Цикл Первый – Новый Завет

Евангелие св. Луки

Деяния свв. апостолов

Цикл Второй – Ветхий Завет

Книги Судей - Руфь *

* Opowiadanie to pochodzi z IV w. prz. Chr. choć nawiązuje do autentycznych wydarzeń z życia przodków króla Dawida. Руфь упоминается в генеалогии Христа (Мф 1,5).

Царств

* 20,1-19 – читается вместе с книгой Исайя.

Книги Амос - Иона * - Oсия

* Opowiadanie to powstało w IV w. przed Chrystusem, lecz zdaje się nawiązywać do autentycznej misji proroka Jonasza z VIII w. prz. Chr. (por 2Krl 14,25). Из исторических источников известно, что около 770 до Р.Х. Ассирия действительно была Asyria była rzeczywiście mocno zagrożona przez sąsiadów.

Первый Исайя * - Михей **

* Tej księgi nie da się po prostu czytać po kolei: w dzisiejszym układzie jest po prostu niezrozumiała. Należy ją zatem zreorganizować według prawdopodobnego klucza logiczno - chronologicznego.

** Видно, что Михей знает (и даже подтверждает!) пророчества Первого Исайи:

(см. Мих 4,1-3 -> Ис 2,2-5, Мих 4,10 -> Ис 39,5-7 и Мих 5,1-2 -> Ис 7,13-14).

* Фрагмент 56,10 - 57,2 wydaje się być proroctwem Pierwszego Izajasza, które znalazło się omyłkowo w Trzecim Izajaszu. We wskazanym miejscu pasuje bardzo dobrze…

* Jest to nieco bardziej dokładnawersja fragmentu Iz 38,1-6.21-22.7-8; 39:

Choroba i cudowne uzdrowienie Ezechiasza wg opinii większości biblistów miały miejsce przed oblężeniem Jerozolimy przez Sennacheryba (tj. przed 701 r. prz. Chr.). Wtedy to właśnie przybyła doń delegacja babilońska, aby zawiązać z Judą koalicję anty-asyryjską; z tej to też okazji Ezechiasz pokazał jej swoje skarby, aby dowieść, że jest wiarygodnym sprzymierzeńcem, a także po to, by ewentualnie zapłacić królowi Babilonu za ochronę przed Asyrią… Dlatego, gdy prorok Izajasz przepowiada Ezechiaszowi, że cały jego skarb znajdzie się w Babilonie, król nie wpada w panikę – dla niego proroctwo jest pomyślne, gdyż mówi tylko o wygórowanej cenie za pokój i pomyślność Izraela za jego panowania. Niemniej gdy Sennacheryb rzeczywiście go zaatakował, Ezechiasz mógł liczyć tylko na Boga Izraela!

** Prawdopodobnie chodzi tu o zdobycie zbuntowanego Babilonu przez Asyryjczyków (około 680 roku prz. Chr), a nie o zdobycie Babilonu przez Cyrusa z 539 roku prz. Chr. opisane przez Drugiego Izajasza. Proroctwo o upadku Babilonu Pierwszego Izajasza (zwłaszcza z rozdziału 13 i 14) zostało zatem przypuszczalnie nieco rozbudowane po 150ciu latach, gdy późniejsze wydarzenia sprawiły, iż odczytano je na nowo.

*** Ostatnie trzy dni tygodnia zawierają poematy uczniów Izajasza co do pochodzenia których bibliści nie są zgodni. Chociaż większość z nich opowiada się za późnym pochodzeniem tych fragmentów (IV w prz. Chr.), jest równie prawdopodobne, iż pochodzą one z epoki króla Manassesa i nawiązują do jego deportacji do Niniwy (por. 2Chr 33.1-16) podobnie zresztą jak proroctwo Sofoniasza. Ich aluzyjny, skryty charakter świadczyłby zatem o prześladowaniach kultu jahwistycznego między 680-640 rokiem prz. Chr. To jest jakby Pierwszy Izajasz Bis!