Арбын-оол Кол
Чурттап эрткен
чылдарымныӊ арыннары…
Кол Арбын-оол Ак-оолович чангыс чер-чурттугларым бижээн шулуктеримге тоолчургу состуг улус аялгадан чогаадынар.
Кол Арбын-оол Ак-оолович 1944 чылдын июль 1-де Тожу кожууннун «Улуг-Оо» деп черге торуттунген. Бир дугаар ажылымнын базымнары «Совет Тыва» колхозка ивижи бооп ажылдап эгелээн.
1963-1965 чылдарда сонгу чукке шериг хулээлгезин эрттирген.
1968-1970 чылдарда совхозка комсомол организацияга ажылдаан.
1970-1975 чылдарда Хову бригадазын удуртуп ажылдап чораан.
1980 чылдан эгелеп кол специалист бооп ажылдаан.
Ог-булелиг, 5 ажы-толдуг, 13 уйнуктарлыг, 2 азыраан кыстарлыг, 2 правуйнуктарлыг.
Азас холум
Созу биле аялгазы Кол А.А.
Азас холдун дымыраннаан чалгылары
Айыраннааш чечектерни чайгай берди.
Аргазынын сыгырга дээр айлан кужу
Аян тудуп дангаар эртен ырлай берди.
Алаактарны тонген ужу холге келгеш
Айыраннааш чечек болуп хуула берди.
Аржаан суглуг эриктерин эргий коруп
Азас холге аян тудуп ырлаксадым.
Салымымны бо-ла черге чаяан болза
Сагыш ышкаш самнап, эштип чоруур ийик мен.
Сайлыг даштыг эриктерге шурап, ойнап
Салымымнын Азас холге чаяар ийик мен.
Кошке баткан тайгаларым
Созу биле аялгазы Кол А.А.
Кошке баткан тайгазындан харап келдим
Коктуг-шыктыг турлаглары коступ келди,
Кара чары баштап алган кезек иви
Харлыг доштуг тайгаларже шуужувутту.
Алгыргаштын кускунааштын кыйгырдым-на
Алаак черден тумен иви тойлуп унду.
Аал оран кайда дээнзиг халчып-халчып
Ардыл черге хаяа коргеш окура тур.
Алазымаар сарыг чарым мунупкаштын
«Аал-оран кайда сен» дээш, дортавыттым.
Ойлап дескен ивилерим ончалааштын
Оргулаашка одаг салып чалбарыдым.
Хуюк оглу
Созу биле аялгазы Кол А.А.
Олде, чаъста дондум дивес
Олен чурттуг хуюк оглу.
Оорушкулер тандыда дээр
Ойлеп аннаар хуюк оглу.
Эзим ишти шынааларга
Эдискилеп аннаар мен дээр,
Элдеп чузун уну-биле
Эгзип экээр хуюк оглу.
Аргазынын айлан кужу
Анчы сен деп мактаар чорду.
Аржаан суглуг хемнеринче
Амыргалап аннаар хуюк.
Оо хемим
Созу биле аялгазы Кол А.А.
Сайзанактыг алаактарга
Сагыш ышкаш халдып ор мен.
Сарыг чычаан изий берди
Салып корем, Оо-хемим.
Дошкун хаттар диргилбээнде
Даштыг артты ажа берзем
Далай, хемнер кешкен ышкаш
«дадайым» деп, чалбарыыр мен.
Кудургайны куду бастым
Кашпал даглар тоне берди
Каразымаар орук коргеш
Кайгал кысты сактып келдим
Сени коргеш
Созу биле аялгазы Кол А.А.
Иви мунган сени коргеш
Иштим кижип соонче кордум
Иемдикке чортуп чорааш
Иви малын база кордум.
Ине бурулуг аргаларнын
Идегелдиг оглу боор мен
Изин истеп суруп келдим
Иви малын турлаа болду.
Идегелин ышкынмадаан
Иви малдап оскен оол мен.
Ине бурулуг тайгаларга
Ивижилеп чурттаар бис бе?
Торел-аймак чонумайны
Созу биле аялгазы Кол А.А.
Торел-амйак чонумайга
Тогу болуп арттып кагзын.
Торел билбес бажым соктап
Тогу суруп турей бердим.
Тонген боор дээш истеп сурдум
Тончузу чок аймак чорду.
Торел кыстар мени коргеш
Дорже чалап хундуледи.
Тончузу чок хемнеринин
Тонгун бажын корген болза
Торел аймак тожуларнын
Торели бооп хула берзе.
Тожуларым