1 слайд: «Шенше ялын уста эргыже»
Шочмо кундемын чонеш вочшо мурыжо
Элын йукнаш вудшер пырчыла пурыжо.
Тек пошкудем-влакын лумышт, пашашт
Кодыт возалтын историй книгаш.
2 слайд: Мый поро шум ден кажне еным
Вашлийын, шокшын саламлем.
Чыла мурем, тулан шумемым
Мый шочмо верлан полеклем.
Тыгак ойлаш лиеш уста семчызе, Шенше ялын эргыже Ион Николаевич Кузьмин нерген. Тудат шке мурыжо-влакым шочмо калыкшылан полеклен. Мыняр тукым тудын мурыжо-влакым куанен мурат?! Марий Эл радион шортньо фондыштыжо Ион Кузьминын возымо 100 утла мурыжо аралалтеш.
Айдемылан усталык шочмыж деч ончычак пуалтеш. Тыште пуртусат, ача-ават суапле пашам ыштат. Лачак тиде усталыкын негызшым, норго вожшым жапыштыже шижын да кулеш корнышко виктарен гына моштыман. Тудым шижын, арален да виянден толат гын, тиде усталык нигунамат ок йом, леве йурым йуде илыше вийдыме пеледышла ок кошко, садак атылана, садак шке озажым чапландара. Уке гын, кузе айдеме шке усталыкшым почын кертеш. Эше поро сенымашыш шуэш да чапле паша саскам калыклан полекла. Жапыштыже виянден толат гын, тиде усталык нигунамат ок йом.
Слайл 3. Лач тыгак лийын марий калыкын ик эн уста, йоратыме семчызе Ион Николаевич Кузьмин дене. Тудо 1936 ий 3 январьыште Морко кундемысе Шенше ялеш шочын. Ион Николаевичын ачажат Николай Васильевич пеш тале куслезе лийын. Мурашат моткоч кертын. Аважат, Лышталче, пеш поро мотор чонан удырамаш лийын. Ачаже ден аваже пеш пашаче лийыныт гынат, илышышт йосын эртен. Нужнан иленыт. Поснак – кугу сар годым да варажат. Туге гынат Петроп изаже чодыра пашам ыштен, оксаж дене гармоньым налын, ты семузгар дене шоктен улмаш. Изи Ион тудым шыпак-шыпак шупшкедылын. Тыге шылтен аралыме гармонь Ион кидыш куснен.
Слайд 4. А пуртусшо могай сылне: шинчавуд гай вудан Шора энер, лоза шудан кумда олык, а олык вес велне гужлен шогышо акрет чодыра. Теве тыгай пуртус лонгаште шочын-кушкын ончыкылык композитор. Тидымак шотыш налын Валентин Колумбын «Шум полек» почеламутшылан мурым возен.
Слайд 5,6. Кажне енын илышыштыже турло жап лиеш. Кажне пагыт шке семын шумеш кышам кода. Мондаш лиеш мо школыш коштмо йолгорным, икымше туныктышым.
Тышеч коштынам кечын школыш
Кугу шинчымашым погаш.
А школ деч вара кумда корныш,
Ялем, ужатен колтенат.
1953 ий кенежым Ион, иктыланат ойлыде, Йошкар-Олашке музыкальный училищыш экзамен кучаш кая. Тыге шке усталыкшым вияндаш у корно почылтеш.
Слайд 7. Ион Николаевичым, училищым тунем пытарыдеак, 1957 ийыште Совет Армий радамыш служитлаш налыт. Кум ий службо арам ок лий: туштат тудо шке усталыкшым шуара – салтак-влак коклаште самодеятельный пашам виктарен колта, турло строевой мурым да маршым нунылан туныкта да муро возымо пашажымат огеш мондо. Тыгак шочын Семен Николаевын мутшылан возымо «Йоратымашым портылта салтак» мурыжат.
Слайд 8. Армий гыч портылмек, Ион Николаевич училищыште тунеммыжым умбакыже шуя да театр дене угыч кылым пенгыдемда. Шкетан лумеш Марий театрыштат пашам ышта. Шым спектакльлан мурым возен. Тыге тудо композитор семынат шке усталыкшым кумданрак почеш, таптен толеш.
Слайд 9. Училищыште тунеммыж годымак тудо турло концертлаште шоктен, ятыр мурызылан мурымышт годым юзо баянже дене порын полшен.
Слайд 10.Ион Николаевич Шкетан лумеш театрыште, культурно-просветительный училищыште, йоча музыкальный школышто пашам ыштен.
Слайд 11. И.Н.Кузьмин Галина Сергеевна пелашыже да эргыж дене пырля.
Слайд 12. Ион Николаевичлан юмак композитор лияш пурен улмаш: могай тудо муро-влакым возен? Кажныже гаяк калык мурышко савырненыт!Чылан паледа тудын возымо «Индеш шагатлан», «Вуча арама», «Удыр йората гын», «Молан тудо тыгай», Ош ломбер» мурыжо-влакым. Чынжымак Ион Николаевичын возымо мурыжо-влак калык мурыш савырненыт.
Мый поро шум ден кажне еным
Вашлийын, шокшын саламлем.
Чыла мурем, тулан шумемым
Мый шочмо верлан полеклем.
Слайд 13. 1977 ийыште Ион Николаевичын возымыжо посна «Шум полек» книга дене лектын. Тушко композитор шкенжын йоратыме мурыжо-влакым пуртен. Муро, озаштын манмыжла, калыкын кумылжо, чон поянлыкше. Санденак нуно тудын проста, чонеш логалше, лыжга улыт.
Слайд 14. Ион Кузьмин нерген лудаш лиеш 2006 ийыште лекше «Композиторы и музыковеды Республики Марий Эл» сборникысе «Самодеятельные композиторы» разделыште. Тыгак 2011 ийыште лекше «Марий Эл» газетын 22,23,24,26,27 номерлаштыже. Тыште Лидия Семенова Ион Кузьминлан полеклалтше «Вуча арама» очеркше лектын.
Слайд 15. Ах, Шенше, Шенше
Муй таман южетше
Пошкудо-родын кумыл сийже гай.
Марий муран, марий чонан ялемже,
Танем, тек кодшо тукым шепка гай.
Ион Николаевич, самодеятельный композитор гынат, тудын мурыжым марий калык мура, пала да йората. Тидыже тыгак лийшаш: тудо калыклан пашам ыштен, калыклан возен. Тек ончыкыжымат Ион Кузьминын мурыжым мурат да мураш туналыт.
Слайд 16. Ончымыланда тау!