Софония – Наум – Аввакум

* Фрагмент 2 Кор 6,14 - 7,1 nie wydaje się być na swoim miejscu: przerywa uprzedni wątek i nijak się nie ma do treści listu. Tymczasem gdy go włożyć po 1 Кор 6,11 pasuje jak ulał!

** 2 Кор 10: - 13: jest przypuszczalnie owym poprzednim listem, o którym Paweł wspomina wcześniej (por 2,3.9 i 7,8). Należy go więc przeczytać przed fragmentem 2,14 - 6,13, który jest jakby jego pogłębieniem.

* Стих 8.1 wydaje się być nie na swoim miejscu; byłoby bardziej logiczne uczynić zeń drugi człon niedokończonego zdania z wiersza 5,12 (por. rekonstrukcja rozdziału 5).

* Wydaje się, że wiersze 3,13.1.14 należałoby złożyć w następujący sposób:

Dlatego proszę, abyście się nie zniechęcali prześladowaniami, jakie znoszę dla was; taka jest właśnie wasza chwała. Dzięki temu <doświadczeniu> właśnie ja, Paweł, więzień Chrystusa Jezusa za was, pogan, zginam kolana moje, przed Ojcem…

Третий Цикл - Ветхий Завет

Параполименон

* Wystarczy uważnie przeczytać fragmenty 4,1 - 5,26; 9,1-34; 10,1 -11,3. Pozostały tekst przebiec wzrokiem, by zdać sobie sprawę w jaki sposób autor księgi tworzy genealogie.

** Фрагмент 1,14-17 został opuszczony, gdyż jest dokładną kopią 1Krl 10,26-29, a w tekście wydaje się być nie na miejscu.

* Fragment 32,24-31 przypuszczalnie należałoby przenieść na sam początek rozdziału 32, ponieważ choroba i cudowne uzdrowienie Ezechiasza wg opinii większości biblistów miały miejsce przed oblężeniem Jerozolimy przez Sennacheryba (por. przypis do 2gi cykl, 14ty tydzień, 6ty dzień). Tym samym zwrot „po tych dowodach wierności” z 32,1 można by zatem rozumieć: po tych dowodach wierności wobec Jahw e - jeśli nie przestawimy fragmentu 32,24-31 – albo też po tych oznakach lojalności wobec króla Babilonu – jeśli go przestawimy! Druga interpretacja jest z chronologicznego punktu widzenia wprost oczywista: Sennacheryb zaatakował Judę na wieść, że Ezechiasz związał się przymierzem Babilonem (por. 2Krl 18,7). Niemniej autor księgi Kronik mógł równie dobrze przyjąć - zgodnie ze swym rozumieniem dokumentów historycznych, którymi dysponował - że choroba i uzdrowienie Ezechiasza miały miejsce po oblężeniu Jerozolimy.

Иезекииль

Плач Иеремии - Aвдий

Bарух * - Второй Исайя Â *

* Księga Barucha jest zbiorem różnych pism powstałych między IVtym a IIgim wiekiem prz. Chr. Jest ona odbiciem późniejszych refleksji mędrców Izraela nad niewolą babilońską.

** Księga Drugiego Izajasza może być czytana wg planu lub wg rekonstrukcji.

*В некоторых изданиях Библии эта глава является особой книгой, которая называется Посланием Иеремии.

Ездра – Аггей - Первый Захария - Неемия *

* Księgi Ezdrasza i Nehemiasza to luźno splecione z sobą narracje historyczne, a także świadectwo osobiste obu natchnionych autorów. Wszystko to w zupełnym nieładzie chronologicznym, który domaga się rekonstrukcji by odkryć, jak wielkie znaczenie dla Narodu Wybranego miały przytoczone wydarzenia.

* Ездра начинает свою миссию в Иерусалиме в пятом месяце седьмого года правления царя Артаксеркса (прим. 558 г. до Р.Х. - см. Ездр 7,7). Неем 8: - 10: описывает его деятельность в седьмом месяце; а Ездр 9: - 10: - в девятом и десятом месяцах этого же года.

Неемия начинает свою деятельность в двадцатом году правления Артаксеркса (445 г. до Р. Х. – см. Неем 2,1); wzmianka jego imienia w Neh 8,9 i w Neh 10,2 wydaje się być zatem znacznie późniejszym dopiskiem (tak np. uznawana za kanoniczną jedynie przez kościoły prawosławne Trzecia księga Ezdrasza powtarza początek Neh 8: opuszczając jednak we wspomnianym miejscu imię Nehemiasza!).

** Стихи 4,4 -5 следует прочитать ещё раз для лучшего понимания библейского повествования.

Tретий Исайя * - Maлахия

* Jest to zbiór proroctw uczniów Drugiego Izajasza pochodzących z okresu bezpośrednio po powrocie z niewoli babilońskiej. Ich jedność literacka jest trudna do ustalenia. Co do opuszczonego fragmentu 56,10 - 57,2 patrz 2gi cykl, 12ty tydzień, 6ty dzień.

Товит * - Есфирь - Иов **

* Jest to dydaktyczna przypowieść o opiece Bożej nad Izraelitami w czasie niewoli asyryjskiej i babilońskiej i powstała już po powrocie z niewoli. Nie jest to relacja historyczna, choć niewątpliwie nawiązuje do prawdziwych doświadczeń Narodu Wybranego.

** Pierwsze dwa rozdziały księgi - jak i jej szczęśliwe zakończenie - zdają się pochodzić z X wieku prz. Chr., natomiast pozostała poetycka cześć (tj. ponad 90% tekstu) - z końca V wieku prz. Chr. W tym bowiem czasie Naród Wybrany, przeżywający niekiedy trudne chwile pod panowaniem Persów (por. Ezd 4:, Ne 1:, Est 3: itp.), zaczął odnosić do siebieznaną powszechnie na całym Bliskim Wschodzie opowieść o sprawiedliwym Hiobie znoszącym niezasłużone cierpienia. Tekst księgi jest miejscami bardzo uszkodzony: najbardziej kłopotliwy jest jednak fakt, że niektóre wypowiedzi Hioba należałoby raczej przypisać jego przyjaciołom i vice versa. Plan uwzględnia tę okoliczność.

* Jest to narracja o śnie Mardocheusza zachowana wyłącznie w greckiej wersji (katolickie Biblie umieszczają ją na ogół na początku księgi, zaś ekumeniczne - w aneksie). Inne greckie fragmenty znajdują się także w rozdziałach 3, 4, 5, 8, 10.

Иоиль - Второй Захария *

* Oba proroctwa przypuszczalnie powstały na tle inwazji Aleksandra Macedońskiego na Syrię i Egipt w 332 roku prz. Chr. po zwycięskiej bitwie pod Issos (joelowa szarańcza - porównanie bardzo częste w Starym Testamencie). Grecy określani są w nich imieniem Jawan = Jonia. Aleksander surowo potraktował Fenicjan i Filistynów, natomiast przychylnie odniósł się do Żydów. Niemniej po jego śmierci, podczas walk o podział imperium, Jerozolima została zdradziecko złupiona, a połowa jej ludności deportowana do Egiptu (przypuszczalnie w 301 roku prz. Chr. - być może z winy arcykapłana). Finał księgi Zachariasza zdaje się do tego tragicznego wydarzenia nawiązywać…

* Стихи 14,6-7 очень трудны: tłumaczenia nie są do końca zadowalające. Wydaje się, że mówią one o wiecznym świetle w czasach mesjańskich i nawiązują do Iz 60,19-20 (w NT Ap 22,5):

(6)I będzie w owym dniu, że światło utraci swój blask, ani nie będzie skupione <w jednym miejscu> (hebr. qapha' = zagęścić, ściąć lodem). (7)Lecz będzie taki dzień, który zna PAN - ni dzień ni noc - iż będzie jasno o wieczornej porze.

To znaczy zniknie słońce, księżyc i inne źródła światła, a Jerozolima będzie promienieć blaskiem Boga Izraela.