ЗАМАНСА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ҠУЛЛАНЫУ БУЙЫНСА
ПЕДАГОГИК ОҪТАХАНА
“БӨРТӨКЛӘП ЙЫЙЫЛА АЛТЫН”
СИБАЙ – 2016 ЙЫЛ
МАҠСАТ:
· Мәктәпкәсә йәштәге балаларға белем биреүҙә заманса инновациялы технологиялар ҡулланыу буйынса педагогтар менән тәжрибә уртаҡлашыу
БУРЫСТАР:
· Мәктәпкәсә белем биреүҙең һәм педагогтарҙың профессиональ оҫталыҡтары сифатын күтәреү;
· Белем биреү барышында фәнни- методик тәьминәтте яңыртыу;
· Ижади эшләүсе педагогтарҙы күтәреү.
· Алдынғы эш тәжрибәһен асыҡлау һәм таратыу;
· Балалар баҡсаһында инновациялы технологиялар ҡулланыу материалдарын системаға һалыу;
· Инновациялы технологиялар ҡуланып мәктәпкәсә йәштәге балаларға белем биреү барышын тьәмин итеү.
Йыһазландырыу: Мультимедиа проекторы, таҡтала “сумаҙан”, “ит турағыс”, “кәрзин” һүрәттәре эленгән.
Таратма материал: бөтә ҡунаҡтарға етәрлек: өс төрлө төҫтәге (ҡыҙыл, һары, йәшел) таҫмаларҙа сулпылар; балалар баҡсаһында ҡулланылған яңы технологиялар буйынса биш йүнәлештә буклеттар, тәңкәләр (һәр кешегә 5 шт., программалар менән таратып бирелә), 6 төҫтәге 6 ҡалпаҡ: ҡыҙыл, һары, аҡ, йәшел, күк, ҡара, фестиваль программаһы.
Әҙерлек эштәре
1. һәр өлкә буйынса күргәҙмә әҙерләргә (папкалар, уйындар);
2. Һәр өлкә буйынса яңы технологиялар ҡулланылған сараларҙан өҙөк төшөрөлгән видеояҙмалар, фотолар әҙерләргә;
3. Яңы технологиялар ҡулланылған саралар буйынса докладтар әҙерләргә;
4. Һәр сығыш яһаусыға сығыщы буйынса презентация әҙерләргә;
5. Һәр өлкәлә ҡулланылған технологиялар буйынса буклеттар әҙерләргә:
6. Алты ҡалпаҡ, тәңкәләр, сулпылар әҙерләргә;
7. “Ит турағыс”, “Сумаҙан”, “Кәрзин” һүрәттәре;
8. Балалар баҡсаһы эшмәкәрлеге буйынса видеофильм төшөрөгә.
 “Мин- Мөғжизә, мин - Кеше,
Донъяның миндә - эше,
Ер шарына ныҡ баҫам,
Донъяны көн дә асам!”
(Рәсимә Ураҡсина)
“Ребенок – это не сосуд, который нужно заполнить, а огонь, который нужно зажечь”
(Плутарх)
«Единственный путь, ведущий к знанию, - это деятельность» (Б.Шоу)
Фестиваль программаһы
| МУНИЦИПАЛЬ АВТОНОМЛЫМӘКТӘПКӘСӘ БЕЛЕМ БИРЕҮ УЧРЕЖДЕНИЕҺЫ“СУЛПЫЛАР” БАЛАЛАР БАҠСАҺЫ
ПЕДАГОГИК ИДЕЯЛАР ФЕСТИВАЛЕ
|
Педагогик идеялар фестивале “Бөртөкләп йыйыла алтын”
Үткәреү формаһы – педагогик оҫтахана.
План
1. Фестивалде асыу
2. Асыҡ саралар:
- Телмәр үҫтереү “Батша ҡыҙын ҡотҡарыу” (өлкәндәр төркөмө тәрбиәсеһе Танһыҡужина З.Ғ.);
2. Кеше һәм тәбиғәт (танып белеү эшмәкәрлеге) “Карта буйлап сәйәхәт” (өлкәндәр төркөмө тәрбиәсеһе Ҡәйепҡолова З.Ғ.);
3. Һүрәтләү эшмәкәрлеге “Ҡышҡы урмандың тылсымлы буяуҙары” (уртансылар төркөмө тәрбиәсеһе Газина Г.Р.);
4.. Интервизия “Һүрәтләү, аралашыу (коммуникатив) һәм танып белеү эшмәкәрлектәрендә инновациялы технологиялар” (тәрбиәселәр Танһыҡҡужина З.Ғ., Ҡәйепҡолова З.Ғ., Газина Г.Р., физик тәрбиә биреү инструкторы Мөхәмәтйәнова Э.Г.);
5. Интегратив саранан өҙөк (музыка етәксеһе Ғөбәйҙуллина Р.Ә., мәктәпкә әҙерлек төркөмө тәрбиәсеһе Малабаева Н.З). Интервизия “Музыкаль һәм хәрәкәт эшмәкәрлектәрендә ҡулланылған яңы технологиялар балаларға нимә бирә?”;
6. Интервизия “Уйнат, өйрәт баланы!”(тәрбиәселәр Әбдрәшитова Р.Х., Бикбова С.Р.)
7. Рефлексия “Алты эшләпә”, “Сумаҙан. Ит турағыс. Кәрзин” (өлкән тәрбиәсе Кәримова Й.С., тәрбиәсе Бикбова С.Р.);
8. Фестивалде ябыу. (ҡала мәғариф бүлеге методисы Янбаева Л.Ш., балалар баҡсаһы мөдире Биушкина Н.А.).
1. Балалар баҡсаһы мөдире Н.Ә.Биушкина фестивалде аса.
Хәйерле иртә, хөрмәтле коллегалар! Беҙ һеҙҙе “Сулпылар” балалар баҡсаһында күреүебеҙгә ихлас күңелдән шатбыҙ. Һәр берегеҙ тик яҡшы тьәҫораттар алып, күңелдәрегеҙ байып, эштә ҡулланырлыҡ яңы идеялар, технологиялар менән тулыланып ҡайтырһығыҙ тип ышанам.
Кешелектең иң ҙур байлығы ла, өмөтө лә – балалар. Тыумыштан һәр
сабыйға Хоҙай тарафынан етерлек аң да, зиһен дә өлөш итеп бирелә.
Ололарҙың төп бурыстарының береһе – шул зиһенде ваҡытында асыу,
аңын үҫтереү, ҡанаттарын нығытыу, һәләттәрҙең һүнеп ҡалыуына юл
ҡуймау. Тәрбиә эшенең төп бурысы, асылда, бала шәхесенең барлыҡ эске
тәбиғи көстәрен хәрәкәткә килтереүҙән, уны рухи һәм физик яҡтан әҙерләп,
яңы йәмғиәт шарттарында интеллектуаль-әхлаҡи шәхес булараҡ эш итә
алыусы ирекле бер зат итеп тәрбиәләү.
Федераль дәүләт белем биреү стандартарына ярашлы белем биреү эшмәкәрлеге төрлө йүнәлештә һәм бере – береһе менән тығыҙ бәйләнештә алып барыла. Беҙ һеҙҙе төрлө йүнәлештәге эшмәкәрлектәрҙә педагогтар ҡулланған инновациялы технологиялар менән таныштырып үтмәксебеҙ. Программа менән таныштырыу өсөн һүҙҙе өлкән тәрбиәсегә бирәм.
2. Өлкән тәрбиәсе Й.С.Кәримова ҡунаҡтарҙы фестиваль программаһы менән таныштыра.
Һаумыһығыҙ, ҡәҙерле ҡунаҡтар! Беҙ һеҙҙе үҙебеҙҙең “педагогик оҫтаханабыҙҙа” күреүебеҙгә бик шатбыҙ. “Оҫтахана” булғас, “оҫталар” ҙа була бит инде. Һеҙҙең иғтибарығыҙға “оҫталар” әҙерләгән һәм инновациялы технологияларға ҡоролған эштәр тәҡдим итәбеҙ.
Һеҙҙең ҡулдарығыҙҙа фестиваль Программаһы һәм “сулпылар”. Улар өс төҫтәге таҫмаларға эленгән: ҡыҙыл, йәшел һәм һары. Программала ла шул уҡ төҫтәрҙәге эштәр бар. Кемдә ҡыҙыл төҫтәге таҫмаларҙа сулпылар, улар – телмәр үҫтереү өлкәһе буйынса эшмәкәрлектән өҙөк ҡараясаҡтар, кемдә - йәшел төҫтәгеге таҫмалар, уларға художестволы – эстетик үҫеш өлкәһе буйынса эшмәкәрлек тәҡдим итәбеҙ, ә кемдә һары таҫмаларҙа тәңкәләр, улар танып белеү өлкәһе буйынса технологиялар менән танышасаҡтар. Һеҙҙе оҙатыусыларҙа ла шул уҡ төҫтәр. Аҙаҡ бөтәбеҙ ҙә музыка залына йыйыласаҡбыҙ һәм артабанғы эшебеҙ программаға ярашлы ошонда дауам итәсәк.
3. Программаға ярашлы өс йүнәлештә эш тәҡдим ителә: телмәр үҫтереү, һүрәтләү эшмәкәрлеге, танып белеү эшмәкәрлеге.
4. Музыка залына йыйылыу.
Өлкән тәрбиәсе Й.С.Кәримова
Хөрмәтле коллегалар. Артабанғы эшебеҙҙе дауам итер алдынан оҫтаханала барасаҡ инновациялы эш формаһы менән таныштырып китергә рөхсәт итегеҙ.
Был – ИНТЕРВИЗИЯ,
Интервизия – заман талаптарына ярашлы интерактив технология.
Интервизия (инглиз теленән, интер» − «бер йүнәлешле аралашыу” тигән мәғәнәлә, һәм » vision» − «виденье»), һүҙмә - һүҙ тәржемә иткәндә “взгляд в середину, проникновение в суть”, “теманың төп асылына инеү”.
Интервизия функциялары
· Информация – мәғлүмәт менән профессиональ рәүештә бүлешеү (эш тәжрибәһе,, яңы технологиялар ҡулланыу буйынса эш үҙенсәлектәре һ.б.).
· Коллегалар тарафынан ярҙам алыу (йәш белгестәргә ярҙам, проблемаларҙы сисеү һ.б.).
Интервизияға характеристика
· Интервизия үткәреү өсөн ҡабул ителгән ҡағиҙәләр бөтәһе өсөн дә мотлаҡ
· Интервизияла ҡатнашыу ирекле булырға тейеш. (ҡатнашыусыларҙы дөйөм тема берләштерә)
· Педагогтар ҡәтғи рәүештә расписание буйынса эшләйҙәр (мәҫәлән, аҙнаһына 1 тапҡыр, 1 сәғәт)
· бөтә ҡатнашыусыларға ла бер үк төрлө мөрәжәғәт итеү (субординация һаҡланмай, исем менән мөрәжәғәт итергә мөмкин)
· Материал буйынса интервизиянан тыш һөйләшеү тыйыла.
· Яңы ҡатнашыусылар интервизия ҡағиҙәһен үтәһәләр генә индерелә
Интервизия үткәреү методикаһы
Интервизия йәш төркөмдәре өсөн конкрет темаға арналған йәки бөтәһе өсөн дә дөйөм темаға арналған булыуы мөмкин.
Интервизия аныҡ планға ярашлы алып барыла:
1. Интервизияла ҡатнашыусылар (интервизия темаһына ярашлы ҡатнашыусы 5 — 6 педагог). Интервизияла башҡалар ҙа ҡатнаша алалар.
Бөгөнгө дөйөм тема “Сулпылар” балалар баҡсаһында ҡулланылған инновациялы технологиялар үҙенсәлектәре”
2. Модератор һайланыла, ул интервизияны алып барыусы була. Бөгөн модератор ролендә мин.
3. Интервизия ҡағиҙәләрен билдәләйҙәр (беҙ һеҙҙең ваҡытығыҙҙы алмаҫ өсөн ҡағиҙәләр алдан әҙерләнек):
· тема буйынса һәр ҡарашты иҫәпкә алырға
· ысын күңел түренән сыҡҡан фекерҙәр генә әйтергә
· һәр ҡатнашыусыға исеме менән өндәшергә
· бер – береңә ҡамасауламаҫҡа.
4. Һәр ҡатнашыусы үҙенең темаһын (проблемаһын) әйтә.
5. Фекер алыша торған темалалар араһынан бер проблема ғына ҡаралыуы мөмкин.
6. Интервизияла ҡатнашыусы үҙ темаһына ярашлы сығыш яһай. Модератор һөйләүсене һорауҙар менән бүлдермәүҙе күҙәтә.Был ваҡытта тыңлаусылар үҙҙәренең дәфтәрҙәрендә кәрәкле тип һанаған мөғлүмәттәрҙе яҙып баралар.
7. Һәр ҡатнашыусы сиратлап сығыш яһаусыға аныҡлап һорауҙар бирә ала.
8. Эштең ыңғай һәм кире яҡтары баһалана.
9. Сығыш яһаусы башҡаларҙың фекерен иҫәпкә ала.
10. Башҡа ҡатнашыусылар үҙҙәре өсөн нимә алғандар, шуны һөйләйҙәр.
Ә хәҙер һүҙҙе сығыш яһаусыларға бирәйек
Алып барыусы: Телмәр – төп аралашыу сараһы һәм фекерләү формаһы. Федераль дәүләт белем биреү стандарттарына ярашлы телмәр үҫтереү айырым өлкә булып хеҙмәт итә һәм телмәр үҫтереү бурыстарын да билдәләй. Телмәр үҫтереүҙә заманса технологиялар ҡулланып эш итеү оҫтаһы Танһыҡҡужина З.Ғ. һүҙ бирелә. Ул ҡыҫҡаса үҙе ҡулланған технологияларҙың балаларҙың телмәрен үҫтереүҙәге файҙаһы тураһында әйтеп үтәсәк. Рәхим ит, Земфира Ғәлийән ҡыҙы!
Интервизияла тәҡдим ителгән тема “Телмәр үҫтереүҙә ҡулланылған инновациялы технологиялар ”
Хөрмәтле коллегалар!
Балаларҙың телмәрен үҫтереү өсөн бөгөнгө заманда айырыуса һәр балаға ҙур иғтибар ваҡыт талап ителә. Хәҙерге ваҡытта баланың телмәрен үҫтереү актуаль проблемаларҙан һанала, шуның өсөн бәйләнешле телмәрҙе үҫтереү бик мөһим. Традицион методика педагогтың һүҙ телмәрен өлгө итеп ҡуя,ләкин тәжрибәләр күрһәтеүе буйынса балалар өндәрҙе һәм һүҙҙәрҙе дөрөҫ әйтмәйҙәр, һүҙбәйләнештәр,һөйләмдәр,хикәйә төҙөй алмайҙар. Был мәсьәләне хәл итер өсөн тәрбиәсе яңы инновациялы алымдар,технологиялар аша баланың телмәрен үҫтерергә бурыслы. Был мөһим уҡытыу -тәрбиәүи бурысты башҡарыуҙа телмәр үҫтереү буйынса бик күп төрлө инновациялы технологиялар ярҙамға килә. Мин түбәндәге технологиялар ҡулланам:
Пропп карталары
Дидактик синквейн
Метафора төҙөү
Ребус алымы
1. Мин ҡулланған карталарҙы Владимр Яковлевич Пропп уйлап сығарған. Ул бик күренекле филолог,фольклорист. Уның бөтәһе егерме функцияны билдәләй торған карталары бар. Карталар ярҙамында балалар әкиәт йөкмәткеһен еңел үҙләштерә, әкиәтте һөйләй ала,ә артабан бала үҙе әкиәт төҙөү һәләтенә эйә була.
1.Тыйыу
2.Тыйыуҙы боҙоу
3.Боҙоҡлоҡ эшләү
4.Геройҙың китеүе
5.Бурыс
6Тылсымсы менән осрашыу
7.Тылсымлы әйбер
8. Геройҙың килеп сығыуы
9.Боҙоҡлоҡ эшләүсе йәки кире герой
10. Һуғышыу
11. Еңеү
.Өйгә ҡайтыу
.Өйгә килеп етеү
Алдаҡсы герой
15Ауыр һынауҙар
.Бәләнән ҡотолоу
Геройҙы таныу
Алдаҡсы батырҙы таныу
Алдаҡсы батырға яза биреү
20.Туй йәки бәхетле тамамланыу Пропп карталарын өйрәнеү өсөн бер нисә этаптар үтергә кәрәк.
Беренсе этапта балаларҙы әҫәби әҫәрҙең төрө әкиәт жанры менән таныштырыу. Уның икенсе жанр менән айырмалыҡтарын асыҡларға һәм әкиәт төҙөлөшөн билдәләргә була. Балалар менән бергәләп пропп карталарын эшләргә була. Балалар менән бергәләшеп эштәрҙе башҡарыу әкиәт функцияларын иҫтә ҡалдырырға ярҙам итә. Икенсе этапта карталарҙы өйрәнер өсөн уйындар ойошторорға була. Мәҫәлән: “Тылсымлы исемдәр “ - Тылсымлы геройҙар исемдәрен һанап сығырға Һәм ни өсөн уға шундай аталыуын бирелеүен асыҡлау. Мәҫәлән,Золушка,Үлмәҫйән, Ҡыҙыл кәпәс,Мәскәй Әбей. “Юлда нимә кәрәк?” (Балаҫ, ал сәсәкә,йөҙөк, ҡылыс, йомғаҡ, тылсымлы таяҡ)
Өсөнсө этапта Әкиәтте уҡыу барышында карталарҙы һалып сығабыҙ. Дүртенсе этапта инде Пропп карталары ярҙамында әкиәттең йөкмәткеһен өйрәтергә була. Бишенсе этапта инде иң ҡыҙыҡлы эш алына - балалар ошо карталар ярҙамында үҙҙәре әкиәт уйлап сығара алалар. Пропп карталарының әһәмиәте - Балаларҙың бәйләнешле телмәрен үҫтерә - Һүҙлек запасын байыта - Хәтерен,абстрактлы,логикалы фекерләүен яҡшырта - эҙләнеү әүҙемлелеген арттыра
2. Синквейн - мәктәпкәсә йәштәге балаларҙың телмәрен үҫтереүҙә бик кәрәкле алым һынала. Синквейн - француз һүҙе, биш тигәнде аңлата,йәки биш юллыҡ шиғыр. Уны Аделанда Крэпси уйлап сығарған. Беренсе юл бер һүҙҙе тәшкил,исем йөкмәткеһен билдәләүсе һүҙ Икенсе юл - ике һүҙҙән тора,был әйберҙең йәки күренештең үҙенсәлеген,сифатын асыҡлаусы һүҙҙәр булырға мөмкин. Әсәнсә юлда - төп темаға ҡағылышлы эшхәрәкәтен белдереүсе һүҙҙәр. Дүртенсе юлда бала билдәләнгән темаға ҡағылышлы һөйләмдәр төҙөй.. Бишенсе юлда бер генә һүҙ йәки һүҙбәйләнеш тәшкил итә. Был һүҙ,һүҙбәйләнеш бирелгән теманың төп йөкмәткеһен асыҡлай. Дидактик синквейнды төрлө лексик темаларға буйынса төҙөргә мөмкин Синквейн нимә бирә?
- Балаларҙың һүҙ байлығын арттыра - Төп фекерҙе билдәләргә өйрәтә. Синквейн ҡулланып үтелгән темаларҙы йомғаҡлап ҡуябыҙ.
3. Киләһе ҡулланылған технология метафоралар төҙөү. Метафора төшөнсәһенә аңлатма бирәйек. Метафора - бер объекттың (предметтың, күренештең) үҙенсәлеген икенсеһенә күсереү. Тәрбиәсенең төп маҡсаты булып метафора алгоритм ын төҙөү өсөн шартттар булдырыу һәм схемаларын үҙләштереү. Әгәр ҙә бала метафора төҙөү схемаһын үҙләштерһә,үҙ аллы метафоралы һөйләмдәр төҙөй ала.
Балаларҙы метафора төҙөү технологияһына өйрәтеү алгоритмы -Иң беренсе обьект һайлана. Ошо обьектҡа ҡарата метафорик фраза төҙөлә. Объекттың сифатын белдергән һүҙ уйлайбыҙ. -Икенсе обьект һайлайбыҙ. (беренсе обьект менән сифаты яғынан оҡшаш булырға тейеш) -Беренсе обьекттың урынын билдәләйбеҙ. Метафоралы фраза төҙөр өсөн икенсе обьект алына һәм беренсе обьекттың урынлашҡан урыны билдәләнә.
һөйләм төҙөлә.
1 – се миҫал
Йәйғор - 1 объект
Төрлө төҫтә - сифаты
Сәскәле ялан - 2 объект
Ямғырҙан һуңғы күк йөҙө- 1 объекттың урынлашҡан урыны
Сәскәле ялан - ямғырҙан һуңғы күк йөҙө
Ямғырҙан һуң сәскәле ялан йәмләнеп китте.
2 – се миҫал
ҡар бөртөгө
биҙәкле
яулыҡ
ерҙә
ерҙәге биҙәкле яулыҡ
3 – сө миҫал
ҡар бабай
йомшаҡ
ҡуян
ихатала
ихаталағы йомшаҡ ҡуян
4 – се миҫал
юл
оҙон
таҫма
урманда
урмандағы оҙон таҫма
Метафора төҙөү балаларҙың һүҙ байлығын байытыу бәйләнешле телмәрен үҫтереү, фекрләү ҡеүәһен һәм ижады әүҙемлелеген үҫтереү кеүек белем биреү бурыстарын үтәй һәм тиңдәштәре менән берҙәм берҙәм эшмәкәрлеге формалашыуына юл аса.
4. Киләһе Штернбергтың ребус алымы тураһында һөйләп үтмәксемен. Иң тәүҙә балаларға күнегеүҙәр үткәрергә була. Балаға бер бөтөн һүҙ әйтелә, ул был һүҙҙең башын ғына әйтергә тейеш.
Бесәй - бе
Сысҡан - сы
Китап - ки
Тейен - те Икенсе алымдың өлөшөндә,балаға ике һүҙ тәҡдим ителә,ә бала шул һүҙҙәрҙең башын ғына ҡабатлай.
балыҡ - ҡалаҡ баҡа
бала - тараҡ бата
самауыр- нағыш сана
ҡалаҡ- баҡа ҡаб
Был алымдың өсөнсө өлөшөндә,балаға өс һүҙ тәҡдим ителә һәм бала һәр һүҙҙең башын генә әйтә.
ҡалаҡ - радио - машина ҡарама
таҡта - малай - шар тамаша
такси- рам - малай тарама
сыр насар - яҡын сынаяҡ
Бирелгән алым барышында билдәле ҡыйынлыҡтар барлыҡҡа килә.
Мәҫәлән,балалар һүҙҙәрҙе хәтерҙә ҡалдыра алмайҙар,һүҙҙәрҙә өндәрҙең эҙмә -эҙлелеген дөрөҫ билдәләмәйҙәр.Был хаталарҙың төп сәбәбе - балаларҙың иғтибарһыҙлығы һәм уларҙы үҙ фекерҙәрен дөйөмләштерә алмауы. Маҡсатҡа ирешеү өсөн күргәҙмәлек ҡулланырға була. Мин һеҙгә уҡытыу -тәрбиәүи эшегеҙҙә уңышлы ҡулланыу өсөн телмәр үҫтереү буйынса заманға ярашлы инновацион технологиялар тәҡдим иттем. Был технологиялар мәктәпкәсә йәштәге балаларҙың бәйләнешле телмәрен үҫтереүҙә,һүҙлек запасын байытыуҙа,һүҙбәйләнештәр төҙөүҙә,фекерләү ҡеүәһен,логик фекерләүен үҫтереүҙә ярҙам итер,тип ышанам һәм еңел булмаған эшегеҙҙә ҙур ижади уңыштар теләйем.
Алып барыусы (модератор):
Рәхмәт, Земфира Ғәлийән ҡыҙы! Минеңсә, иң мауыҡтырғыс эш – балалар менән метафоралар төҙөү. Сөнки метафоралар төҙөү баланың логик фекерләү ҡеүәһен йылдам үҫтерә, сағыштырыу, уйлап табыу, анализлау операцияларын активлаштыра.
Земфира Ғәлийән ҡыҙына һорауҙар булмаһа, артабан эшебеҙҙе дауам итәйек.
Беҙ белеүебеҙсә, Федераль дәүләт белем биреү стандарттарында балалар баҡсаһы программаһын үҙләштереүгә ҡарата маҡсатлы ориентирҙарҙың береһе – балаларҙың ҡыҙыҡһыныуы (любознательность).
Танып белеү эшмәкәрлегендә лә тәрбиәселәр төрлө технологиялар ҡулланалар: ТРИЗ, проектлау технологиялары, эҙләнеү – тикшеренеү технологиялары һ.б. Юғары категориялы тәрбиәсе Ҡәйепҡолова З.Ғ. балаларҙың танып белеү эшмәкәрлегендә ҡулланған технологияларына ҡыҫҡаса хәрәктеристика бирә. Рәхим итеп тыңлағыҙ.
· З.Ғ.Ҡәйепҡолованың сығышы.
Тема “Балаларҙың танып белеү эшмәкәрлегендә ҡулланылған инновациялы технологиялар ”
Хәйерле көн, хөрмәтле ҡунаҡтар, коллегалар!!!
Минен бөгөнгө темамдың исеме: “Балаларҙың танып белеү эшмәкәрлегендә ҡулланылған инновациялы технологиялар” тип атала.
Ошондай маҡсаттарҙы алдым:
1. Балаларҙың һүҙ байлығын, телмәрҙәрен, иғтибарҙарын, хәтерҙәрен, уйлау һәләттәрен үҫтереү. Белем алыуға ынтылыш формалаштырыу, модель – схемалар ярҙамында бәйләнешле телмәр үҫтереүҙе дауам итеү. ТРИЗ элементтарын ҡулланып балаларҙың логик фекерләүҙәрен үҫтереү.
2. Балаларға, тәбиғәткә ҡарата һөйөү, күҙәтеүсәнлек, ҡош-кейектәргә иғтибарлылыҡ, һөйөү тәрбиәләү.
Мин ойошҡанлы белем биреү эшмәкәрлегендә
1. Карта буйлап сәйәхәт
2. “Системалы ау” төҙөү
3. Морфологик таблицалар
4. Фекерләү карталары технологияларын ҡулланып балаларҙың белем кимәлдәрен, фекерләү ҡеүәләрен үҫтерәм.
Ә хәҙер ошолар тураһында якынданыраҡ таныштырып үтәм.
1. Карта буйлап сәйәхәт технологияһының актуаллеге.
1. Баланың танып белеү үҫешендә фекерләү ҡеүәһе түбән булғанлыҡтан ҙур иғтибар бирергә кәрәк;
2. Баланың танып белеүҙәге үҫеше төрлө эшмәкәрлектәр аша башҡарылырға тейеш;
3. Бала – белем биреү барышының актив ҡатнашыусыһы булараҡ, уға белем кимәлен арттырырға ярҙам итергә кәрәк.
Методикаһы буйынса һәр сәйәхәттә лә карта, тәбиғәт ландшафтары, төрлө объекттар төшөрөлгөн карточкалар йәки фотоиллюстрациялар, күргәҙмәлек һәм таратма материалдар, тылсымлы рюкзак, тикшеренеү өсөн материалдар (тәжрибәләр) кәрәк буласаҡ.
“Карта буйлап сәйәхәт” итеү алгоритмында
1. Барыу урынын билдәләү.
2. Картанан маршрут билдәләү.
3. Нимә һәм кем тап булыуы мөмкинлеген асыҡлау, юлға нимә кәрәклеген әйтеп китеү.
4. Сәйәхәт итеү. Эҙләнеү – тикшеренеү эшмәкәрлеге, тәжрибәләр үткәреү.
5. Йомғаҡ яһау. Ниндәй яңы белем алдыҡ?
“ Карта буйлап сәйәхәт” нимәһе менән балаларҙы ылыҡтыра? Йәки ул алымдың өҫтөнлөгө.
1. Балаларҙың тирә – йүн һәм унда булған объекттар тураһында белеме формалаша;
2. Баланың хәтере, фекерләү операциялары йылдам үҫешә;
3. Бәйләнешле телмәр үҫешә;
4. Төрлө эшмәкәрлектәр аша баланың танып белеү активлығы формалаша;
5. Ижади һәләттәр үҫешә, хеҙмәт күнекмәләре нығый һәм хәрәкәт активлығы арҡаһында һаулыҡ та нығый.
“Карта буйлап сәйәхәт” барышында тәжрибә күрһәтелергә тейеш ине. Тәжрибә буйынса һеҙгә видеояҙма тәҡдим итәм. Рәхим итеп ҡарағыҙ.
2. “ Системалы ау” төҙөү. (Системная паутинка)
Ниндәй ҙә булһа проектты тормошҡа ашырыу “системалы ау” төҙөү формаһында булыуы мөмкин, йәғни проектты тормошҡа ашырыу планы. “Системалы ау” төҙөгәндә эш йүнәлештәре генә түгел, ә өлкәләр интеграциялары ла бик асыҡ күрһәтелергә тейеш.
Системалы ау (өлкәләр буйынса төҙөлөүе мөмкин)
| Танып белеү үҫеше Төп эшмәкәрлек – эҙләнеү - тикшеренеү, формалары: | Телмәр үҫеше төп эшмәкәрлек - коммуникатив, формалар: | Физик үҫеше төп эшмәкәрлек -хәрәкәт, формалары: |
| Социаль - коммуникатив төп эшмәкәрлек - уйын эшмәкәрлеге, формалары: | Художестволы – эстетик үҫеш төп эшмәкәрлек - продуктив, формалары: | Ата – әсәләр һәм социум менән бәйләнеш: формалары: |
Мин бөгөнгө эшмәкәрлектә “Системалы ау” технологияһы менән “Ҡыш” темаһын йомғаҡлауҙы алдым.
 |
3. Морфологик таблицалар
Морфологик таблицалар төрлө күрһәткестәрҙән торған 3 йәки унан да күберәк координаталар үҙәктәренән тора. Был этапта ысын мәғәнәһендә ижад итеүҙәр, уйлап сығарыуҙар башлана.
 | |||
 | |||
Мәҫәлән, таблица ярҙамында йыл миҙгелдәрен нығытып була. Горизонталь буйлап: Ҡыш, Яҙ, Йәй, Көҙ - ә вертикаль буйлап – йәнле һәм йәнһеҙ тәбиғәт объекттары: кеше, айыу, ағас һ.б. Әлбиттә йыл миҙгеленә ярашлы кешеләрҙең кейеме, ҡул менән эшләнгән предметтар (сана, велосипед, шарф, быйма һ.б)
 |
4. Тони Бьюзендың фекерләү карталары ҡулланыу
Фекерләү картаһы – ул проект планын фекерләү карталары ярҙамында төҙөү, балаларҙың фекерләү активлығын арттырыу.
Фекерләү карталары төҙөү тәртибе
1. А4 форматында ҡағыҙ алына. Ҡағыҙ битенең уртаһында төп идея, йәки проблеманы белдергән һүрәт ҡуйыла.
2. Урталағы һүрәттән бер нисә нур формаһында һыҙыҡтар һыҙыла. (һәр һыҙыҡтың үҙ төҫө булыуы мөмкин). Һәр нурҙа төп проблемаға бәйле бер һүҙ генә яҙыла. (Был һүҙ баҫма хәрефтәр менән яҙылырға тейеш.)
3. Был нурҙар ҡалын һыҙылған булырға тейеш.
4. Төп нурҙарҙан тағы ла нурҙар ебәрелә. Һүҙҙәр генә түгел, һүрәттәр булһа бала өсөн аңлайышлы ла була. Һүрәттәр төҫлө булһа бала өсөн ҡыҙыҡлы ла була.
Шулай итеп, танып белеү эшмәкәрлегендә ҡулланылған инновациялы технологиялар балаларҙың уй - фекерләү ҡеүәләрен, белем кимәлдәрен, телмәр үҫештәрен, социаль – коммуникатив, художестволы эстетик үҫештәрен арттырыуҙа ҙур йоғонто яһай. Хөрмәтле коллегалар, технологияларҙы ҡулланырға тәҡдим итәм. Уңыштар һеҙгә!
Алып барыусы (модератор):
Ниндәй технологиялар ҡулланылды?
- карта буйлап сәйәхәт – эҙләнеү – тикшеренеү технологияһы;
- морфологик анализ – ТРИЗ технологияһы;
- фекерләү карталары – ТРИЗ технологияһы;
- системалы ау – проектлау технологияһы;
Һорауҙарығыҙ булһа, педагог яуап бирергә әҙер.
Шулай итеп, танып белеү эшмәкәрлегендә ҡулланнған технологиялар балаларҙың үҙҙәрен уратып алған донъя менән ҡыҙыҡһыныуҙарын арттыра, эҙләнеү – табыу буй