БАШКИРСКОЕ НАПИСАНИЕ РУССКОЕ НАПИСАНИЕ 5 глава

ИШҠЫУАТ баш., ғәр. — иш + ҡыуат (ҡеүәт, көс). Ишкыуа­тов фамилияһы бар

ИШМЕЯР баш., фарс. — ишем (иптәш, дуҫ) + яр (иптәш)

ИШМОРАТ баш., ғәр., — иш + мо-рат; теләп алған иш, иптәш

ИШМӨХӘМӘТ баш., ғәр. —.иш + мөхәмәт; маҡтаулы, шәп дуҫ

ИШМУЛЛА баш., ғәр. — иш + мулла; уҡымышлы дуҫ, иптәш

ИШМӘТ баш., ғәр. — «Ишмөхә­мәттән ҡыҫҡартылған ИШМЫРҘА баш., фарс. — иш+

мырҙа; Ишмурзин фамилияһы

яһалған ИШНИЯЗ баш., фарс. — иш + ии-

яз (буләк) ИШНИЯР баш., фарс. — иш (дуҫ,

иптәш) + яр (дуҫ, иптәш) ИШСУРА баш.— иш + сура (Иш-

сурин, Исчурин фамилиялары

бар) ИШТИМЕР баш. — иш + тимер;

тимер һымаҡ ныҡ

ИШТУҒАН баш. — иш+туған; иш, иптәш булып тыуған

ИШТӘКБАЙ баш. — иштәк (баш­ҡорт) + бай (борон заман ҡа­ҙаҡтар башҡорттарҙы иштә к, истәк тип йөрөткән); Иштә- ков фамилияһы бар

ИШКУЖА баш., перс. — иш + ку­жа; то же, что Искужа

ИШКУВАТ баш., ар.—иш + куват сила, могущество (образована фамилия Ишкуватов)

ИШМИЯР баш., перс. — ишми друг, товаршц+яр друг, това-рищ

ИШМУРАТ баш., ар. — иш друг+ мурат окелание, цель; желан-ный друг

ИШМУХАМЕТ баш., ар. — иш друг, товарищ+ мухамет слав-ный, прославленный

ИШМУЛЛА баш., ар. — иш друг, товаршц+мулла образованный человек, господшт

ИШМАТ баш., ар. — сокращенная форма имени Ишмухамет

ИШМУРЗА баш., перс. — иш друг, товарищ + мурза царевич; брат; писарь

ИШНИЯЗ баш., перс. — иш друг, товарищ+япяз дар, подарок

ИШНИЯР баш., перс. — иш друг, товарищ + яр друг, товарищ

ИШСУРА баш.— иш + сура (об­разована фамилия Ишсурин, Исчурин)

ИШТИМИР баш. — иш друг, то-варищ +тимир железо (выра-жает пожелание, чтобы ребе-нок был крепким, как железо)

ИШТУГАН баш.— иш друг, то­варищ + туган родственник (воз-можно: тыуған — родился, по-явился)

ИШТЯКБАЙ баш. — иштяк баш-кир + бай (в прошлом казахн башкир называли иштяк, ис­тяк); сохранилась фамилия Иштяков

Й

ЙОРТБАҠ баш. — йорт+баҡ

йортто, илде һаҡлаһын тигән теләк менән ҡушылған боронғо исем; Йортбаҡов фамилияһы бар

ЙОРТБӘК баш.— йорт башлығы {Йортбәков фамилияһы бар)

ЙОСОПҢЙОСОФ ғәр.—өҫтәмә матур, бик шәп (Йосоп пәй-

ЮРТБАК баш. — юрт дом, стра-на, родина + бак защищай, ох-раняй (выражает пожелание, чтобы ребенок стал защитником своей родины); образована фа­милия Юртбаков

ЮРТБЕК баш.—глава рода, гла­ва народа, страны (образована фамилия Юртбеков)

ЮСУП ар. — приумноженный, кра-сивый, хороший (арабская фор-

ғәмбәр исеменән, сығышы Ио-сиф тигән боронғо йәһүт исе-:г::э барып тоташа, «йосоп һәм Зөләйха» легендаһына бәйле лә төрки халыҡтарҙа күп тарал­ған)

ЙОСОПЙӘН ғәр, фарс. - йо­соп + йән; матур, бик шәп бала

ПӨҘБАШ баш.—йөҙ башы, баш­лыҡ, етәксе (тарихи документ­тарҙа һаҡланған)

ПӨҘЙӘШӘР баш. — йөҙ + йәшәр (оҙон ғүмер теләп ҡушылған боронғо исем)

ЙӨҘЛӨБАЙ баш. — йөҙлөклө,

бөркәнсек менән тыуған балаға ҡушылған боронғо исем

ЙЫЛҠЫБАЙ баш. — йылҡы+ бай; 1) малы, йылҡыһы күп, бай; 2) йылҡы йылында тыу­ған (боронғо 12 йылдан торған мөсәл хисабында етенсе йыл­дың атамаһы)

ЙЫУАНЫС баш.—йыуаныс, шат­лыҡ

ЙЫУАШБАЙ баш. — йыуаш

(аҡыллы) + бай; аҡыллы бала,

ЙЫҺАНГИР фарс. — йыһанды

баш эйҙереүсе
ЙЫҺАНДАР фарс. — йыһан,

донъя башлығы

ЙЫҺАННУР фарс, ғәр. — йыһан нуры

ЙЫҺАНША фарс. — йыһан хужа­һы

ЙЫҺАТ ғәр. — 1) изге һуғыш; 2) тыйнаҡлы, тотанаҡлы

ПӘҒӘФӘР ғәр. — йәннәт шишмәһе ПӘҘГӘРЦИӘҘЕГӘР фарс.— иҫтә­лек, йәткәр, ҡомартҡы (борон­ғо йола буйынса, атаһы үлгәс тыуған балаға Бүләк, Мирас, Иәҙгәр, һәҙиә тигән исемдәр ҡушылған) ПӘКШӘМБӘТ фарс.—йәкшәмбе көн тыуған (Иәкшәмбәтов фа­милияһы бар)

ма древнееврейского имени про-рока Иосиф. Распространение данного имени у тюркских на-родов, возможно, связано с ле-гендой «Юсуф и Зулейха»)

ЮСУПЪЯН ар, перс. — юсуп кра-сивый+ян душа

ЮЗБАШ баш. — сотенный, началь­ник, главарь (это имя зафик-сировано в исторических доку-ментах)

ЮЗЬЯШАР баш. — юзь сто + яшар проживет (выражает по-желание долгих лет жизни)

ЮЗЛУБАЙ баш. — имена со сло-вом ю з л у, ю з — «с покрыва-лом» давалось детям, родив-шимся в рубашке

ЗИЛКИБАЙ баш. — зилки ло-шадь +бай богатый; богатый лошадьми; 1) издревле суще-ствовал обычай наречения де-тей названиями домашних жи-вотных; 2) родился в год ло-шади (название седьмого года в летоисчислении по двенадца-тилетнему животному циклу)

ЮАНЫС баш. — утешитель, успо-коитель

ЮАШБАЙ баш. — юаш кроткий, спокойный, умный+бай; умный, спокойный

ЗИГАНГИР перс. — зиган+гир; покоритель мира, властелин

ЗИГАНДАР перс. — зиган жизнь, вселенная, косжос+дар; влас­телин мира

ЗИГАННУР перс, ар. — зиган жизнь, мир, вселенная, космос+ нур свет, блеск, луч

ЗИГАНША перс. — зиган+ша; хо-зяин мира, властелин

ЗИГАТ ар. — 1) священная вой-на; 2) выдержанный, скромный

ЯГАФАР ар.— райский источник ЯДГАР перс. — память, реликвия (по старому обычаю ребенку в память отца, погибшего (умер-шего) до рождения ребенка, да-вали имена Мирас, Ядгар и пр.)

ЯКШИМБЕТ перс. — от слова якшамбе — воскресенье; ро­дился в воскресенье (образова-на фамилия Якшимбетов)

ЙӘЛИЛ ғәр. — бөйөк, оло, ҙур, хөрмәтле, шөһрәтле, атаҡлы

ЙӘЛӘЛ ғәр. — бөйөк, дан

ЙӘЛӘЛЕТДИН ғәр. — йәләл + дин; диндең бөйөк кешеһе

ЙӘМИЛ ғәр. — матур; һөйкөмлө

ЙӘМИН ғәр. — уң ҡул, ярҙамсы

ЙӘНАЛИ фарс, ғәр.—йән + ғәли (Йәналин фамилияһы бар)

ЙӘНБАҠТЫфарс, баш. — йән + баҡты (был төр исемдәр оҙаҡ көтөп алынған балаға ҡушыл­ған). Йәнбактин фамилияһы яһалған

ЙӘНБИРҘЕ фарс, баш. — йән+ бирҙе; Йәнбирҙин фамилияһы яһалған

ЙӘНБУЛАТ фарс. — йән+ булат

ЙӘНБӘК фарс, баш.—йән + бәк

ЙӘНГИЛ фарс, баш. — йән+гил

(кил); Йәнгил тигән йылға,

ауыл исемдәре бар ЙӘНГИЛДЕ фарс, баш. —йән-Ь

килде ЙӘНГИР фарс.—йән+тир (тот,

ал). Йднгиров фамилияһы бар

ИӘНҒАЗЫЛ фарс, ғәр. — көрәш­се ЙӘНҒОЛ фарс, баш. — йән+ғол

ЙӘНҒӘЛИ фарс, ғәр. — йән + ғәли; батыр йәнле

ЙӘНЕКӘЙ фарс, баш.—йән + кәй (иркәлэү ялғауы)

ЙӘНЙЕГЕТ фарс, баш. — йән + егет; нескә, саф күңелле егет

ЙӘНМЫРҘА фарс. — йән + мырҙа

ЙӘНОҘАҠ фарс, баш. — йән + оҙаҡ (ғүмере оҙон, оҙаҡ бул­һын тигән теләк менән ҡушыл­ған исем)

ЙӘНСУРА фарс, баш. — йән +су­ра (батыр); батыр егет

ЙӘНТАҺИР фарс, ғәр. — йән +

ЯЛИЛЬЦ ДЖАЛИЛЬ ар. — вели-кий, величавый, славнын, про-славленный

ЯЛАЛЬ, ДЖАЛАЛ ар. —вели-кий. славпый

ЯЛАЛИТДИН Ц ДЖАЛАЛ ИТ ДИ Н ар. — ялал великий+щт (ком­понент мужских имен)

ЯМИЛЬ|| ДЖАМИЛЬ ар. - кра-сивый, прекрасный, любезный, милый

ЯМИН ар. — правая рука, помощ-ник

ЯНАЛИ перс, ар.—янЧ-гали (об-разована фамилия Яналин)

ЯНБАКТЫперс, баш. — ян ду-ша+ бакты появилась (такие имена давались долгожданным детям). Образована фамилия Янбактин

ЯНБИРДИ перс. баш. — ян ду- ша+бирди Зал; образована фа­милия Янбирдин

ЯНБУЛАТ перс.— ян душа+бу- лат сталь

ЯНБЕК перс, баш.—ян душа + бек крепкий

ЯНГИЛЬ перс, баш. — ян душа+ гиль приди, приходи

ЯНГИЛЬДИ перс, баш. — ян

<?г/ша+гильди пришел ЯНГИР перс—ян душа-Һтир

возьми, обладай (образована

фамилия Янгиров) ЯНГАЗИЛ перс, ар. — борец

ЯНГУЛ перс, баш.—ян душа+

гул (компонент мужских имен) ЯНГАЛИ перс, ар. — ян душа+

гали великий, величавый, сме-

лый ЯНИКЕЙЦЕНИКЕИ перс. баш.—

ян душа-гкей (уменьш.-ласк.

аффикс); душенька ЯНЗИГИТ перс, баш. — ян ду-

шо + зигит (джигит) юноша; ду-

шевный, чнстосердечный юноша ЯНМУРЗА перс. — ян + мурза ЯНУЗАК перс, баш. — ян душа+

узак долгий (выражает пожела-

ние родителей ребенку долгих

лет жизни) ЯНСУРА перс, баш. — ян душа+

сура герой ЯНТАГИР перс, ар. — ян + тагир;

таһир (Таһирйән исеме менән бер тин: таҙа, саф, пак)

ПӘНТЕЛӘ фарс, баш. — йән+те-лә (Йәнтилин фамилияһы яһал­ған)

ПӘНТИМЕР фарс, баш. — йән + тимер; (балаға ныҡлыҡ теләп ҡушылған исем)

ПӘНТҮРӘ фарс, баш. — йән+ түрә; аҡыллы булһын тигән те­ләк менән ҡушылған (Йәнту-рин фамилияһы бар)

ПӘНҺАРЫфарс, баш. — йән+ һары (аҡ төҫ); Йәнсарин фа­милияһында һаҡланған боронғо исем

ЙӘНҺӨЙӘР фарс, баш. — йән + һөйәр (бала һөйәкле булһын тигән теләк менән оҙаҡ көтөп алған балаға ҡушылған исем)

ПӘНӘБИ фарс.—түрә затынан

ЙӘНӘХМӘТ фарс, ғәр. — йән + әхмәт; данлыҡлы кеше

ЙӘНЬЮЛДАШ фарс, баш. — йән дуҫ: Иэныолдашев фами­лияһы бар

ПӘРК.ӘИ фарс— йәр, дуҫ, ип-тәш + кәй (иркәләу ялғауы)

ЙӘРМӨХӘМӘТ фарс, гәр.—йәр +

мөхэмәт ЙӘРМУЛЛА — ҡара: Муллаяр ЙӘРМӘК фарс, ғәр. — 1) йәр­мөхәмәт исеменән ҡыҫҡартыл­ған; 2) ҡара: Ярмаҡ (бәлки Ирмаков, Ермаков фамилияла­ры ошо исемдән яһалғандыр)

ЙӘРМӘКӘЙ фарс, ғәр. — Йәр­мөхәмәт исеменән ҡыҫҡартыл­ған; йәки ҡара: Йәрмәк, Яр­маҡ)

ЙӘҮҘӘТ ғәр. — өҫтөн, юғары

ПӘҮИТ ғәр. — мәңгелек

ПӘҮӘТ ғәр. — киң күңелле

ЙӘҺҮҘӘ ғәр. — 1) тырышыусы; 2) йәһүд (Йәһүдин фамилияһы Сар)

то же, что Тагирьян: чистый, невинный, непорочный

ЯНТИЛЯ перс, баш. — ян душа+ тиля желай (сохранилось в фа-милии Янтилин)

ЯНТИМИР перс, баш.—ян ду- ша+тимир железо (выражает пожелание ребенку «железного» здоровья)

ЯНТУРА перс, баш. — ян душа+ туря умный (выражает поже­лание ребенку, чтобы он был умным). Образована фамилия Янтурин

ЯНСАРЫперс, баш.— ян душа+ сары белый, светлый (в древне-тюркском языке сары озпачало «белый», «светлый»), Сохрани-лась фамилия Янсарин

ЯНСЕЯР перс, баш. — ян душа + сеяр полюбит (выражает поже­лание ребенку, чтобы он был любимым, уважаемым)

ЯНАБИ перс. — благородного про-исхождения

ЯНАХМЕТ перс, ар. — ян душа + ахмет; прославленный человек

ЯНЬЮЛДАШ перс, баш. — ду-шевиый друг; образована фами­лия Яныолдашев

ЯРКЕИЦЕРКЕИ перс-яр друг, товарищ+кей (уменьш.-ласк. аффикс)

ЯРМУХАМЕТ перс, ар.—яр друг+ мухамет прославляемый ЯРМУЛЛА —см. Муллаяр

ЕРМАКЦ ЯРМАК перс, ар.—

1) усеченная форма имени Яр­
мухамет; 2) см. Ярмак (воз-
можно, фамилии Ирмаков, Ер­
маков связаны с данным име­
нем)

ЕРМЕКЕЙ|| ЯРМИКЕЙ перс, ар.— усеченная форма имени Ярму­хамет; или см. Ермак, Ярмак

ЯВДАТ ар. — превосходный ДЖАВИТЦ ЯВИТ ар. —вечный ДЖАВАТЦЯВАТ ар. — благород-

ный ЯГУДА ар. — 1) старающийся;

2) еврей (образована фамилия
Ягудин)

к

КАМАЛ ғәр. — кәмселекһеҙ, ка­мил

КАМАЛЕТДИН ғәр. — камал + дин

КАМИЛ ғәр. — кәмселекһеҙ КАРАМ ғәр. — йомартлыҡ КАРАМЕТДИН ғәр. — карам +

дин КАФИ гәр. — етерлек, ярарлыҡ;

булдыҡлы КАШАН ғәр. — алдан барыусы;

Кашанов фамилияһы бар КАШАП ғәр. — асыусы, табыусы

КАШАФ ғәр. — асыусы, табыусы

КЕЙЕКБАЙ баш. — кейек+бай (борон бала көслө, йылғыр бул­һын, тип төрлө януар, йәнлек атамаһын исем итеп ҡушыу йо­лаһы булған. Кейекбаев фами­лияһы киң таралған)

КЕЙЕКБИРҘЕ баш. — кейек+ бирҙе (Кейекбирҙин фамилияһы бар)

КИЛДЕБАЙ баш. — килде+бай

КИЛДЕБӘК баш. — килде+ бәк

(көслө, ныҡ) КИЛДЕҒОЛ баш.—крлде+ҡол

(малай, ир бала тыуҙы) КИЛДЕЙӘР баш., фарс. — кил-

де+йәр (иптәш, дуҫ) КИЛДЕЯР баш., фарс. — килде +

яр КИЛМӨХӘМӘТ баш., ғәр.—кил+

мөхәмәт

КИЛМӘК баш. — ситтән килгән (килеү һүҙенән яһалған)

КИЛСЕНБАЙ баш. — килһен + бай (боронғо төрки к и л с е н формаһында һаҡланған исем; Килсенбаев фамилияһы бар)

КИНЙӘ баш. — кинйә, төпсөк; һуңғы бала

КИНЙӘБАЙ баш. — кинйә + бай (борон кинйә, төпсөк балаға ҡушылған исем)

КАМАЛ ар. — совершенный

КАМАЛЕТДИН ар.—камал со-
вершенный+ дин (компонент

мужских имен) КАМИЛ ар. — совершенный

КАРАМ ар. — щедрость

КАРАМЕТДИН ар.— карам щед­рость -Ьдин религия

КАФИ ар.—достаточный; удов-летворительный, деловитый

КАШАН ар. — предводитель; об-разована фамилия Кашанов

КАШАП ар. — открывающий, изо-бретающий

КАШАФ ар. — открывающий, изо-бретающий

КИЕКБАЙ баш. — киек вверь, ба­кие животные+бай (обычай на-речения ребенка названием ди-ких животных известен у мно-гих тюркских народов. У баш-кир распространена фамилия Киекбаев)

КИЕКБИРДИ баш. — киек+бир-ди (образована фамилия Кигк-бирдин)

КИЛЬДИБАЙ баш. — кильди при-шел+ бай

КИЛЬДИБЕК баш. — кильди при-шел+бек сильный, крепкай

КИЛЬДИГУЛ баш. — кильди по-явился+туп (кул) сын

КИЛЬДИЯР баш., перс. — кильди пришел+яр друг, товарищ

КИЛЬДИЯР баш., перс.—киль­ди + яр

КИЛЬМУХАМЕТ баш., ар.—кил приходц+мухамет прослаеляе-мый

КИЛЬМАК баш. — пришелец (от слова килеү — приходить). БШ, с. 214

КИЛЬСЕНБАЙ баш. —килсен

пусть приходит + бай; сохрани-лась фамилия Кильсенбаев

КИНЬЯҢКИНЗЯ баш. — после-дыш, последний; самый млад-ший в семье

КИНЬЯБАЙЦКИНЗЯБАИ баш.— кинья самый младший из де* тей+бай (компонент мужских имен)

КИНЙӘБУЛАТ баш, фарс. — кин-

йә +булат КИНЙӘҒОЛ баш. — ккнйә + ғол

(ир-ат исеме ялғауы)

КИНЙӘҒӘЛИ баш., ғәр. —кин­йә + ғәли

КИНЙӘКӘЙ баш. — кинйә+кәй (иркәләү ялғауы)

КИНЙӘМОРАТ баш. ғәр.— кин­йә + морат; һуңғы теләк

КИРАМ ғәр. — киң күңелле, хуш күңелле

КИРӘЙ фарс. — 1) боронғо мон­гол ырыуы атамаһына барып тоташа; 2) гәрәй формаһын­да фарсы телендә «эйәреүсе», «дауам итеүсе»; 3) кирәй, гәрәй һүҙҙәре ир-ат исеме ял­ғауы булып йөрөн

КӘБӘК бор. баш. — батыр, ип­тәш; ҡара: Күбәк

КӨМӨШБАЙ баш. — көмөш + бай;

ҡәҙерле, ҡиммәтле КӨМӨШҠОЛ баш. — көмөш +

ҡол; көмөш һымаҡ ҡәҙерле

КӨСӨК баш. — көсөк һүҙенән (эт, көсөк атамалары менән исем ҡушыу йолаһы күп төрки ха­лыҡтарына билдәле. Кусюков, Кучуков фамилиялары, Көсөк тигән ауыл исеме билдәле)

КӨҪӘМЕШ бор. баш.—көҫәп,

көтөп алған КӨҪӘПҠОЛ бор. баш. — көҫәп,

теләп алған бала

КҮБӘК бор. баш. — 1) батыр, ип­тәш; 2) эт. (Борон баланы һаҡ­лау әсән, эт һымаҡ ныҡ, әрһеҙ булһын, үлмәһен тип «эт» һүҙе менән исем ҡушыу йолаһы бул­ған; сағыштырығыҙ: Аҡкөсөк, Эткөсөк, Этбай, Эталмаҫ һ. б.)

КҮЗБӘК бор. баш.—ҡуҙы (бә-рәс)+бәк (көслө, ныҡ). Төрлө януар, хайуан һәм уларҙың ба­лаларының атамаһын исем итеп ҡушыу йолаһы борон башҡорт-

КИНЬЯБУЛАТ || КИНЗЯБУЛАТ баш, перс. — кинья+булат

КИНЬЯГУЛ||КИНЗЯГУЛ баш.— кинья+гул (компонент мужских имен)

КИНЬЯГАЛИ баш,, ар. — кинья + гали

КИНЬЯКАЙ Ц КИНЗЯКАЙ || КИН-
ЗИКЕЙ баш. — кинья+кай

(уменьш.-ласк. аффикс); обра-зованы фамилии Киньякаев, Кинзябаев, Кинзикеев

КИНЬЯМУРАТ баш, ар.—кинья последний+ мурат желание; по-следнее желание

КИРАМ ар. — великодушный, бла-городный

КИРЕЙ перс. — 1) название древ-него монгольского рода; 2) в форме «гирей» (перс.)— после-дователь; 3) слова «кирей», «ги­рей» являются нменообразова-тельными компонентами муж­ских имен

КУБЯК ДР- баш. — 1) храбрец, смелый товарищ, друг; 2) со-бака (Баскаков, с. 204)

КУМУШБАЙ баш.— кумуш се-ребро + бай; дорогой, ценный

КУМУШКУЛ баш. — кумуш се-ребро + кул; дорогое, как сереб-ро

КУСЮК баш. — щенок (наречение ребенка названиями собак, щен-ков известно многим тюркским народам. У башкир известны фамилии Кучуков, Кусюков и название деревня Кучуково и

ДР-)

КУСЯМИШ др. баш. — желанный, жданный

КУСЯПКУЛ др. баш. — от слова «кусяу» — желать; желанный, жданный

КУБЯК др- баш. — 1) смелый, храбрый, товарищ, друг; 2) со-бака. (По древнему обычаю, чтобы сохранить жизнь ребенку, давали имена со словами «эт», «кубек» собака, «кусюк» щенок; сравните: Аккусюк, Кусюк, Эт­бай, Италмас и пр.)

КУЗБЕК др. баш. — кузы ягне-нок+бек крепкий (в башкир-ском и в других тюркских язы-ках много личных имен, обра-зованных от названий диких,

тарҙа һ. б. төрки халыҡтарҙа киң таралған булған (Кузбәков, Ҡузыев фамилиялары яһалған)

КУЛИБАЙ баш. — кули (ҡол) + бай

КҮСЕМ баш. — күсеп йөрөгәндә тыуған (боронғо күсмә тормош­ҡа бәйле исем)

КҮСЕП баш. — «күсеү» һүҙенән (Кусеев фамилияһы бар)

КҮСКИЛДЕ баш. — күс + килде; 1) күс — бал ҡорто күсе, ояһы мәғәнәһендә башҡорттарҙың бо­роп бал ҡорто аҫрап йәшәүенә бәйле исем булыуы мөмкин; 2) бо­ронғо төрки (башҡорт) телдә­рендә «күс» ил, йорт, нәҫел-ырыу, халыҡ, төркөм мәғәнә­һендә ҡулланылған; ил, йортҡа күсеү мәғәнәһендә ҡулланылы-уы ла ихтимал (Кускилдин фа­милияһы бар)

КҮСӘБАЙ баш. — күсеп йөрөгәндә тыуған (Күсәбаев фамилияһы бар)

КҮСӘК баш. — күсеп йөрөүсән (күсеп йөрөгәндә тыуған балаға ҡушылған исем)

КҮСӘКБАЙ баш. — күсәк + бай (күсмә тормошҡа бәйле исем)

КҮСӘКБЕЙ бант—күсәк+бей («Күсәкбей» эпосының теп ге­ройының исеме)

КҮСӘР баш. — күсеп йөрөүсән КҮСӘРБАЙ баш. — күсәр + бай Күсәрбаев фамилияһы бар.

КӘБИР ғәр. — бөйөк, оло; мөһа­бәт, етди КӘЛИ ғәр.—һүҙ; һүҙ оҫтаһы

КӘЛИМУЛЛА ғәр.—һүҙ оҫтаһы; бөйөк, таныҡлы

КӘРИМ ғәр. — йомарт, киң күңел­ле

КӘРӘМ ғәр. — йомартлыҡ, киң күңеллелек

КӘРӘМӘТ ғәр. — йомартлыҡ, киң күңеллелек

КӘҮСӘР ғәр. — йәннәт шишмәһе; муллыҡ, байлыҡ

КӘШИФ ғәр. — яңылыҡ асыусы, табыусы

домашних животных и их дете-нышей); образовапы фамилии Кузбеков, Кузыев и пр.

КУЛИБАЙ баш.—кули раб + бай

КУСИМ баш.— от слова «кусеу»— кочевать (отражает кочевой об­раз жизни древних башкир)

КУСЕЙ баш.— от слова «күсеү»— переезжать, кочевать (образова-на фамилия Кусеев)

КУСКИЛЬДИ баш. — 1) кус рой (пчелиный) +кильди пришел; происхождение этого имени, воз-можно, связано с пчеловодче-ским образом жизни башкир; 2) в древнетюркском (и баш-кирском) языке слово «кус» оз-начало страна, родина, дом, на-род, группа; вполне возможно н образование имени с данным значением слова (образована фамилия Кускильдин)

КУСЯБАЙ баш. — родился во вре-. мя кочевья; образована фами-' лия Кусябаев

КУСЯК баш. — кочующий, кочев-ник (это имя давалось ребен-ку, рожденному во время ко­чевья)

КУСЯКБАЙ баш. кусяк кочую-щий +бап (компонент мужских имен)

КУСЯКБИ баш. — кусяк кочую-щий + бя (компонент мужских имен). Имя эпического героя эпоса «Кусякби»

КУСЯР баш. — кочующий

КУСЯРБАЙ баш. — кусяр кочую­щий, кочевник + бай (образована фамилия Кусярбаев)

КАБИР ар. — великий, могучий, большой; важный, серьезный

КАЛИ ар. — слово; красноречи-вый

КАЛИМУЛЛА ар. — красноречи-вьга; великий, знаменитый

КАРИМ ар. — щедрый, велико-душный

КАРАМ ар. — щедрость, великоду-шие, благородство

КАРАМАТ ар. — щедрость, вели-кодушие

КАВСАР ар. — райский источник; богатство, изобилие

КАШИФ ар. — открывающий, изо-бретающий

КӘШФИ ғәр. — табылған, асыл­ған; табыш

КӘШФУЛЛА ғәр. — алланы та­ныусы

КӘШӘФ ғәр. — асыусы, табыусы

КӘШӘФЕТДИН ғәр. — кәшәф +

ДИН

ҠАБАН баш. — бала ҡабан һы­маҡ көслө булһын, тип ҡушыл­ған исем (ауыл исемдәрендә һаҡланған)

1\Лилиилп о«^..—«-----, «_.ч

т-т * -т -.^^ 1^ойцп КТР\ГГР ҠЯГ)-

шы алыусы; булдыҡлы, һәләт­ле

ҠАДИР ғәр., баш. — ҡөҙрәтле, көслө, һәләтле; ҡаты, уҫал, яһил

КАДИРҒОЛ баш. — ҡадир + ҡол; көслө, ҡөҙрәтле

ҠАҘАҠБАЙ баш. — ҡаҙаҡ+бай; 1) ҡаҙаҡ, атлы, ғәскәри һал­дат; 2) ҡаҙаҡ — ырыу, ҡәбилә атамаһы

ҠАҘАҠҠОЛ баш. — ҡаҙаҡ+ҡол; Ҡаҙаҡҡолов фамилияһы бар

ҠАҘАН бор. баш. — ҡаҙан һү­ҙенән (боронғо күсмә халыҡ­тар тормошонда ҡаҙан (аш бе­шереү һауыты) ҙур урын тот­ҡан, һунынан ырыу атамаһына әйләнгән. Ҡаҙан һүҙе менән исемдәр байтаҡ һаҡланған; Ҡа­ҙансы, Ҡаҙанай, Ҡаҙанбай, Ҡа­ҙанғол, Ҡаҙанҡай, Ҡаҙантар-хан, Ҡаҙансубы, Ҡотлоғаҙан һ. б. Ғөмүмән, боронғо башҡорт исемдәре составында эш ҡора­малдары, һауыт-һаба, ырыу, ара һ. б. атамалар киң сағы­лыш алған) ҠАҘАНБАЙ баш. — ҡаҙан + бай ҠАҘАНҒОЛ баш.—ҡаҙан + ҡол

ҠАҘАНСЫбаш.—ҡаҙан + сы

(«ҡаҙансы» тигән ырыу атама­һынан; Ҡаҙансы, Үрге Ҡаҙан­сы, Яны Ҡаҙансы, Иҫке Ҡаҙан­сы тигән ауыл исемдәре бар)

КАШФИ ар. — изобретенныи, от-

крытый; находка КАШФУЛЛА ар. — иризнающий!

бога КАШАФ ар.—открывающип, об-

наруживающий КАШАФИТДИН || КАШАФУТ ДИН'

ар. — кашаф открывающий-\-

дин религия

ҡ

КАБАН баш. — кабан, дикая.

свинья (выражает пожелание^

чтобы ребенок был кренким,.

сильным); это имя сохранилось.

в антропотопонимах

У/*»ш\'п^{кш йя,,т} — кабан + бай
КАБИЛ ар.'—пгшнимаюшии..

встречающни, способныи, смет-