БАР САРИН 28-д
Үгнь болн айснь улсин
Бар сарин хөрн нәәмнд
Баглад,хальмгудыг нүүлһлә,
Баглад,хальмгудыг нүүлһвчн
Балһсд, селәдәр тарала.
Көк ширтә паровознь
Көдәһинь эргҗ курҗңнә,
Көдәһинь эргҗ курҗңнвчн
Көгшд, күүкднь сурднә.
Сарлң, һалзн үкрмүднь
Сала болһнар мөөрнә,
Сала болһнар мөөрвчн
Советин йосн хайшго.
Һалзн, һалзн нохаснь
Һазаһан уульлдад үлднә,
Һазаһан уульлдад үлдвчн
Һазрин холд үлднә.
Нәәмн төгәтә паровознь
Нәәхлн бәәҗ чирнә.
Нәәхлн бәәҗ чирвчн
Нәр-нааднас хаһцулна.
Бүтү ората машинднь
Бүл-бүләр суулһв.
Бул-бүләр суулһвчн
Байрта һазраснь, хольҗулв.
Җирн төгәтә паровознь
Җирлзәд-җирлзәд һарна.
Җирлзәд-җирлзәд һарвчн
Җирһлтә һазраснь хольҗулна.
Улан ширтә вагонь
Уралан, өмәрән чирнә,
Уралан, өмәрән чирвчн
Уульлдад, шууглдад йовна.
ДАРЬЯН ҺОЛ
Үгнь болн айснь улсин
Улан уста Дарьян Һол
Уух дутман әмтәхн,
Уурган көкүлсн ээҗән санхла,
Улм хөөнән уйдулна.
Һашун уста Дарьян һолас
Һаран уһаһад суулав.
Һарсн Төрскән санхла,
Һашута нульмсн асхрна.
Көк ширтә вагоһарнь
Келкәд чирәд һарва.
Келкәд чирәд һархларн,
Киитн Сивр орулва.
Шар ширтә вагоһарнь
Шаргулад, чирәд һарва.
Шарклҗ, өсксн гер-мал
Шаңһа һазрт үлдвә.
|
|
Улан һалзн малмуд
Уульнцд мөөрәд үлдвә.
«Улан залата» хальмгуд
Утдан сәәтә болтха.
Амулң бәәсн хальмгудыг
Аврлт угаһар засглла.
Хаҗһр уга хальмгудыг
Хамгин догшнар засглла.
УЛАН ЗАЛАТА ХАЛЬМГУД
Үгнь болн айснь улсин
Үвлзңгүдәр бәәсн гинә,
Хальмгудан гинә
Үвлин түрүн сарднь,
Хамад авад бәәвлә
Увлин түрүн сарднь
Хамад авад бәәвчн,
Өлсх, түрх зовлңгинь
Үзүләд бәәвлә.
Асхн һурвн часла гинә
Автомашид көлгнә
Авч йовхар белн болад,
Хәрглдәд бәәвлә.
Автомашид көлгнь гинә
Хәрглдәд бәәхинә,
Ааһта хальмг цәнь
Асхрад, үлдәд бәәвлә.
Нүүрс ачдг гинә
Вагодан, вагодан
Нүүлһхин төлә гинә
Сулдхад бәәвлә.
Нүүлһхин төлә гинә
Сулдхад бәәхләрн,
Нүүлтә, буйнтаһинь
Йилһсн болхнь яһна.
Улан гинә ширтә
Вагонднь, вагонднь
Уулюлад, - шуугулад
Авад һарад бәәвлә.
Улан гинә залата
Хальмгудынь гинәлә,
Уулын бел болһнар
Тарагдад хайнала.
Җирн гинә төгәтә
Поезднь, поезднь
Җирҗннүләд, ширҗңнүләд
Чирәд авад һарвла.
Җирһл гинә үзх гинә,
Наснднь, наснднь
Зовлңгин икинь гинә
Заявла, заявла.
ХАЛТА ДЕКАБРЬ
Үгнь болн айснь улсин
Халта декабрь сарднь
Хальмгудыг цугтнь хурав,
|
|
Буута салдсмуд эдниг
Бүслҗ, вагодт суулһав.
Кесг олн вагоднь
Келкәтә болн оньслата,
Килнц уга хальмгудыг
Киитн Сиврәр тарана.
Уралын һолын уснаснь
Уух селгән ирвлә.
Учрсн хойр иньгт
Җирһлин селгән ирхий?
Арат гидг аңнь
Альвн болн дольвнла,
Аав-ээҗин зөөрнь
Арһсн мет тарвла.
Хар зүстә малмуднь
Хасгин һазрар тарвла,
Хойр күн харһхларн,
Хәрхин тускар күүнднәлә.
Бәәсн һазран хәләхнь
Бутү урһа моднла.
Эврә һазран санхнь
Элкн урсад однала.
Манурсн көк теегтән
Мадн кезә күрхмби?
Эскҗ Сиврин һазрт
Эврә насан бархмби?
СИВРТ ҺАРСН ДУД
Эн дуд 100 хальмг дуд гидг хураңһугас буулһҗ авлав
95. ДЕКАБРЬ САРИН ХӨРН НӘӘМН
95. Записана в 1988 году в г. Элисте от Б. Н. Шолдуновой (см. комм. № 24).
Бося Нохалаевна Шолдунова, род. в 1934 году в с. Шар Луузнг Лиманского района Астраханской области
1. Декабрь сарин хөрн нәәмнд
Дегц хальмгудыг нүүлһв.
Дегц хальмгудыг нүүлһв чигн,| 2 д.
Деедстән зальврад һарла. |2д.
2. Буркәтә америкин машинднь
Бүләр-бүләр суулһла.
Бүләр-бүләр суулһв чигн, | 2 д.
Баһчудан хүвдән һундала| 2 д.
3. Сарул, сарул сөөднь
Сиврин тайгар чирв.
Сиврин тайгар чирв чигн, | 2 д.
Садн-элгәснь хаһцулв. | 2 д.
4.Улан ширтә вагонь
Уралан чирәд һарла.
Уралан чирәд йовв чигн, | 2 д.
Ууляд-һундад йовцхала. | 2 д.
|
|
ШАР ШАР ПОЕЗД МАШИН
96. Записана в 1988 году в г. Элисте от Нины Манджиевны Федоровой, род. в 1920 году в с. Могута Бага-Цохуровского сельсовета Долбанского района Астраханской области.
1. Декабрь сарин хөрн нәәмнд
Дегц хальмгудынь нүүлһнә.
Дегц хальмгудыг нүүлһв чигн, | 2д.
Деедстән зальврад һарла. |2д.
2.Улан-цоохр үкр мини
Уульнц хоорндан мөөрнә,
Уульнц хоорндан мөөрсинь соңсхла, | 2д.
Уйн-седкл авна. | 2д.
3.Шар-шар поезд-машинь,
Шаргулад чирәд һарна.
Шаргулад өсксн гер-малнь, | 2д.
Шаңһа болад үлднә. | 2 д.
4.Эрвлзҗ гүүдг поезд-машинь
Элҗ төгәһәр гүүнә.
Элҗ төгәһәр гүүлгвчн, | 2д.
Эврә һазраснь хольҗна. | 2 д.
ДЕКАБРЬ САРИН КИИТН
97. Записана в 1988 году в г. Элисте от Нины Лиджиевны Бураевой, род. в 1926 году в с-зе им. Чапаева Малодербетовского района.
1. Өрүн әмтәхн нөөрләнь
Өндәлһәд босхад суулһна.
Өсрҗ, босад хәләхнь, | 2 д.
Өмнм буута салдс.| 2 д.
2. Декабрь сарин киитнь
Дегәд күчтә болвла,
Дегц хальмгудыг нүүлһснь | 2 д
Деед Советин заквр. | 2 д.
3. Май сарнь урһна,
Малын идг ясрла,
Маниг нүүлгәх цаасн | 2 д.
Москва балһснас ирҗ. | 2 д.
4. Новосибирск киитнь
Ношун болн күчтә,
Ниргүләд хальмгудыг нүүлһснь 2 д.
Насна туршарт мартшго. | 2 д.
5. Салдс бор өрмгнь
Illaha цокҗ генүлнә.
Садн-элгән хәәһәд, | 2 д.
Сибирин селәд төгәлләв. | 2 д.
98. УЛАН ШИРТӘ ВАГОН
98. Записана в 1988 году в г. Элисте от Веры Бадмаевны Тачиевой, род. в 1924 году в с. Долбань Лиманского района Астраханской области.
1. Керә гидг шовунь, шовунь,
Keep һарад өндглнә, өндглнә,
Кенәннь кесн гемәс көлтә
Киитн Сивртнь одсмб, одсмб?
2. Шарлад нарн һарна, һарна,
Шаргулад авад һарв, һарв, 2 д.
Шарклж, зеесн мал-гернь
Шаңһа болад үлдв, үлдв. 2 д.
3. Сентябрь сарнь урһв, урһв,
Серүн киитн орв, орв, 2 д.
Сиврт туугдсн хальмгуд, хальмгуд
Селгән кезә ирхмб? 2 д.
4. Улан ширтә вагонь, вагонь
Уул һатлад йовна, йовна, 2 д.
Улан залата хальмгуд, хальмгуд
Улана йоснд ууляд һундад йовна.
5. Кермн гидг аңнь, аңнь,
Кецү сәәхн аңв, аңв, 2 д.
Күрәд ирх гихнь, гихнь,
Кецү хол һазрв, һазрв. 2 д.
6. Элвг, у теегм мини,
Өнчрэә ардм үлдв, үлдв, 2 д.
Өнр ик зөөр мини
Эзнь уга үлдвч, үлдвч. 2 д
КИИТН СИВРТ KYPCH ХАЛЬМГУД
99. Записана в 1988 году в г. Элисте от Н. Л. Бураевой, род. в 1926 году в с-зе им. Чапаева Малодербетовского района.
1. Асхн арвн часин алднд
Автомашид хәрглдәдл бәәнә. 2 д.
Аав-ээҗин зөөсн зөөрнь
Арһсн болад арднь үлдв. 2 д.
2. Хотарн бәәдг хальмг нутгиг
Хураһад баглад, йовулад бәәнә. 2 д.
Хашаднь бәәсн хөн, үкр, малнь
Эзн yrahap мәәләд, мөөрәд улдв. 2 д.
3. Урал һолын усинь, усинь
Уухин селгән ирвлә, ирвлә. 2 д.
Учрад ирсн хойр саднь
Ууҗхин селгән болвла, болвла. 2 д.
4. Киитн Сивртнь курсн хальмгуд
Көрә боднцг теҗәлтә болвла. 2 д.
Көрә боднцг теҗәлтә хальмгуд
Комендант гидгтнь һаран тәвдг болвла. 2 д.
5. Ууҗ йовсн улан зандн цәнь
Усн, цасн нойта болвла. 2 д.
Идҗ йовсн ирг хөөнә махнь
Илцрң цаһан боднцг болв. 2 д.
6. Аршмин цаһан альчурарнь, альчурарнь
Асхрсн нульмсан арчад йовна. 2 д.
Асхрсн нульмсан арчад йовхнь
Аштнь үнн һатлх болтха! 2 д.
СИВРИН САЛЬКНД
Эн дууг 120 халхас буулһҗ авлав
100. Записана в г. Элисте от студента Калмыцкого университета Церена Гавриловича Бухаева (1964 г. р.)
1. Агчм цаһан альчурарн, альчурарн
Асхрсн нульмсан арчлав, арчлав. 2д.
Альхн дүңгә алтн нутгин
Альд бийәрнь йовҗ җирһхв. 2 д.
2. Асхн арвн часин алднднь
Автомашид хәргүләд бәәнә.2 д.
Аав-ээҗин зөөсн зөөрнь
Арһсн болад арднь үлдв. 2 д.
3. Һалун гидг шовунь, шовунь
Һашута дуута шовун гинә. 2 д.
Һашута дуута шовуһинь соңсхинь,
Һазр-усн сангдад бәәнә. 2 д.
4. Киитн, киитн Сиврин салькнд
Көлдәд көкрәд йовдг көөрк хальмг 2д.
Зовлң үзх маниг, маниг
Заяч юңгад заясн болхв. 2 д.
5. Хур орсн цагтнь, цагтнь
Хар һазрнь көкрх, көкрх. 2 д.
Хөвнь ирсн цагтнь, цагтнь
Хальмг чигн җирһх, җирһх. 2 д.