Тема 9. Юридические термины и выражения




Латинские юридические термины-слова (сontractus — “договор”, persona — “лицо”, actio — “иск”, emptio-venditio — “договор купли-продажи”), выражения (malus dolus — “обман”, elegantia iuris — “юридическая тонкость” = “уловка”, pacta nuda — “голые” пакты, т. е. соглашения, не снабженные исковой защитой, vera rei aestimatio — “настоящая стоимость вещи”, litis consumptio — “погашение иска”, corpus iuris civilis — “свод римского гражданского права”), афоризмы (unus testis — nullus testis — “один свидетель — не свидетель”, prior tempore — potior iure — “раньше по времени (приобретения собственности) — сильнее по праву”, litteris fit obligatio — “обязательство возникает посредством записи”, dura lex sed lex — “суров закон, но это — закон”, grammatica falsa non vitat chartam — “грамматические ошибки не лишают документ юридической силы”).

Примерные вопросы для подготовки к зачету

1.Латинский алфавит. Произношение гласных, дифтонгов и согласных. Особенности чтения и произношения.

2. Долгота и краткость слогов. Слогораздел. Ударение.

3. Грамматический строй латинского языка. Порядок слов в предложении.

4. Имя существительное и его грамматические категории.

5. 1-е склонение имен существительных.

6. 2-е склонение и его особенности. Правило среднего рода.

7. 3-е склонение. Особенности согласного типа.

8. Гласный и смешанный тип 3-го склонения.

9. 4-е склонение и его особенности.

10.Существительные 5-го склонения.

11. Прилагательные 1–2-го склонения.

12. Типы прилагательных 3-го склонения.

14. Степени сравнения прилагательных.

15. Личные и притяжательные местоимения. Их склонения.

16. Указательные, отрицательные, вопросительные и относительные местоимения.

17. Образование наречий и степени их сравнения.

18. Числительные количественные и порядковые.

19. Система времен латинского глагола, наклонения и залоги.

20. Личные окончания действительного и страдательного залогов. Основные формы глагола и глагольные основы.

21. Praesens indicativi activi et passivi.

22. Imperfectum indicativi activi et passivi.

23. Futurum I activi et passivi.

24. Perfectum indicativi et passivi.

25. Plusquamperfectum indicativi activi et passivi.

26. Futurum II activi et passivi.

27. Повелительное наклонение.

28. Конъюнктив.

29. Инфинитив в латинском языке.

30. Причастия.

31. Супин.

32. Герундий и герундив.

33. Спряжение глагола «esse».

34. Синтаксис страдательной конструкции.

35. Cинтаксический оборот accusativus (nominativus) cum infinitivo.

36. Синтаксический оборот ablativus absolutus.

37. Consecutio temporum.

38. Союзы, вводящие придаточные предложения времени, причины, цели, условия, уступки.

Тексты для перевода

Вариант A

Omnes populi, qui legibus et moribus reguntur, partim suo proprio, partim communi omnium hominum iure utuntur: nam quod quisque populus ipse sibi ius constituit, id ipsius proprium est vocaturque ius civile, quasi ius proprium civitatis; quod vero naturalis ratio inter omnes homines constituit, id apud omnes populos peraeque custoditur vocaturque ius gentium, quasi quo iure omnes gentes utuntur. populus itaque Romanus partim suo proprio, partim communi omnium hominum iure utitur. Quae singula qualia sint, suis locis proponemus.

Constant autem iura populi Romani ex legibus, plebiscitis, senatus consultis, constitutionibus principum, edictis eorum, qui ius edicendi habent, responsis prudentium.

Lex est, quod populus iubet atque constituit. plebiscitum est, quod plebs iubet atque constituit. plebs autem a populo eo distat, quod populi appellatione universi cives significantur, connumeratis et patriciis; plebis autem appellatione sine patriciis ceteri cives significantur; unde olim patricii dicebant plebiscitis se non teneri, quae sine auctoritate eorum facta essent; sed postea lex Hortensia lata est, qua cautum est, ut plebiscita universum populum tenerent: itaque eo modo legibus exaequata sunt.

Вариант Б

Senatus consultum est, quod senatus iubet atque constituit; idque legis vicem optinet, quamvis de ea re fuerit quaesitum.

Constitutio principis est, quod imperator decreto vel edicto vel epistula constituit. nec umquam dubitatum est, quin id legis vicem optineat, cum ipse imperator per legem imperium accipiat.

Ius autem edicendi habent magistratus populi Romani. sed amplissimum ius est in edictis duorum praetorum, urbani et peregrini, quorum in provinciis iurisdictionem praesides earum habent; item in edictis aedilium curulium, quorum iurisdictionem in provinciis populi Romani quaestores habent; nam in provincias Caesaris omnino quaestores non mittuntur, et ob id hoc edictum in his provinciis non proponitur.

Responsa prudentium sunt sententiae et opiniones eorum, quibus permissum est iura condere. quorum omnium si in unum sententiae concurrunt, id, quod ita sentiunt, legis vicem optinet; si vero dissentiunt, iudici licet quam velit sententiam sequi; idque rescripto divi Hadriani significatur.

Вариант В

Olim itaque tribus modis in manum conveniebant: usu, farreo, coemptione.

Usu in manum conveniebat, quae anno continuo nupta perseverabat; quia enim velut annua possessione usu capiebatur, in familiam viri transibat filiaeque locum optinebat. itaque lege duodecim tabularum cautum est, ut si qua nollet eo modo in manum mariti convenire, ea quotannis trinoctio abesset atque eo modo cuiusque anni usum interrumperet. sed hoc totum ius partim legibus sublatum est, partim ipsa desuetudine obliteratum est.

Farreo in manum conveniunt per quoddam genus sacrificii, quod Iovi Farreo fit; in quo farreus panis adhibetur, unde etiam confarreatio dicitur; complura praeterea huius iuris ordinandi gratia cum certis et sollemnibus verbis praesentibus decem testibus aguntur et fiunt. quod ius etiam nostris temporibus in usu est: nam flamines maiores, id est Diales, Martiales, Quirinales, item reges sacrorum, nisi ex farreatis nati non leguntur: ac ne ipsi quidem sine confarreatione sacerdotium habere possunt.

Coemptione vero in manum conveniunt per mancipationem, id est per quandam imaginariam venditionem: nam adhibitis non minus quam V testibus civibus Romanis puberibus, item libripende, emit vir mulierem, cuius in manum convenit.

Вариант Г

Omne autem ius, quo utimur, vel ad personas pertinet vel ad res vel ad actiones. sed prius videamus de personis. Et quidem summa divisio de iure personarum haec est, quod omnes homines aut liberi sunt aut servi. Rursus liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini.

Ingenui sunt, qui liberi nati sunt; id est sive ex duobus ingenuis matrimonio editus, sive ex libertinis, sive ex altero libertino altero ingenuo. Libertini, qui ex iusta servitute manumissi sunt. Manumissio autem est datio libertatis. Libertinorum tria sunt genera: nam aut cives Romani aut Latini aut dediticiorum numero sunt.

Servi autem ex eo appellati sunt, quod imperatores captivos vendere iubent ac per hoc servare nec occidere solent. Servi autem nascuntur aut fiunt. Nascuntur ex servis nostris: fiunt aut iure gentium, id est captivitate, aut iure civili, cum homo liber major viginti annis venum dari passus est. in servorum condicione nulla differentia.

Sequitur de iure personarum alia divisio. Nam quaedam personae sui iuris sunt, quaedam alieni iuris sunt. rursus earum, quae alieno iuri subiectae sunt, aliae in potestate parentum, aliae in potestate dominorum sunt.

Литература

Основная

    1. Дерюгин А. А. Латинский язык: учебник / А. А. Дерюгин, Л. М. Лукьянова. 3-е изд. М., 2003.
    2. Астапенко П. Н. Латинский язык. Юридическая терминология: учеб. пособие для ВУЗов / П. Н. Астапенко, Е. Ю. Дербичева. М., 2002.
    3. Козаржевский А. Ч. Учебное пособие по латинскому языку для юридических факультетов / А. Ч. Козаржевский. М., 2003.

Дополнительная

    1. Бабичев Н. П. Словарь латинский крылатых слов / Н. П. Бабичев, Я. М. Боровский. М., 1988.
    2. Латинско-русский словарь / сост. И. Х. Дворецкий. 4-е изд., стер. М., 1996 (1-е изд. — 1976).
    3. Латинско-русский словарь / сост. О. А. Петрученко. 10-е изд. СПб., 2001 (1-е изд. — 1892).
    4. Латинско-русский словарь к источникам права / Ф. М. Дыдынский. М., 1997 (1-е изд. — 1896).
    5. Никифоров Б. С. Латинская юридическая фразеология / Б. С. Никифоров. М., 1979.
    6. Розенталь И. С. Учебник латинского языка: для юридических факультетов / И. С. Розенталь, B. C. Соколов. Ростов-на-Дону, 2000.
    7. Скорина Л. П. Латинский язык для юристов / Л. П. Скорина, Л. П. Чуракова. Минск, 1999.
    8. Темнов Е. И. Латинские юридические изречения / Е. И. Темнов. М., 1996.

 

© Санкт-Петербургский Гуманитарный университет профсоюзов

© Еремин А. В., составитель, 2009

 



Поделиться:




Поиск по сайту

©2015-2024 poisk-ru.ru
Все права принадлежать их авторам. Данный сайт не претендует на авторства, а предоставляет бесплатное использование.
Дата создания страницы: 2019-04-29 Нарушение авторских прав и Нарушение персональных данных


Поиск по сайту: