорус- белорус
йәһүд- якут
немец - немец
төрөк - тюрк
үзбәк - узбек
хоҡуҡ - право
үҙаллы- самостоятельно
теләктәшлек- солидарность
тыуған төйәк- родные края
сәнәғәт- промышленность
сәйәсәт - общество
йылға - река
тау- горы
урман- леса
һауа- воздух
иҡтисади- экономический
йәмғиәт ҡоролошо- обществественный строй
дәүләт-государство
эшмәкәр - деятель
дәүләт эшмәкәре – государственый деятель
сәйәси эшмәкәр- социальный деятель
йөмһүриәт- республика
хөкүмәт- государство
суверенитет - суверенитет
бойондороҡһоҙлоҡ- независимость
һайлау кампанияһы- компания выборов
саҡырылыш- приглашение
ижтимағи - социальный
ер өҫтө һәм ер аҫты байлыҡтары- подземное и надземное богатство
рухи байлыҡ- духовное богатство
баш ҡала - столица
көнбайыш - запад
көнсығыш - восток
көньяҡ - юг
төньяҡ - север
тигеҙлек- равенство
мәғлүмәт - информация
законға ярашлы – в соответствии с законом
конституция- конституция
закондар сығарыу – выход законов
4. Спишите, вставляя нужные окончания вместо многоточий.
а) Мин Башҡортостан Республикаһында йәшәйем.
б) Һин университетта уҡыйһың.
в) Мин 2016 йылда колледж тамамланым.
г) Беҙ иртәгә киноға барабыҙ.
д) Улар кисә ауылдан килделәр.
е) Йәй көнө экспедицияға барбыҙ.
5. Напишите сочинение на тему «Башҡортостан - минең республикам».
Тыуған ер! Ватаным! Башҡортостаным! Ниндәй оло мәғәнәгә эйә был һүҙҙәр! Ошо һүҙҙәрҙе ишетеү менән, күңелдә аңлата алмаҫлыҡ хистәр, дәрт уяна. Ниндәй ҡәҙерле һәм ғәзиз ул тыуған ер! Минең өсөн Тыуған ер – тыуған, торған ил генә түгел, ә йөрәктең түрендә иң ҙур урын алған, аңлатып бөтмәҫлек, һоҡланып туймаҫлыҡ төшөнсә.
“Картаға ҡарап, еремде:
-Бер япраҡ саҡлы,- тинем,
Мин хайранмын киңлегеңә
Башҡортостаным-илем!” (Мостай Кәрим)
Ысынлап та, картаға ҡараһаҡ, беҙҙең ил бәләкәс кенә булып ятҡан кеүек тә, әммә уның тарихы шул тиклем бай, ҡатмарлы һәм ҡыҙыҡлы, ә тәбиғәтенә һоҡланып туйғыһыҙ. Башҡортостанымдың күкһел бейек тауҙарын, ҡуйы ағастарын, бәрәкәтле баҫыуҙарын, көмөш һыулы шишмәләрен, зәңгәр күлдәрен, йылғаларын күреп хайран ҡалырлыҡ. Тыуған яғыңдың һайрар ҡоштары ла, хуш еҫле сәскәләре лә, хатта әреме лә – хозурлыҡтың хозуры. Тыуған илкәйемдең тәбиғәтенең гүзәллеген, нәфислеген һөйләп тә, көйләп тә бөтөрөрлөк түгел. Кемде генә һоҡландырмаған, ниндәй генә шағирҙарҙы ҡәләм алырға дәртләндермәгән, ниндәй генә рәссам, композиторҙарҙы үҙенә ғашиҡ итмәгән ул.
Тыуған ерем-Башҡортостаным! Күпме тәрән уйҙар, тулҡынландырырлыҡ хистәр уята минең күңелемдә был ҡәҙерле һәм изге һүҙҙәр. Ҡайҙа ғына йөрөһәм дә, һинең киң ялан-баҫыуҙарыңды, мөһабәт тауҙарыңды, болоттарға ашҡан ҡаяларыңды, сылтырап аҡҡан шишмәләреңде мин бер ҡайҙа ла таба алмам. Сит ерҙә йөрөһәм, хатта ай-йондоҙҙарҙың балҡышы ла икенселәй кеүек тойолор. Хуш еҫле балдарың, моңло ҡурай тауышы, болондарҙа кешнәп сапҡан йылҡыларың миңә шул ҡәҙәрем яҡын! Мин яратам һине, Башҡортостан!
“Ҡайҙа ғына йөрөһәм дә,
Гел хәтерҙә,гел генә:
Донъяла бит,әсә кеүек,
Тыуған ер ҙә бер генә.” (Абдулхаҡ Игебаев)
Башҡортостан! Мин ғорурланам ошо изге ерҙә тыуып, үҫкәнем өсөн. Сикһеҙ бәхетлемен ошо данлы илдә йәшәгәнем өсөн! Башҡортостаным минең! Алтын илкәйем! Мөғжизә, тылсымдарға бай еркәйем! Матур тәбиғәтеңә һоҡланыуҙан таң ҡалырлыҡ! Халҡыңдың изге күңеллелегенә, ҡунаҡсыллығына хайран булырлыҡ!
Башҡортостаным-минең тыуған ерем,
Ғәзиздәрҙән-ғәзиз төйәгем.
Гүзәлдәрҙән-гүзәл ошо ерҙә
Йәшәү-минең барлыҡ теләгем.
Эсәр һыуҙарыбыҙҙы, һулар һауаларыбыҙҙы бысрамаҫҡа, урмандарыбыҙҙы ҡоротмаҫҡа мин вәғәҙә бирәм! Гел генә һине яҡлап, һаҡлап торасаҡмын! Башҡортостан! Һинең гүзәллегеңә тиң булырлыҡ ерҙәр ҙә юҡ. Һин минең иң ҡәҙерле, ғәзиз ерем, берҙән-бер тыуған илем! Мин ғашиҡмын һиңә, бөйөк, гүзәл республикам!