Текст 1.
Dē terrīs Eurōpae.
Patria nostra Rutēnia est magna terra, partim in Eurōpā, partim in Asia sita. Rutēniae caput est Moscovia, ubī Acadēmīa Moscoviēnsis sita est.
In Eurōpā multae terrae sunt. Terrārum Eurōpae nātūra varia est, nam aliae terrae, ut Hungāria et Dānia, plērumque plānae sunt, aliae autem, ut Gfaecia, Italia, Helvētia, montuōsae. Aliae terrae silvīs abundant, aliae silvīs ferē carent. Nōnnūllae Eurōpae terrae, ut Britannia, Hibernia, Melĭta, in īnsŭlīs sitae sunt, nōnnūllae, ut Italia, Graecia, Hispānia – in paenīnsŭlīs.
Incŏlae multārum Eurōpae terrārum agricultūrae student. Agricōlae terram magnā cum cūrā colunt. In silvīs Eurōpae multae bēstiae et variae herbae sunt. Silvae multā et variā māteriā abundant.
Текст 2.
1. Amat victōria cūram (забота, старание). 2. Mala herba cito (быстро) crēscit. 3. Aquĭla nōn captat muscās. 4. Epistŭla nōn ēribēscit (краснеть). 5. Aquĭlam volāre docēs (Ты учишь орла летать). 6. Аmīcitia vītam ōrnat. 7. Experientia docet. 8. Aurōra Mūsīs amīca. 9. Persōna grāta. Terra incognĭta. 10. Cōgĭtō, ergō sum. 11. Historia … magistra vītae. 12. Nōn vītae, sed scholae (дативус коммоди и инкоммоди) discĭmus.
Примечание к текстам:
1. Rŭtēnia, ae f – Россия (средневековое латинское название);
2. Mŏscus, i, m – Москва-река;
3. caput – столица;
4. Helvētia, ae f – Швейцария;
5. Hibernia, ae f – Ирландия;
6. Hungāria, ae f – Венгрия;
7. Melĭta, ae f – Мальта;
8. multā et variā māteria – многочисленность, multus + прилагательное переводится посредством союзов: multae et magnae īnsulaae – много больших островов;
9. sua - своя.
Лексический минимум:
| amīca, ae f - подруга amīcitia, ae f - дружба causa, ae f – причина, судебное дело cūra, ae f – забота, старание căpŭt, căpĭtĭs n – голова, столица fortūna, ae f – судьба, участь īnsŭla, ae f - остров littĕra, ae f - буква nātūra, ae f - природа silva, ae f - лес terra, ae f – земля, страна victoria, ae f – победа vīta, ae f - жизнь malus, a, um – плохой, злой situs, a, um - расположенный părtĭm – частью, отчасти, частично vărĭŭs, ă, ŭm - различный, разный, разнообразный năm – частично (обычно ставится в начале предложения) – дело в том, что; ибо, ведь autĕm – а, же mŏntŭōsŭs, ă, ŭm – горный, гористый ăbŭndō, āvī, ātŭm, ārĕ - изобиловать ferē – почти, приблизительно, обыкновенно, сплошь и рядом nōnnūllŭs, ă, ŭm - некоторый | amō, amāvī, amātum, amāre - любить cūrō, cūrāvī, cūrātum, cūrāre – заботиться, лечить (+ аккузатив) ōrnō, ōrnāvī, ōrnātum, ōrnāre - украшать pugnō, pugnāvī, pugnātum, pugnāre – сражаться, драться careō, caruī, ---, carēre – быть лишенным чего-либо studeō, studuī, ---, studēre – стремиться, стараться, усердно заниматься (+ дативус) colō, coluī, cultum, colĕre – обрабатывать, ухажвать, почитать crēsco, crēvī, crētum, crēscĕre - расти gignō, genuī, genĭtum, gignĕre - рождать sum, fuī, ---, esse – быть ălĭŭs, ă, ŭd - другой из многих, иной; одни ...другие ŭt – союз как; наречие как, когда, как только, так что plērŭmquĕ – нар. в основном, по большей части, обычно plānŭs, ă, ŭm - плоский, ровный ĭncŏlă, ae m - житель |
Задание № 13. Прочитайте текст и сделайте грамматический разбор предложений.
IN LŪDO LITTERĀRUM.
Lūdus litterārum noster haud procul ā forō oppĭdī nostrī situs est. In lūdō multa audītōria sunt, ubī puĕrī littĕrās discunt, in bibliothēcā autem discipŭlī librōs legunt et ad scholās sē praepărant. In audītōriō tabŭla, ubī discipŭlī et magister crētā scrībĕre possunt, mēnsa et sella magistrī, scamna discipulōrum sunt.
Hōra venit. Jam cūnctī discipŭlī adsunt. Magister in audītōrium intrat. Discipŭlī surgunt et magistrum salūtant.
D.: Salvē, magister!
M.: Salvēte, amīcī. Assīdĭte, puĕrī! Scholam nostram incipĭmus. Sed initiō dīcĭte: quis hodiē abest?
D.: Nēmō abest, cūnctī hodiē adsumus.
M.: Bene. Sed estisne ad scholam parātī? Quis ad interrogāta respondēre potest?
D.: Ego possum! – Ego possum!
M.: Tacēte, discipŭlī! Nōlīte clāmāre, dum scholae interestis. Ităque cūnctī hodiē respondēre potestis. Optĭmē! Tū, Mārce, potesne narrāre dē antīquīs Eurōpae terrīs?
Mārcus: Ita est, magister, possum.
M.: Venī, quaesō, ad tabŭlam geōgraphicam et mōnstrā discipŭlīs Graeciam et Italiam atque īnsŭlās inter ōrās Graeciae et Italiae sitās. (Mārcus surgit et ad tabŭlam Eurōpae venit).
Mārcus (mōnstrat): Possum dīcĕre Graeciam et Italiam in paenīnsŭlīs sitās esse, Italiam autem fōrmam calĭgae habēre.
M.: Tē, Mārce, laudō. Videō tē rēctē et plēnē respondēre.
Задание № 14. Прочитайте текст и сделайте грамматический разбор предложений.
COLLOQUIUM
Paulus: Salvē, mī amīci!
Mārcus: Salvēte! Quis est hic puer? Nōnne fīlius tuus est? Ut vocāris, bone puer?
Jūlius: Jūlius vocor. Ut valēs?
M.: Bene valeō. Scītisne theātrum novum in campō Mārtio ā Pompēiō Magnō aedificārī? Pompēius prīmum theātrum lapideum Romae facit. Scaena columnīs et tabŭlīs pictīs ōrnātur, signa aēnea inter columnās locantur. Jam jam exspectāmus caveam novī theātrī ā popŭlō Rōmānō implērī et lūdōs scaenĭcōs ēdī. Hoc theātrum magnifĭcum theātrum Pompēium nōminātur.
At tū, Paule, quō vādis?
P.: Caelum hodiē mīrē serēnum est; nūlla nūbēcŭla cōnspicĭtur; cupiō ambulāre. In anĭmō habeō in hortōs suburbānos venīre. Hortī nostrī amplī et amoenī sunt. Ōrnāmenta hortōrum cedrōs odōrās et altās pīnōs cēnsēmus: pīnī ā poētīs etiam fīliae pulchrae silvārum saepe nōminantur. Ideō hortīs nostrīs ūnĭcē dēlector. Vāle!
