Амылыг амытаннын амы-тынын узери.
Оорлаары.
Эр-херээжен харылзааны шын эвес кылыры.
II. Аас-сос-биле кылдынар 4 багай уулелер.
Мегелээри.
Меге-хоп, нугул тарадыры.
Каржы состер чугаалаары.
Хоозун, утказы чок, меге узелдиг чугаа кылыры.
III. Сагыш-сеткил-биле будурер 3 багай уулелер.
Оске кижинин эдин алыксаар, хоптак, харам сеткил.
Оске улуска хора чедириксээр сеткил.
10.Шажынга удурланган меге узел – ол болза ууленин (кылдынган чылдагаан биле ооңбуде берген туннелинин) хоойлузунга бузурел, сузук чогу; Буддалар бар деп чувеге удурланыры; эрткен болгаш келир чуртталгалар бар дээрзинге бузуревези. Бир эвес бо бугу чуулдерге кижинин бузурели, сузуу чокболур болза, ол кижи бодунун мага-бодунун, чугаа-домаанын, угаан-медерелинин кылып, бодарадып турар чуулдерин хайгаараарын кызытпас болур болгаш оон уржуу-биле боду бодунга болгаш долгандыр турар кижилерге хора чедириптип болур.
Устунде айыткан 10 карауулелерге удур 10 акуулелербар болуптурар.Буддийжи кижи оларны амыдыралынга боттандырар дээш кызып, хажыдыг чокка күүседипчоруур.
I. Мага-бот-биле кылдынар 3 ак уулелер.
1. Амылыг амытаннын амы-тынын камгалаары;
Оскелерге бугу талазы-биле дуза чедирери.
Эр-херээжен харылзааны шын кылыры.
II. Аас-сос-биле кылдынар 4 ак уулелер.
Шынын чугаалаары.
Оскелернин эп-найыралын быжыктырары.
Эвилен-ээлдек, хундулээчел болуру.
Чугаа-соотту чугле херек уеде, уткалыг кылдыр чорудары.
III. Сагыш-сеткил-биле будурер 3 ак уулелер.
Хоптактанмайын, бодунда бар кежиинге сеткилиханып чорууру.
Кээргээчел сеткилдиг болуру.
|
|
Будданын ооредиин сузуглээри.
Бо Ыдыктыг айны чүге ынчаар эки езулалдар кылып сагып эрттирер ужурлуг чүвел дээрге, бир эвес кижи эът чивес, таакпы тыртпас, арага ишпес болза, чайның башкы айының 15 чаада – оът-сиген үнүп турар үеде мага-ботка арыглаашкын сагыш-сеткилдиң оожум, тайбың байдалын чедип аарының айы болзун дээни ол-дур, БУРГАН АЙЫ дээн, ынчангаш мону сарыг шажынның чурттары сагып турар апарган.
Тывага Дончод хуралын хураап тура, ламалар Канчыырны долузу-биле, база оон ыдыктыг судурлары болур – «Буддага могейип, согурууру», «Будданын дываажан дээрлери Тушитадан чаларап келгени» деп номнарны бүгү-ле хүрээлерге БУРГАН АЙЫНЫҢ дургузунда соксаал чокка номчуурлар.
Дончод хуралын хураарынын кол хунун бугу буддийжи чурттарга Тайбыннын болгаш Медитациянын (Вейсак) хуну кылдыр демдеглеп эрттирип турар. Бо хун болза бугу делегейнин буддийжи кижилеринин чудулге талазы-биле эн-не хундуткелдиг байырлалы болганда Тывага база бо хунну чонувустун, келир салгалдарнын аас-кежиктиг чуртталгазы дээш Тайбыннын болгаш Будээл-медитациянын хуну кылдыр чарлаар апаар бис. Бо хүн чайның башкы айының 15 чаада азы июнь 09-та хүнзедир медитация-даян кылыр, ОМ МАНИ ПАД МЕ ХУМ деп маани тариназынболгаш Бурган Башкы Будданың бодунуң ОМ МУНИ МУНИ МАХА МУНИЕ СУУХАА деп тариназын хөй номчуур, Ыдыктыг дуганнар, хүрээлер, сувурганнар хораалай долганып кылаштаар, буян чыып аар, келир үеде аас-кежиктиг болурунуң чылдагааны болур буянныг үүле тургузар, сагыш-сеткилдиң арыглаашкынын чорудар ужурлуг. Бо БУРГАН АЙЫН (ай санаашкыны-биле чайның башкы айының төдүзү-биле 30 хонуун) Бургай айы деп чылдың-на демдеглээр кылдыр чарлаары, база ай санаашкыны-биле чайның башкы айының 15 чаазын Будда Шакьямуни Бурганнын торуттунген, Чырык Угаан байдалы четкен болгаш Паринирвана байдалынче кире берген хунун демдеглеп турар улуг Байырлал Хүнү деп база ВЕЙСАК азы Тайбыннын болгаш Медитациянын (Вейсак) хуну кылдыр демдеглеп эрттирерин чарлаары эргежок чугула болуп турар.
|
|
Ыдыктыг айның 30 хонуунуң иштинде лама-башкыларның тускай бөлүктери бүгү Тываның кожууннарынга чедип, суурларга, сумуларга Бурган Башкы Будданың Өөредии-биле чонну таныштырып, ОМ МАНИ ПАД МЕ ХУМ деп Маани тариназын болгаш Бурган Башкы Будданың бодунуң ОМ МУНИ МУНИ МАХА МУНИЕ СУУХАА деп тариназын номчуурунга херек чөпшээрел алыр талазы-биле сарыг шажынның чурумун езугаар тускай дамчыдылга езулалын чонга бээр (кожууннарга кажан, кандыг хүннерде баарын хуваап каан даңзызын бо чүүлде кожуп каан). Тарина-мантраның дамчыдылгазын ап алгаш сүзүглеп номчуп чоруур кижи биле дамчыдылга албаан кижи номчуурга ол 100 катап ылгалдыг боор, чүге дизе дамчыдылганы езулал таварыштыр ап алган кижиниң сеткилинде сүзүү күштүг болур.
Тыва чонумну ҮШ ХОВАР ЫДЫКТЫГ ЭДЕРТИКЧИ ЭРТИНЕЛЕР БУДДА, ДХАРМА, САҢГА кадагалап, камгалаар-ла болзунам! ОМ МАНИ ПАД МЕ ХУМ!
Хүндүткел-биле, Камбы-Лама Лопсаң Чамзы.