Н24(4)—13 ББК 63.3(0)я72
© Нұғыманова Н., 2005
© “Мектеп” баспасы, көркем безендiрiлуi, 2013
Барлық құқықтары қорғалған
Басылымның мүлiктiк құқықтары
ISBN 978—601—293—896—8 “Мектеп” баспасына тиесiлi
АЛҒЫСӨЗ
Қымбатты оқушылар, 9-сыныптың “Дүниежүзi тарихы” оқулығының жұмыс дәптерi сендердiң оқулықтан алған бiлiмдерiңдi бекiту мақсатымен ұсынылып отыр.
Тақырыптар бойынша тарихи мағлұматтарды қаншалықты меңгергендерiңдi жұмыс дәптерiнде ұсынылған сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беру арқылы байқауларыңа болады. Сендер оқулықпен жұмыс iстеу барысында тың тарихи деректердi, ұғымдарды есте сақтауға тырысасыңдар. Ол үшiн өтiлген тақырыпты дидактикалық негiзде әр сабақ сайын пысықтап отыруларың қажет. Мiне, осы iсте сендерге бұл оқу құралы таптырмас көмек көрсетедi.
Жұмыс дәптерiнде берiлген тапсырмалар оқулық материалдарымен сәй кестендiрiлiп берiлдi. Оқулықтағы тарихи оқиғалар, ел басшылары, саясат және қоғам қайраткерлерiнiң қызметi мен өмiрi жұмыс дәптерiндегi тапсырмаларда қамтылған. Ол сендердiң өз көзқарастарыңды нақтылауға, ойларыңды ашық айтып, оны тұжырымдауға үйретедi және тұлға ретiнде қалыптасуларыңа көмектеседi.
Оқу құралында жинақталған проблемалық сұрақтар, салысты ру кестелерi, сұлбалар, сұрақтарға түсiнiк беру, мәлiметтердi сәйкестендiру, берiлген даталарға байланысты болған оқиғаларды жазу, құжат үзiндiлерiне талдау жасау сияқты тапсырма түрлерi сендердiң қызығушылықтарыңды арттырып, танымдарыңды кеңейтедi деген сенiмдемiз. Iске сәт!
І бөлім. ЕУРОПА ЖӘНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРІ
(1914—1939 жж.)
§ 1. БIРIНШI ДҮНИЕЖҮЗIЛIК СОҒЫС
1- жұмыс. Берiлген сұрақтар бойынша Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыстың шығу себептерi мен мақсаты туралы қысқаша түсiнiктерiңдi жазыңдар.
1. Соғыстың шығу себептерi қандай?
2. Соғыстың себептерi соғыстың мақсаттарын да айқындады. Соғысушы елдердiң көздеген мақсаттарын дәптерге кесте түрiнде орындаңдар.
| Елдер | Көздеген мақсаттары |
| • Англия, Франция • Ресей • Австро-Венгрия • Германия |
3. Соғыстың басталуына түрткi болған қандай жағдай?
4. Соғыстың сипатына тоқталыңдар.
5. Соғыстың салдары қандай болды?
2- жұмыс. Сызбадағы бос орындарды толтырыңдар.
Әскери одақтың құрамындағы елдер және ондағы өзгерiстер
| Төрттiк Одақ (1915) |
| Үштiк Одақ (1882) |
| ж.... жағына шығып кеттi |
| ... 1915 |
| Антанта (1907) |
| ... 1917 |
| ж.... соғыс жариялады |
| ... мемлекет қолдады |
3- жұмыс. Жауап қайтарыңдар.
| “Шлиффен жоспарын” |
| не |
| мiстер неге жүзеге |
| асыра алмай қалды? |
| ж. соғыс бары сын |
| - |
| да қандай өзгерiстер |
| бол |
| ды? |
1)...................................................
2)................................................... 3)................................................... 4)...................................................
4- жұмыс. Кестенi толтырыңдар.
Негiзгi соғыс қимылдары мен оқиғалары
| Жылдары | Батыс майданы | Шығыс майданы |
| 1914 ж. | ||
| 1915 ж. | ||
| 1916 ж. | ||
| 1917 ж. |
5- жұмыс. Карточкадағы сұрақтарға жауап берiңдер.
1-карточка 2-карточка
| Соғысушы елдердегi әлеуметтiк-экономикалық дағдарысты қалай түсiнесiңдер? | Соғысушы елдердегi саяси дағдарыс туралы түсiндiрiңдер. |
6- жұмыс. Дұрыс жауабын табыңдар.
1. Антантаның басымдылығы қай жылғы соғыста анықталды:
а) 1915 ж.; ә) 1916 ж.; б) 1917 ж.?
2. 1914—1916 жж. соғыс қимылдарының барысында... әлсiздiгi байқалды.
а) Үштiк одақтың;
ә) Антанта одағының; б) Төрттiк одақтың.
7- жұмыс. Сұрақтарға жауап берiңдер.
1. Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыстағы қандай iрi шайқастарды бiлесiңдер?
2. Жеңiстiң қай жақта болатынын қандай жағдай айқындады?
3. АҚШ қандай мәлiмдемеге байланысты Германияға соғыс жариялады?
4. Германия және Антанта мемлекеттерi арасында қашан және қай жерде бiтiмге қол қойылды?
§ 2. ВЕРСАЛЬ — ВАШИНГТОН ЖҮЙЕСI 1- жұмыс. Жауап қайтарыңдар.
1)................................. Париж бiтiм конференциясына жетекшiлiк еткен мемлекеттер 2).................................
3).................................
2- жұмыс. Мәтiнмен жұмыс. Сөйлемдi толықтырып жазыңдар.
1.
| мен |
2. Бiтiмшартын жасауға
, сондай-ақ қатыс тырыл мады.
3. Франция және жерiн қосып алғысы келдi.
4. Германия отарларын және иемденген бөлiсуде 4 w3vfy1aTbdVAvW8cG4hnESjiwpUNVwY+968PC1A+IJfYOiYDV/Kwym9vMkxLN/IHDbtQKQlhn6KB OoQu1doXNVn0M9cRi3dyvcUgZ1/pssdRwm2rkyh61hYbloYaO9rUVJx3F2vgbcRxPY9fhu35tLke 9k/vX9uYjLm/m9ZLUIGm8PcMP/iCDrkwHd2FS69aAzIk/Kp48+RRZhwNJIsIdJ7p//D5NwAAAP// AwBQSwECLQAUAAYACAAAACEAtoM4kv4AAADhAQAAEwAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAW0NvbnRlbnRf VHlwZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQA4/SH/1gAAAJQBAAALAAAAAAAAAAAAAAAAAC8BAABf cmVscy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQDaIzL4ogIAAPQIAAAOAAAAAAAAAAAAAAAAAC4CAABk cnMvZTJvRG9jLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCepdt53AAAAAQBAAAPAAAAAAAAAAAAAAAAAPwE AABkcnMvZG93bnJldi54bWxQSwUGAAAAAAQABADzAAAABQYAAAAA "> мен
l 4PEe732TLUfTiJ46V1tWEE8iEMSF1TWXCr4O25cEhPPIGhvLpOBGDpb540OGqbYDf1K/96UIJexS VFB536ZSuqIig25iW+LgnW1n0AfZlVJ3OIRy08hpFL1JgzWHhQpbWldUXPZXo+B9wGE1izf97nJe 346H14/vXUxKPT+NqwUIT6P/C8MPfkCHPDCd7JW1E42C8Ij/vcGbxckcxEnBNIlA5pn8D5/fAQAA //8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC2gziS/gAAAOEBAAATAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAABbQ29udGVu dF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhADj9If/WAAAAlAEAAAsAAAAAAAAAAAAAAAAALwEA AF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAKZw07GkAgAA9AgAAA4AAAAAAAAAAAAAAAAALgIA AGRycy9lMm9Eb2MueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAKFvaHTcAAAABAEAAA8AAAAAAAAAAAAAAAAA /gQAAGRycy9kb3ducmV2LnhtbFBLBQYAAAAABAAEAPMAAAAHBgAAAAA= "> арасында келiспеушiлiк байқалды.
3- жұмыс. Сұрақтарға жауап қайтарыңдар.
1. Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiн халықаралық шиеленiстi реттейтiн қандай жаңа құрал пайда болды? Ол қаншалықты iскер және тиiмдi?
2. Ұлттар Лигасы қандай мақсатпен құрылды? Қандай жағдайда оның iс-әрекетi тиiмдi болды?
3. Ұлттар Лигасы Кеңесiнiң құрамына кiрген мемлекеттердi атаңдар.
4. Не себептi Ұлттар Лигасы Екiншi дүниежүзiлiк соғысты тоқтата алмады немесе оның басталуына жол берiп қойды?
4- жұмыс. Төмендегi ұғымдар қандай мағынаны бiлдiредi?
Ұлттар Лигасының Ассамблеясы
Мандаттық жүйе
| Репарациялық төлем |
5- жұмыс. Кестенi толтырыңдар.
жж. Вашингтон конференциясы
| Келiсiмдердiң атауы | Қатысушы мемлекеттер | Нәтижесi | |
| 1. 2. 3. | |||
§ 3. ҰЛЫБРИТАНИЯ 1- жұмыс. Жауап қайтарыңдар.
|
|
2- жұмыс. Мәтiнмен жұмыс. Ағылшын үкiметiнiң iшкi және сыртқы саясаты туралы тақырыпшаны оқып, төмендегі сұрақтарға жауап қайтарыңдар:
1. Дэвид Ллойд Джордж үкiметi дамудың қандай жолын таңдады?
2. 1918 ж. қабылданған сайлау туралы жаңа заңдағы өзгерiстердi атаңдар.
3. Әлеуметтiк мәселелер қалай шешiлдi?
4. Ллойд Джордж үкiметiнiң сыртқы саясаттағы ұстанымдары қандай болды?
5. Қоспартиялық жүйе қандай өзгерiске ұшырады?
6. 1924 жылы Ұлыбританияда үкiмет басына келген партияны және оның жетекшiсiн атаңдар.
7. Ұлыбританияда басқарушы топтар парламенттiк, өркениеттiк бағытта әрекет етсе, оның отарлардағы әрекетi қандай болды?
8. Ирландия мәселесi шешiлдi ме?
9. Ллойд Джордж және Рамсей Макдональдтың үкiметтi басқаруын қалай бағалайсыңдар?
10. Л. Джордж үкiметi кезiнде автономиялы мемлекеттер мәртебесiн иеленген отарларды атаңдар.
3- жұмыс. Кестенi толтырыңдар.
Соғыстан кейiнгi Англияның экономикалық жағдайы
| Өнеркәсiптiң дамыған салалары | Өнеркәсiптiң артта қалған салалары |
4- жұмыс. Сұраққа жазбаша жауап қайтарыңдар.
1. 1918 жылы сайлау туралы жаңа заң қабылданды. Бұл заңның маңызды жақ тарын көрсетiңдер.
2. Англиядағы қандай партия өкiметi немiстердiң сыртқы саясатын қолдады?
| 5- |
| жұмыс |
| . |
| Сызбаны орындаңдар. |
Шахта иелерiнiң алдында 1).........................................
тұрған екi жол
2).........................................
6 -жұмыс. Мәлiметтердi сәйкестендiрiңдер.
| № | Жылдар | Оқиғалар |
| 1. | 1926 ж. | Дүниежүзiлiк экономикалық дағдарыс |
| 2. | 1997 ж. | Р.Макдональд “ұлттық” коалициялық үкiмет құрды |
| 3. | 1929 ж. | Жұмысшы табының жаппай ереуiлi |
| 4. | 1931 ж. | Консерваторлар үкiметi ереуiлге жол бермейтiн заң шығарды |
| 5. | 1932 ж. | Парламенттiк сайлауда лейбористер партиясы жеңiске жеттi |
§ 4. ФРАНЦИЯ 1- жұмыс. Жауап қайтарыңдар.
| 1)....................................... 2)....................................... 3)....................................... |
Франция үшiн Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыстың қорытындысын атаңдар
2 -жұмыс. Мәлiметтердi сәйкестендiрiңдер.
| Франция президентi | Сайланған жылы | |
| 1. | Александр Мильеран | 1924 ж. |
| 2. | Раймон Пуанкаре | 1922 ж. |
| 3. | Эдуард Эррио | 1920 ж. |
3- жұмыс. Э.Эррио басқарған солшыл блок үкiметiнiң А.Мильеран басқарған оңшыл блок үкiметiнен қандай айырмашылығы болды?
4- жұмыс. Кестенi толтырыңдар.
| Франциядағы экстремистiк және ұлттық лигалар |
| “Француз |
| әрекет лигасы” |
| “Патр |
| иот жастар” |
| “Әскери крест” |
| ж. |
| 1924 ж. |
| 1927 ж. |
| Ұрандары |
5- жұмыс. Сызбаны толтырыңдар.
Франциядағы экономикалық дағдарыстың ерекшелiктерi
| Экономиканың бiрқалып- |
| ты дамуына әсер еттi |
| Зардап шеккен өнер- |
| кәсiптiк өндiрiстiң |
| са лалары |
| Үкiмет жүргiзген |
| шаралар |
6- жұмыс. Сұрақтарға жауап жазыңдар.
1. Германияда билiкке келген фашистер Францияда билiк басында тұрақтай алмау себебi неде?
2. “Халықтық майданның” әлеуметтiк және саяси құрамын анықтаңдар.
3. 1936 жылы парламент Халықтық майдан талаптарын өмiрге енгiзуге бағытталған жүзден астам заңдар қабылдады. Өздерiңе ұнаған заңдарды атап берiңдер.
4. “Халықтық майданның” тарихи маңызы неде?
ГЕРМАНИЯ
1- жұмыс. Берiлген даталарға байланысты болған оқиғаларды жазып шы ғыңдар.
1920 ж., наурыз —
| ж. соңы — |
| ж., қазан |
| — |
| ж., тамыз |
| — |
1923 ж., 8 қараша —
| ж. |
| — |
| ж. — |
2- жұмыс. Берiлген мәтінді оқып, сұраққа жазбаша жауап қайтарыңдар.
“1920 жылы А.Гитлер Немiс жұмысшы партиясының (кейiн Ұлттық-социалистiк немiс жұмысшы партиясы) жиналысында 25 тармақтан тұратын бағдарламасын жариялады. Онда төмендегiдей бiрқатар мәселелер қарастырылды:
“Ұлы Германияны” және оның отарлық империясын құру; Версаль келiсiмiнiң шарттарын жою; коммунизммен күрес; еврейлердi азаматтық құқықтан айыру; iрi әмбебап дүкендердi тәркiлеу; бағаны төмендету; “пайыздық құлдықты” жою; трестердi мемлекет меншiгiне алу; iрi кәсiпорындардың кiрiсiне жұмысшылар мен қызметшiлердi қатыстыру; халық ағарту iсi туралы; “күштi мемлекеттiк үкiмет” құру; буржуазиялық баспасөздi жою; жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк енгiзу, т.б.”
1. Бұл жоспарда қандай әлеуметтiк топтардың мүдделерiн бөлiп көрсетуге болады?
2. Жеке талаптар халықтың қандай топтары мен жiктерiнiң қолдауына есепте лiп жасалған?
3. Қалай ойлайсыңдар, Германия халқы бұл талаптарды неге байланысты қолдады, ол қай кезде өрiстедi және қашан бәсеңд едi?
3- жұмыс. Сызбаны орындаңдар.
Экономикалық дағдарыстың Германияға әсерi
| жылмен салыстырғанда |
| өндiрiстiң құлдырауы |
| Жұмыссыздардың саны |
| Жұмыссыздардың алатын |
| жәрдемақы мөлшерi |
| Герман буржуазиясының |
| дағдарысты тоқтатуға |
| мүмкiндiгi шектеулi болды |
| жетті |
| асты |
| - |
| ы ғана |
| себебі |
| 1. |
| 2. |
4- жұмыс. Берiлген сұраққа жауап жазыңдар.
1920 жыл мен 1930 жылдың басында Германияда ұлтшылдар үкiмет басына қандай тарихи жағдайлардың және тәсiлдердiң көмегiмен келуге ұмтылғанын атап көрсетiңдер.
5- жұмыс. Төмендегi сұрақтардың дұрыс жауабын белгiлеңдер.
1. 1933 жылы ұлтшылдар қандай жағдайда үкiмет басына келдi:
а) президент Гинденбург А.Гитлердi рейхсканцлер етiп та- ғайындады;
ә) парламент сайлауында ҰСНЖП жеңiске жетiп, үкiмет құр- ды;
б) президент Гинденбург өлгеннен кейiн ұлтшылдар үкiмет басына келдi?
2. Германияда “төртжылдық жоспар” қандай мақсатта дайындал- ды:
а) мемлекеттiк секторды “арийландыру” арқылы дамыту;
ә) Германия шаруашылығын жұмысшы күшiмен қамтамасыз ету;
б) Германияның соғысқа дайындығын аяқтау?
6- жұмыс. Мәтiнмен жұмыс. Сөйлемдi толықтырып жазыңдар.
1. Елдiң экономикалық күш-қуаты және қолында болды.
2. Экономиканы Германияның шығуының болды.
3. 1933—1935 жж. тетiгiнiң құрай тын бiрқатар қабылданды.
4.
| ” |
5. Фашистер Германия Шығыстағы “ жау лап алғанда, деп сендiрдi.
7- жұмыс. Төмендегi терминдерге анықтама берiңдер.
“Дауэс жоспары” —
| Гестапо — |
| СС — |
| Фюрер — |
| Рейхсканцлер — |
| § 6. ИТАЛИЯ |
1- жұмыс. 1920 жылдардың басындағы сайлау қарсаңында Италия фашист ерiнiң және 1930 жылдардың басындағы германдық ұлтшылдардың ұрандары мен iс-әрекетiн салыстырып, ортақ және ерекше белгiлерiн көрсетiңдер.
| Елдер | Ортақ белгiлерi | Ерекшелiктерi |
| 1920 жылдың басындағы Италия | ||
| 1930 жылдың басындағы Германия |
2- жұмыс. Кестедегi мәлiметтердi сәйкестендiрiп жазыңдар.
| № | Жылдар | Оқиғалар |
| 1. | 1926 ж. | Италияда фашистiк ұйымдар құрыла бастады |
| 2. | 1926 ж., қараша | Италияда тоталитарлық диктатура орнады |
| 3. | 1935—1936 жж. | Фашистiк топтардың Римге жорығы |
| 4. | 1919 ж., көктем | Муссолини өмiрiне қатер төндiрушiлерге өлiм жазасы кесiлдi |
| 5. | 1922 ж., қазан | Ерекше трибунал және құпия саяси полиция құрылды |
| 6. | 1922 ж., 28 қазан | Италия — Эфиопия соғысы |
3 -жұмыс. Авторитарлық және тоталитарлық ұғым дары ның ма ғынасын түсiндiрiңдер. Олардың ұқсаст ықтары мен айырмашылықтары неде?
4- жұмыс. Сұрақтарға ауызша жауап қайтарыңдар.
1. Фашистiк әскери отрядтар одағының әлеуметтiк құрамын атаңдар.
2. Фашистiк партияны құрумен кiм айналысты?
3. Фашистердiң ұранын айтып, түсiнiк берiңдер.
4. 1920—1921 жж. Италияда фашистiк қозғалыс лаңкестiк әрекетке көшiп, тез қарқын ала бастауының себебi неде?
5. Муссолини кiмдерден қолдау тапты?
5- жұмыс. Тапсырманы орындаңдар.
| Фашистiк |
| лаңкестiктiң |
| ашық дик тату- |
| ра ға көшуi |
6- жұмыс. Өздерiңдi тексерiңдер.
1. Мына есiмдер сендерге таныс па? Олар қандай қызмет атқарды?
а) Англиядағы бiрiншi лейбористер үкiметiнiң басшысы (Н.Чем- берлен, Г.Поллит, Р.Макдональд, У.Черчилль);
ә) 1933 жылы қаңтардан бастап Германияның рейхсканцлерi
(П.Гинденбург, А.Гитлер, Г.Геринг, Ф.Эберт);
б) Италиядағы фашистiк диктатураның басшысы (III Виктор-
Эммануил, Д.Маттеотти, Б.Муссолини);
в) Франциядағы “Халықтық майдан” үкiметiнiң бiрiншi басшысы (Э.Даладье, М.Торез, Л.Блюм).
§ 7. КЕҢЕС ОДАҒЫ
1- жұмыс. Төменде берiлген сұрақтарға жауап берiңдер.
“Әскери коммунизм” саясаты
1. “Әскери коммунизм” саясаты қандай төтенше шаралар енгiздi?
Себебiн көрсетіңдер.
2. “Әскери коммунизм” саясатының басты бағыты қандай болды?
| . Азық-түлiк салғыртына шаруалар қалай қарады? |
2 LnhtbEyPQWvCQBCF7wX/wzJCb3UTW61NsxGRticpVAvF25gdk2B2NmTXJP57t73Yy8DjPd77Jl0O phYdta6yrCCeRCCIc6srLhR8794fFiCcR9ZYWyYFF3KwzEZ3KSba9vxF3dYXIpSwS1BB6X2TSOny kgy6iW2Ig3e0rUEfZFtI3WIfyk0tp1E0lwYrDgslNrQuKT9tz0bBR4/96jF+6zan4/qy380+fzYx KXU/HlavIDwN/haGX/yADllgOtgzaydqBeER/3eD9zyfPYE4KHiZRiCzVP6Hz64AAAD//wMAUEsB Ai0AFAAGAAgAAAAhALaDOJL+AAAA4QEAABMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAFtDb250ZW50X1R5cGVz XS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAOP0h/9YAAACUAQAACwAAAAAAAAAAAAAAAAAvAQAAX3JlbHMv LnJlbHNQSwECLQAUAAYACAAAACEAw9pPUNUCAAAlDwAADgAAAAAAAAAAAAAAAAAuAgAAZHJzL2Uy b0RvYy54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAFiC5dN0AAAAEAQAADwAAAAAAAAAAAAAAAAAvBQAAZHJz L2Rvd25yZXYueG1sUEsFBgAAAAAEAAQA8wAAADkGAAAAAA== ">
| . Азық-түлiк салғырты қалай iске асырылды? |
u eG1sTI9Ba8JAEIXvBf/DMkJvdRNbrU2zEZG2JylUC8XbmB2TYHY2ZNck/nu3vdjLwOM93vsmXQ6m Fh21rrKsIJ5EIIhzqysuFHzv3h8WIJxH1lhbJgUXcrDMRncpJtr2/EXd1hcilLBLUEHpfZNI6fKS DLqJbYiDd7StQR9kW0jdYh/KTS2nUTSXBisOCyU2tC4pP23PRsFHj/3qMX7rNqfj+rLfzT5/NjEp dT8eVq8gPA3+FoZf/IAOWWA62DNrJ2oF4RH/d4P3PJ89gTgoeJlGILNU/ofPrgAAAP//AwBQSwEC LQAUAAYACAAAACEAtoM4kv4AAADhAQAAEwAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNd LnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQA4/SH/1gAAAJQBAAALAAAAAAAAAAAAAAAAAC8BAABfcmVscy8u cmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQAJ/Ect1AIAACUPAAAOAAAAAAAAAAAAAAAAAC4CAABkcnMvZTJv RG9jLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQAWILl03QAAAAQBAAAPAAAAAAAAAAAAAAAAAC4FAABkcnMv ZG93bnJldi54bWxQSwUGAAAAAAQABADzAAAAOAYAAAAA ">
| 5. “Әскери коммунизм” деп неге атады? |
2- жұмыс. Кестенi толтырыңдар.
Соғыстан бейбiт өмiрге өту кезеңiндегi елдiң iшкi және сыртқы жағдайы
| Iшкi жағдайдың қиыншылықтары | Сыртқы жағдайдың қиыншылықтары |
3- жұмыс. Сызбаны толтырыңдар. Төменде берiлген жылдар iшiнде болған оқиғаларды тұсына жазыңдар.
| 1918—1920 жж. | ||||||
| 1918—1921 жж. | ||||||
| 1918 ж., 28 маусым | ||||||
4- жұмыс. Көрсетiлген тапсырманы салыстырып жазыңдар.
| “Әскери коммунизм” саясаты | Жаңа экономикалық саясат | |
| 1. | Азық-түлiк салғыртын енгiзу | |
| 2. | Қала мен ауыл-село арасындағы азық-түлiктi тiкелей айырбастау | |
| 3. | Жердi жалға беруге, ауыл шаруаш ылы ғында жалдамалы еңбектi пайдалануға рұқсат етпеу | |
| 4. | Сауда-саттыққа, нарыққа тыйым салу. Азық-түлiк, халық тұтынатын тауарларды карточкалық, таптық принцип бойынша мемлекеттiк бөлу | |
| 5. | Ақшаның құнсыздануы салдарынан жалақыны заттандыру, мемлекеттiк қызмет көрсетудiң (пәтер, көлiк, т.б.) тегiндiгi |
5- жұмыс. Берiлген сұрақтарға жауап жазыңдар.
1. Индустрияландырудың басты талаптарын көрсетiңдер.
2. Қысқа мерзiм iшiнде жаңадан құрылған өнеркәсiп орындарын атаңдар.
3. Индустрияландыру барысында Кеңес Одағы қандай елге айналды?
4. Қазақстандағы индустрияландыру құрылыстарын атаңдар.
5. Индустрияландырудың Қазақстан сияқты ұлттық аймақтарының дамуына әсерi болды ма?
6- жұмыс. Ұсынылған сұрақтардың дұрыс жауабын табыңдар.
1. КСРО-да индустрияландырудың басты көзi қандай:
а) шетел несиелерi және инвесторлары;
ә) елдiң ұлт аймақтарын қанау;
б) өз халқын қанау?
2. КСРО-дағы индустрияландырудың ерекшелiктерi қандай:
а) ауыр өнеркәсiптiң жоғары қарқынмен дамуы;
ә) жеңiл өнеркәсiптiң екпiндi дамуы;
б) халық шаруашылығының кешендi дамуы?
3. 1930 жылы өнеркәсiп өнiмiн шығару жөнiнен Еуропа:
а) бiрiншi;
ә) екiншi;
б) үшiншi орынға шықты.
7- жұмыс. Мәтiндi оқып, тоталитарлық жүйенiң белгiлерiн торкөздерге белгiлеңдер.
| 1. |
| 2. |
| 3. |
| 4. |
| 5. |
| 6. |
| 7. |
8- жұмыс. Мына ұғымдарға анықтама берiңдер.
Тоталитарлық мемлекет —
| Жекебасқа табыну — |
| Қуғын-сүргiн — |
| ГУЛАГ |
| ОГПУ |
| Қар |
| ЛАГ |
| Степ |
| ЛАГ |
АЛЖИР
НКВД
§ 8. АМЕРИКА ҚҰРАМА ШТАТТАРЫ1- жұмыс. Жауабын жазыңдар.
| Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыс- |
| тың АҚШ экономикасына әсе- |
| рi |
| Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыс - |
| тың АҚШ саясатына әсерi |
1).......................................... 2).......................................... 3).......................................... 4)..........................................
2- жұмыс. Сұраққа жауап жазыңдар.
Қалай ойлайсыңдар, нелiктен 1920 жылы экономикалық тұрақтану тек қана АҚШ-та ерекше байқалды?
3-жұмыс. Төменде берiлген сұрақтарға жауап жазыңдар.
1. 1920 жылдардағы АҚШ пен Ұлыбританиядағы экономикалық тұрақтанудың сипатын салыстырып, олардың ерекше және ортақ сипаттарын кестеге жазыңдар.
| Елдер | Ортақ белгiлерi | Ерекшелiктерi |
| АҚШ Ұлыбритания |
2. Екi елдегi жағдайдың айырмашылықтары немен түсiндiрiледi?
4- жұмыс. 1932 жылы Ф.Рузвельттiң АҚШ президентi болып сайлануына қандай жағдайлар әсер еттi? Ұсынылған жауаптардан өздерің дұрыс деп санағандарыңды таңдап алыңдар:
а) Рузвельттiң социалистiк идеяны жақтаушы ретiнде әйгiлi болуы;
ә) Рузвельт елдi дағдарыстан шығарады деген үмiт;
б) бұрынғы президент Г. Гувердiң саясатына сенiмсiздiк;
в) Рузвельттiң экономиканы мемлекеттiк реттеу бағыты;
г) Рузвельттiң сыртқы саяси бағыты;
ғ) Рузвельттiң жекебасының тартымдылығы;
д) Рузвельттiң сайлау қарсаңындағы науқанға қомақты қаржы салуы оған қарсыластарынан асып түсуiне мүмкiндiк бердi;
е) басқа факторлар.
5- жұмыс. Дұрыс жауабын белгiлеңдер.
1. Соғыстан кейiнгi дүниежүзi елдерiнiң болашағына байланысты бағдарламаны ұсынған АҚШ президентi кім: а) Гувер;
ә) Рузвельт;
б) Вильсон?
2. 1920 жылы АҚШ-та дүниежүзi бойынша өндiрілетiн автокөлiктердiң:
а) 44%-ы;
ә) 40%-ы;
б) 85%-ы шығарылып жатты.
3. 1924 жылы АҚШ-тың өндiрiс кәсiпорындары шығаратын өнiм дүние жүзi капиталистерi өндiретiн өнiмнiң: а) 35%-ына;
ә) 40%-ына;
б) 44%-ына тең болды.
4. АҚШ-та 1929—1933 жылдардағы әлемдiк экономикалық дағдарыс кезеңi қалай аталады: а) “Ұлы күйреу”;
ә) “Ұлы қарсылық”;
б) “Ұлы дағдарыс”?
5. 1932 жылы АҚШ-та:
а) 13 млн жұмыссыздар;
ә) 17 млн жұмыссыздар;
б) 20 млн жұмыссыздар болды.
6. 1932 жылы өнеркәсiптiк өндiрiс көлемi 1919 жылға қарағанда... қысқарды.
а) 40%-ға;
ә) 45%-ға;
б) 50%-ға.
7. “Жаңа бағыттың” негiзiн қалаған АҚШ президентi:
а) Гувер;
ә) Рузвельт;
б) Вильсон.
8. “Жаңа бағыттың” ең негiзгi заңы:
а) “Салықты азайту туралы”;
ә) “Өнеркәсiптi қалпына келтiру туралы”;
б) “Жұмыс орындарын ашу туралы”.
6- жұмыс. Кестенi толтырыңдар.
Рузвельттiң “Жаңа бағыт” саясаты (1933—1941 жж.)
| “Ұлттық өнеркәсiптi қалпына келтiру” Заңы | |
| Ауыл шаруашылығын ретке келтiру заңы | |
| Әлеуметтiк реформалар | |
| Сыртқы саясаты | |
| Мiндетi | Экономиканы мемлекеттiк тұрғыдан реттеу |
I БӨЛIМДI ҚАЙТАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
1. 1915 жылы 22 сәуiрде герман әскерлерi Ипр өзенi түбiнде нені қолданды:
а) химия қаруын;
ә) танкiлердi;
б) авиацияны?
2. Үштiк одақ не себептен өмiр сүруiн тоқтатты:
а) Германия құрамынан шықты;
ә) Италия құрамынан шықты;
б) Австро-Венгрия құрамынан шықты?
3. 1916 жылдың шiлдесi мен қараша айларының арасын қамтыған шайқас қалай аталды:
а) “Верден қырғыны”;
ә) “Сена шайқасы”;
б) “Сомма шайқасы”?
4. 1919 жылы 18 қаңтарда... болды.
а) Париж бiтiм конференциясы;
ә) Вена бiтiм конференциясы;
б) Берлин бiтiм конференциясы.
5. Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыста “Шлиффен жоспары” деген ненi бiлдiредi:
а) Ұзақ соғыс;
ә) Қауырт соғыс;
б) Азамат соғысы?
6. Версаль — Вашингтон жүйесi бойынша Тынық мұхиттағы үстемдiгiн нығайтып алған ел:
а) Жапония;
ә) АҚШ;
б) Англия.
7. 1921 жылы Ллойд Джордж үкiметiнiң келiсiмi бойынша:
а) Англия Тынық мұхитында өз отарларынан айырылды;
ә) Англия Үндiстанның тәуелсiздiгiн таныды;
б) Ирландия Оңтүстiк және Солтүстiкке бөлiндi.
8. 1927 жылы Англияда қандай заң қабылданды:
а) “Азғырушылық пен бүлiншiлiк туралы” Заң;
ә) Сайлау туралы заң;
б) Жаппай ереуiлге жол бермейтiн заң.
9. 1920 жылы Франция президентi болып сайланды:
а) Клемансо;
ә) Пуанкаре;
б) Мильеран.
10. 1934 жылы 6 ақпанда француз фашистерi:
а) Мемлекеттiк төңкерiс жасады;
ә) Өз съездерiн өткiздi;
б) Парламенттi басып алуға әрекет жасады.
11. Германияда Ұлттық-социалистiк немiс жұмысшы партиясын кiм басқарды:
а) Г. Геринг;
ә) А. Гитлер;
б) И. Риббентроп?
12. Гитлер Германияда үкiмет басына қай жылы келдi:
а) 1933 ж.;
ә) 1930 ж.;
б) 1929 ж.?
13. 1939 жылы қай елдер арасында “Шабуыл жасаспау туралы шартқа” қол қойылды:
а) Германия мен Франция арасында;
ә) Германия мен КСРО арасында;
б) Германия мен АҚШ арасында?
14. Италиядағы фашистiк партияны құрған кiм:
а) Оливетти;
ә) Маттеотти;
б) Муссолини?
15. 1922 жылы 28 қазанда Муссолини:
а) Эфиопиямен соғыс бастады;
ә) Маттеоттидi өлтiрудi ұйымдастырды;
б) фашистiк топтарды Римге қарсы жорыққа ұйымдастырды.
16. 1935 жылы қазанда Италия қай елге басып кiрдi:
а) Сомалиге;
ә) Эфиопияға;
б) Ливияға?
17. 1922 жылы 30 желтоқсанда... жарияланды.
а) Кеңес үкiметiнiң құрылуы;
ә) КСРО-ның құрылуы;
б) ЗКФСР-дың құрылуы.
18. БК(б)П-ның XIX съезiнде қандай бағыт жарияланды:
а) Елдi ұжымдастыру;
ә) Елдi индустрияландыру;
б) Елдi демократияландыру?
19. АҚШ-та ҰӨҚК заңының баптары негiзiнде еңбек қатынастары туралы акт... қабылданды.
а) 1930 ж.;
ә) 1935 ж.;
б) 1937 ж.
20. АҚШ-тың сыртқы саясаты қандай сипатта болды:
а) оқшау;
ә) ашық;
б) жетекшiлiк?
II бөлiм. 1918—1945 ЖЫЛДАРДАҒЫ
АЗИЯ ЖӘНЕ АФРИКА ЕЛДЕРI
ЖАПОНИЯ
1- жұмыс. Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыс кезiндегi Жапонияның iшкi және сыртқы саясатына сипаттама берiңдер:
| Ішкі саясаты |
| Сыртқы саясаты |
1).......................................... 2).......................................... 3)..........................................
2- жұмыс. Кестедегi мәлiметтердi сәйкестендiрiңдер.
| № | Уақыты | Оқиғалар |
| 1922—1925 жж. | Ресей Шығыс Қытай темiржолын Жапонияға сатты | |
| 1933 ж., наурыз | Жапония Ұлттар Лигасы құрамынан шықты | |
| 1927 ж. | Ресейдiң құрамындағы Приморье, Солтүстiк Сахалин жерлерi Жапония қарамағында болды | |
| 1941 ж. сәуiр айында | Қытайға соғыс ашып, iшкi аудандарын басып алды | |
| 1937 ж., 7 шiлде | “Үштiк пакт” соғыс одағы құрылды | |
| 1940 ж., 27 қыркүйек | Жапония мен КСРО бесжылдық бейтараптық шартқа қол қойды | |
| 1945 ж., 2 қыркүйек | АҚШ-тың Пёрл-Харбор базасына шабуыл жасады | |
| 1941 ж., 7 желтоқсан | Жапония тiзе бүктi |
3- жұмыс. Герман фашизмi мен жапон милитаризмiнiң iшкi және сыртқы саясатын салыстырыңдар (ерекше және ортақ белгiлерiн көрсетiңдер). Салыстырудың нәтижесiн кестеге түсiрiңдер.
| Ортақ белгiлерi | Ерекшелiктерi |
4 -жұмыс. Сұраққа жауап жазыңдар.
1. Екiншi дүниежүзiлiк соғыс басталар алдында және басталған кезде Жапониямен бiр жақта болған мемлекеттердi атап, осы мемлекеттер арасында жасалған келiсiмшартты көрсетiңдер:
1)
| 2) |
5- жұмыс. Сөйлемдердi толықтырып жазыңдар.
1. Жапон милитаристерi Екiншi дүниежүзiлiк соғыста
| елдерiн басып алды. |
| қалалары, соның iшiнде, |
| , т.б. қиратылып, бейбiт |