ҺУРАГША ИИМЭ УЯЛГАТАЙ ГЭБЭЛ:
1. Һуралсалда түсэблэгдэһэн сагаа дүүрэн хэрэглэхэ, эрдэм мэдэсэеэ арьбадхан баяжуулхын тула үсэд нэтэрүүгээр ажаллаха, хэшээлнүүдтээ саг үргэлжэ бэлдэхэ, өөрынгөө шэлэжэ абаһан ангиһаа гадуур болон нэмэлтэ хэшээлнүүдтээ хабаадаха.
2. Һургуули дотороо ариг сэбэр байдал баримталха болон дэмжэхэ. Эд зөөридэнь гамтайгаар хандаха.
3. Хэһэн юумэнэйнгээ түлөө харюусажа шадаха.
4. Өөрһөө аха зониие: багшанарые, эжы абаяа, наһажаал хүнүүдые хүндэлхэ.
5. Багашуулда һанаагаа зобохо, тэдээндэ үргэлжэ туһалжа байха.
6. Элүүр энхэ ажамидарха.
7. Анги соогоо эб нүхэсэлэй харилсаануудые дэмжэн баримталха.
ҺУРАГШАДТА ХОРЮУЛТАЙ ГЭБЭЛ:
1. Хэшээлнүүдэй үедэ хубиин хэрэгээр гарай утаһа болон бусад сахим хэрэгсэлнүүдые хэрэглэхэ.
2. Гадар хубсаһаараа, малгайгаа тайлангүй һургуулиин байшан соо байха.
3. Хараалай муухай үгэнүүдые ба бэлин шэбшэг хэлэхэ.
4. Һуралсалай ажаябуулгын үедэ һургуулидаа зугаасуулгын юумэ хэрэглэжэ, һамаарха.
5. Багшадаа хэрзэгыгээр хандаха, хэшээлэй болон забһарлалай үедэ амарха журам эбдэхэ.
6. Хэшээлнүүдэй үедэ хүндэтэ шалтагаангүйгөөр өөрынгөө дураар һургуулиһаа гараха.
Приложение
к Положению о «Кодексе ученика»
Цитаты и изречения:
1. Школа – наш общий дом, объединяющий людей разных возрастов, характеров и судеб. Һургуули – ондо ондоо наһанай, элдэб абари зантай болон хуби заяатай хүнүүдые нэгэдүүлдэг манай хамтын гэр.
2. Честь школы складывается из личных достоинств каждого. Һургуулиин соло хүн бүхэнэй хубиин нэрэ хүндэһөө бүридэдэг.
3. Словом, делом, примером своей деятельности приумножай славу родной школы! Үгөөрөө, хэрэгээрээ, өөрынгөө ажаябуулгын жэшээгээр түрэл һургуулиингаа алдар солые арьбадха!
4. Все свои знания направляй на укрепление и процветание своей малой родины, любимой Бурятии и великой России! Элдин тоонто нютагайнгаа, аяа хайрата Буряадайнгаа болон агууехэ Ород гүрэнэйнгөө бэхижэхэ ба һалбаран хүгжэхэ хэрэгтэ хамаг эрдэм мэдэсэеэ шэглүүлэ!
5. Прежде, чем требовать внимания к себе, прояви его к окружающим людям. Помни об их интересах, нуждах, потребностях. Намда анхарал хандуулагты гэжэ эрилтэ табихынгаа урда тээ тойроод байһан хүнүүдтээ өөрөө анхаралаа хандуула. Тэдэнэй ашаг һонирхол, эрилтэ хангамжа болон хэрэгсээн тухайнь һанажа яба.
6. Хочешь, чтобы тебя уважали, уважай человеческое достоинство других. Өөрөө хүндэтэй ябахаа һанабал, бусад хүнүүдэй нэрэ хүндые сэгнэн хүндэлэ.
7. Дорожи школьной дружбой, цени свой класс и свою школу. Һургуулиингаа эб нүхэсэл гамна, өөрынгөө анги болон һургуулияа сэгнэжэ яба.
8. Научись радоваться не только своим успехам, но и успехам товарищей по классу. Ганса өөрынгөө амжалтануудта бэшэ, мүн баһа ангида хамта һурадаг нүхэдэйнгөө амжалтануудта баярлажа һура.
9. Гордиться славою своих предков не только можно, но и должно; не уважать оной есть постыдное малодушие (А.С. Пушкин). Өөрынгөө элинсэг хулинсагуудай алдар солоор омогорхожо гансашье болохо бэшэ, омогорхохо ёһотой; тэрэниие хүндэлхэгүй гээшэ зоригоо эшхэбтэрээр мохолго мүн (А.С. Пушкин). Знай и гордись историей своей страны. Гүрэн түрынгөө түүхэ мэдэ, омогорхо.
10. Любовь и уважение к родителям, без всякого сомнения, есть чувство святое (В. Белинский). Эхэ эсэгэдээ дуратай байха, хүндэлхэ гээшэ, ямаршье маргалтагүй, нангин мэдэрэл юм (В. Белинский). Уважайте родителей! Эхэ эсэгэеэ хүндэлэгты!
11. Всякое настоящее образование в большей степени добывается путем самообразования (Н.А. Рубакин). Ямаршье үнэн болбосорол ехэнхидээ өөрыгөө болбосоролуулха аргаар олдодог. (Н.А. Рубакин). Занимайся самообразованием! Өөрөө өөрыгөө болбосоруула!
12. Только осуществляя свои лучшие мечты, человечество двигается вперёд (К.А. Тимирязев). Гансал эрхим эрмэлзэлээ бэелүүлжэ, хүн түрэлтэн урагшаа дабшана (К.А. Тимирязев).
Пословицы и поговорки:
1. «А» үзэг эрдэмэй дээжэ, аяга cай эдеэнэй дээжэ. «А» - начало знаний, чай - начало трапезы».
2. Ехэ юумэн багаhаа захалдаг. Большое начинается с малого.
3. Мориной hайниие унажа мэдэдэг, хүнэй hайниие зугаалжа мэдэдэг. Лишь оседлав коня, узнаешь его норов, лишь поговорив с человеком, поймёшь его душу.
4. Танилтай хүн талын шэнээн, танилгүй хүн адхын шэнээн. Имеющий знакомых подобен степи, не имеющий таковых – пригоршне.
5. Эртээр бодоогүй hаа – үдэрѳѳ гээхэш. Эдиртээ hураагүй hаа – золоо гээхэш. Не встанешь спозаранку – день потеряешь. Не познаешь в юности науки - счастье упустишь
6. Ябаhан хүн - яhа зууха, хэбтэhэн хүн хээли алдаха. Идущий найдёт удачу, лежащий – потеряет в весе.
7. Һураhан – далай, hураагүй-балай. Ученье – океан, неученье-тьма
8. Ой модон үндэртэй-набтартай, олон зон hайтай муутай. В лесу деревья встречаются и высокие, и низкие, среди людей встречаются и хорошие, и плохие.
9. Золгонгүй танилтай болохогүй, зобонгүй эрдэмтэй болохогүй. Без встречи не знакомятся, без мучений учëным не становятся.
10. Һайн хүндэ нүхэр олон, муу хүндэ дайсан олон. У хорошего человека много друзей, у плохого врагов много.
11. Багшанар танда үүдэ нээнэ, саашаа таанар өөhэдөө ябанат. Учителя вам открывают двери, дальше вы идëте сами!
12. Эрдэм шэнжэлхэ гээшэ хадаа өөдэ гараhандал: ябаhан хүн оройдонь хүрэхэ, тогтоhон хүн hөөргөө hолжорхо. Учить науку, словно взбираться на гору: идущий доберëтся к вершине, остановившийся скатится вниз.