Эш программасы
Педагогик киңәшмә
утырышында каралды
Беркетмә № ____
«_____» _____________ 2017 ел.
Төзеде: Хасаншина Ф.Х.
беренче квалификацион категорияле
башлангыч сыйныф укытучысы
2017-2018 нче уку елы
Аңлатма язуы
4 сыйныфка татар теленнән эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:
1. Татар телендә урта гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. 1-11 нче сыйныфлар Казан Татар.китап. нәшрияты, 2011 ел.
2. 06.10.2009 нчы елда РФ Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Гомуми башлангыч белем бирү федераль дәүләт стандартын гамәлгә кертү” турындагы боерыгына (Приказ №373);
3. 2016-2017 нче уку елына Татарстан Республикасы Сарман муниципаль районы МБББУ “Зур Нөркәй урта гомуми белем бирү мәктәбе”нең укыту планына (23.08.2016 елда үткәрелгән педагогик киңәшмәнең №94 нче беркетмәсе нигезендә расланган)
4 нче сыйныфта татар телен өйрәнү түбәндәге максатларг а ирешүне күздә тота:
- Укучыларның фикерләү сәләтен үстерү, тел чараларын аралашуның эчтәлегеннән чыгып билгели белү, балаларның ана телендә аралашу күнекмәләрен камилләштерү;
- Телнең фонетика, лексика, грамматикасы буенча башлангыч белем алу, өйрәнелә торган тел берәмлекләрен тикшерә белү күнекмәләрен булдыру,
- Дөрес уку һәм дөрес язу күнекмәләрен булдыру, диалогик сөйләмдә катнашу, гадирәк итеп төзелгән монологик сөйләм оештыру;, тасфирлама, хикәяләү, фикер йөртү төрендәге кечкенә текстлар төзергә өйрәтү, уңышлы аралашу сәләте тәрбияләү;
- Укучыларда ана теленә хөрмәт һәм ярату тәрбияләү, телнең чисталыгын, дөреслеген саклау, тел өйрәнүгә кызыксыну өйрәтү
Башлангыч мәктәпнең бурычы – укучыларны ана телен төшенеп, аңлап, закончалыкларына таянып һәм сөйләм ситуацияләренә туры китереп кулланырга өйрәтү. Моның өчен сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрен дә (тыңлау, сөйләү, уку һәм язу) үстерергә кирәк. Дәреслекләрдә материал коммуникатив юнәлешле итеп, ә укучыларның танып белү эшчәнлеге аралашу формасында оештырыла.
Укытуның эчтәлеге һәм методикасы түбәндәге бурычларны хәл итүгә юнәлтелә:
-укучыларда сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрен үстерү һәм телне аралашу чарасы буларак барлык ситуацияләрдә кулланырга өйрәтү;
-аралашу һәм танып белү чарасы булган телне аңлы үзләштерүгә ирешү;
-балаларны текст, китап белән эш итү алымнарына өйрәтү;
-аралашу осталыгы һәм иҗади сәләт арасында бәйләнеш булдыру;
-укучыларның образлы, логик фикерләвен үстерү, аларда аралашу культурасы күнекмәләре тәрбияләү.
Татар телен укыту үзенчәлекләре.
Эш программасы дәүләт белем бирү стандартының предмет темалары эчтәлеген конкретлаштыра, курсның бүлек һәм темалар буенча укыту сәгатен билгели, ТРның гомум белем бирү учреждениеләренең Базис уку планы буенча төзелгән МБББУ “Зур Нөркәй гомуми урта белем бирү мәктәбе”нең 4 нче класслар өчен 2016/2017 нче уку елы планы буенча 102 сәгатькә бүленеп, атнага 3 сәгать исәбеннән төзелде.
Татар теле фәне дәресләре бәйрәм көннәренә туры килү сәбәпле, бу көннәрне үтеләсе дәрес материаллары кабатлау өчен бирелгән сәгатьләрне, охшаш темаларны берләштерү хисабына укытыла.(педсовет№1 карары нигезендә 22.08 2016 һәм приказ №94, 23. 08. 2016.)
Татар теленнән тематик план Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән дәреслек И.Х.Мияссарова, К.Ф Фәйзрахманова нигезендә төзелде.
Татар теле фәне белем бирү өлкәсенең филология тармагына карый.
Фәнне өйрәнүнең көтелгән нәтиҗәләре
| Бүлек исеме | Предмет нәтиҗәләре | Метапредмет нәтиҗәләре | Шәхси нәтиҗәләр | |
| укучы өйрәнәчәк | укучы өйрәнергә мөмкинлек алачак | |||
| 1-3 сыйныфларда үткәннәрне кабатлау. | - авазларга характеристика бирү, хикәяләү тибындагы текст төзи белү; - сигармонизм законына буйсынган һәм буйсынмаган сүзләрне аера белү һәм дөрес итеп яза белү; - хикәяләү тибындагы текст төзи белү; - сүзләрне дөрес итеп иҗекләргә бүлә, тамырда авазлар чиратлашуын белү; - сүзләрне юлдан-юлга күчерү кагыйдәләрен белү; Фонетик анализ ясый белү. | - сүздә орфограммаларны таба белү, язуда дөрес куллана белү; - сүзгә морфологик анализ ясый белү; - өйрәнгән орфограммалар кергән текстны ишетеп язу; - гади җөмләгә синтаксик анализ ясый белү; - фонетик анализ ясый белү | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру, әйтелеш һәм язылышка караган орфограммаларны куллану, сүзләрне иҗеккә бүлү, юлдан-юлга күчерү“Аңлатмалы сүзлек”, “Дөрес яз” “Дөрес әйт”сүзлеге белән эш. РУУГ: - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - белү-белмәү чикләрен чамалау; - укучыларда татар телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту; -тел аша әйләнә-тирә тормышка игътибар, дөрес мөнәсәбәт булдыру; -укучыларның фикерләү сәләтен үстерү; -баланың үзенә һәм башкаларга бәя бирүенә, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү. |
| Сүз. Телнең сүзлек байлыгы | - телнең лексик составы” төшенчәсен, сүзләрнең мәгънәләрен аңлата белү; - сүзлекләрнең төрен, алар белән эшләү тәртибен белү; - күп мәгънәле сүзләрне сөйләмдә дөрес куллана белү; - фразеологик әйтелмәләрне сөйләмдә куллана белү; - бирелгән план буенча текстның кыскача эчтәлеген яза белү. | - аңлатмалы сүзлек ярдәмендә сүзләрнең мәгънәләрен ачыклый белү; - омонимнарны сөйләмдә куллана белү; - синоним һәм антонимнар кулланып бәйләнешле сөйләм төзи белү. | ТБУУГ - фәнни әдәбият белән эшли, үзеңнең күзәтүләреңне язмача билгели белү -аңлатмалы сүзлек белән эш; - сүзлекләрне белешмә чыганагы итеп куллана белү; - сүзлек белән эшли; алынма сүзләрне, синоним, антоним исем, сыйфат фигыльләрне, омонимнарны текстта таный һәм сөйләмдә куллана; сүзнең төп һәм күчерелмә мәгънәләрен билгели; - рәсем һәм план буенча биремнәр үтәү. РУУГ: - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү | - дәреслек геройларына ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү; - алган белемнәрне кулланып, эзлекле рәвештә эчтәлекне бирә, изложение язу; -дөрес телдән һәм язма сөйләмгә ия булуның һәр кешенең индивидуаль культура дәрәҗәсенең күрсәткече икәнен аңлату; -татар сөйләм әдәбенә хас булган сүзләрне дөрес куллану (танышканда, саубуллашканда, табын артында утырганда, рәхмәт әйткәндә, мөрәҗәгать иткәндә, гафу үтенгәндә, тәбрикләгәндә һ.б. очракларда). |
| Сүз төзелеше | - тамыр һәм кушымчаны аеру; - кушымчаларның төрен билгеләү төрләндергеч һәм ясагыч кушымчаларны аера белү; - сүзнең нигезен билгели белү; - кушма сүзләрнең ясалышын, дөрес язылышын белү; - парлы сүзләрнең ясалышын, дөрес язылышын белү - тезмә сүзләрнең ясалышын, дөрес язылышын белү. | - бәйләнешле текст төзи белү өйрәнелгән орфограммалар кергән текстны хатасыз итеп яза белү; - хаталарны таба һәм төзәтә белү; - кагыйдәләргә нигезләнеп сүзләрнең дөрес язылышын аңлата белү. | ТБУУГ: - ясагыч һәм бәйләгеч кушымчаларны; тамыр, кушма, парлы сүзләрнең ясалышын, кушымчаларны кисәкчәләрдән аера белергә сүз ясагыч кушымчаларны аера; - сүзләрне төзелеше ягыннан тикшерү, кушымчаның төрен билгели; тамыр, ясалма, кушма, парлы сүзләрне, тезмә сүзләрне аерып күрсәтә, сөйләмдә куллана, дөрес яза төрләндергеч һәм сүз ясагыч кушымчаларны аеру; РУУГ: - кагыйдә ярдәмендә бирем үтәлешенең дөреслеген тикшерү; - кагыйдә, алгоритм ярдәмендә бирем үтәлешенең дөреслеген тикшерү; - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - сүзләрнең тамырын һәм кушымчасын билгели, әйтелешенә карап тиешле кушымча ялгый; тамырдаш сүзләр табу; - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - дәреслек геройларына ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү; - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү. |
| Сүз төркемнәре Исем | - ялгызлык һәм уртаклык исемнәрен аера, ялгызлык исемнәрен дөрес яза белү; -исемнәрнең берлектә һәм күплек тә килеш белән төрләнешен белү - һәр килештә нинди кушымча ялгануын, һәр килештәге исемнең нинди җөмлә кисәге булып килүен белү, җөмләдә дөрес кулләна белергә тиеш. | - исемне таный белү, җөмләдә дөрес кулләна белү; - бирелгән план буенча ишеткән текстның эчтәлеген эзлекле рәвештә яза белү. | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; - шәхси тәҗрибәгә, сюжетлы картинага таянып (алдан әзерлек белән), хикәя төзеп яза; өйрәнелгән тыныш билгеләрен кую. РУУГ: - кагыйдә, таблица ярдәмендә бирем үтәлешенең дөреслеген тикшерү. КУУГ: -сораулар ярдәмендә партнердан өстәмә мәгълүмат алу. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; -дөрес телдән һәм язма сөйләмгә ия булуның һәр кешенең индивидуаль культура дәрәҗәсенең күрсәткече икәнен аңлату; -татар сөйләм әдәбенә хас булган сүзләрне дөрес куллану (танышканда, саубуллашканда, табын артында утырганда, рәхмәт әйткәндә, мөрәҗәгать иткәндә, гафу үтенгәндә, тәбрикләгәндә һ.б. очракларда). |
| Фигыль | - фигыльнең төп билгеләрен белү; - җөмләдә фигыльләрне таба белү; - хәзерге заман хикәя фигыльне таный белү, зат-сан белән төрләндерә белү; - үткән заман хикәя фигыльне таный белү, зат-сан белән төрләндерә белү - киләчәк заман хикәя фигыльне зат-сан белән төрләндерә белү - боерык фигыльләрне текстта аера белү, боерык фигыльләрне зат-сан белән төрләндерә белү. | - өйрәнелгән орфограммалар кергән текстны хатасыз итеп яза белү; - антоним һәм синоним фигыльләрне бәйләнешле сөйләм төзегәндә куллана белү; - хаталарны таба һәм төзәтә белү; - фигыльнең өйрәнелгән билгеләрен белү, сүз төркеме булу ягыннан тикшерә белү. | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; - үтенеч, киңәш бирү, тыю, рөхсәт сорау, кисәтү формаларын итагатле итеп белдерү чараларын дөрес куллану таблицалар кулланып биремнәрне үтәү. РУУГ: - кагыйдә, инструкцияләрне истә тотарга һәм шуларга ияреп гамәлләр кылырга; - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү; - белү-белмәү чикләрен чамалау; - укучыларда татар телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту; -тел аша әйләнә-тирә тормышка игътибар, дөрес мөнәсәбәт булдыру; -укучыларның фикерләү сәләтен үстерү; -баланың үзенә һәм башкаларга бәя бирүенә, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү. |
| Сыйфат | - сыйфатның соравын, нәрсә белдерүен, җөмләдә таба белү; - төрле дәрәҗәдәге сыйфатларны аера белү; - синоним һәм антоним сыйфатлар кулланып бәйләнешле сөйләм төзи белү. | - төрле дәрәҗәдәге сыйфатлар кулланып бәйләнешле сөйләм төзи белү; - сыйфатны җөмләдә таба, сыйфат дәрәҗәләрен аера белү. | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; -шәхси тәҗрибәгә, сюжетлы картинага таянып (алдан әзерлек белән), хикәя төзеп яза; өйрәнелгән тыныш билгеләрен куя. РУУГ: - кагыйдә, инструкцияләрне истә тотарга һәм шуларга ияреп гамәлләр кылырга; - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - партадаш күршең белән хезмәттәшлек. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау. - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү; - белү-белмәү чикләрен чамалау. |
| Алмашлык | Зат алмашлыкларын таный, килешләр белән төрләндерә, җөмләдә дөрес куллана белергә тиеш Алмашлыкларны килеш белән төрләндерә белергә тиеш | Өйрәнелгән орфографик һәм пунктацион кагыйдәләрне кулланып, хатасыз яза белергә тиеш | ТБУУГ: - ат алмашлыкларының җөмләләрне бер-берсенә бәйләүдәге ролен, 1 нче, 2 нче, 3 нче зат алмашлыкларын сөйләшүдә катнашучыларга мөнәсәбәтле рәвештә төркемли,1 нче зат –сөйләүче үзе,2 нче зат –әңгәмәдәш, 3 зат – әңгәмәдә катнашмаучы икәнен; - алмашлыкларның берлек һәм күплек формаларын, аларның килеш һәм тартым белән төрләнәшен; - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру. РУУГ: - үтелгән орфограммалар кергән текстны, тиешле тыныш билгеләрен куеп, диктант итеп яза. КУУГ: - партадаш күршең белән хезмәттәшлек. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; - укучыларда татар телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту; -тел аша әйләнә-тирә тормышка игътибар, дөрес мөнәсәбәт булдыру; -укучыларның фикерләү сәләтен үстерү; -баланың үзенә һәм башкаларга бәя бирүенә, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү. |
| Сан | Саннарны саналмышлары белән бергә таба белергә, аларны үзара дөрес яраштыра белергә | Өйрәнелгән орфографик һәм пунктацион кагыйдәләрне кулланып, хатасыз яза белергә тиеш | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру. РУУГ: - кагыйдә, инструкцияләрне истә тотарга һәм шуларга ияреп гамәлләр кылырга. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | -үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү; - белү-белмәү чикләрен чамалау. - дәреслек геройларына ярдәм итү. |
| Рәвеш | - җөмләдә рәвешне таный белү; - рәвешнең мәгънәләре һәм җөмләдә кулланылышы белү. | - телдә еш кулланыла торган рәвешләрне дөрес яза, практикада куллана; төп эчтәлекне бирә, эзлеклелекне саклый; җөмләләрне дөрес төзи; эшләрен тикшерә, бәяли, хатасыз яза белү. | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; - рәвешнең-мөстәкыйль сүз төркеме икәнен, лексик-грамматик яктан эш-хәлнең билгесен, ничек үтәлүен белдерүен, морфологик яктан төрләнмәгәнен, синтаксик яктан җөмләдә фигыльне, сыйфатны һәм рәвешне дә ачыклап килгәнен белү. РУУГ: - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: -сораулар ярдәмендә партнердан өстәмә мәгълүмат алу. | - дәреслек геройларына ярдәм итү; -дөрес телдән һәм язма сөйләмгә ия булуның һәр кешенең индивидуаль культура дәрәҗәсенең күрсәткече икәнен аңлату; -татар сөйләм әдәбенә хас булган сүзләрне дөрес куллану (танышканда, саубуллашканда, табын артында утырганда, рәхмәт әйткәндә, мөрәҗәгать иткәндә, гафу үтенгәндә, тәбрикләгәндә һ.б. очракларда). |
| Кисәкчә | - кисәкчәләрне һәм кушымчаларны аера, дөрес яза белү. | - кагыйдәләргә нигезләнеп, сүзләрнең дөрес язылышын аңлата белү. | ТБУУГ: - кисәкчәләрне кушымчадан аера, таный, калын һәм нечкә әйтелешне билгели, дөрес яза, сөйләмдә куллана. РУУГ: - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: -сораулар ярдәмендә партнердан өстәмә мәгълүмат алу. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау - үз уңышларың/ уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү. |
| Бәйлекләр | - бәйлек һәм бәйлек сүзләрне таный һәм килешләр белән куллана белү. | - өйрәнелгән орфографик һәм пунктацион кагыйдәләрне кулланып, хатасыз яза белү. | ТБУУГ: - бәйлекне таный, сөйләмдә куллана һәм дөрес яза. РУУГ: - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү; - белү-белмәү чикләрен чамалау. |
| Сүзтезмә. | - сүзтезмәдәге сүзләр бәйләнешен билгели белү | - өйрәнелгән орфографик һәм пунктацион кагыйдәләрне кулланып, хатасыз яза белү. | ТБУУГ: -сүзтезмәләрне, аның ияртүче һәм иярүче сүзләрен аера, сорау куя КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау. |
| Җөмлә | - җөмләнең баш кисәкләрен таба белү; - җыйнак һәм җәенке җөмләләрне тексттан таба белү; - баш кисәкләрдән чыгып сорау кую юлы белән җөмләнең иярчен кисәкләрен таба белү; - тиңдәш кисәкләрне үзләре бәйләнгән кисәк белән сүзтезмә итеп аерып ала белү; - тиңдәш кисәкләрне аера белү, тиңдәш кисәкле җөмләләрне сөйләмдә куллану; - тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләрен куя белү; - гади һәм кушма җөмләләрне таный һәм аера белү. | - җөмләдә эндәш сүзләне табу, алар янында тыныш билгеләрен куя белү; - эндәш сүзләрне сөйләмдә куллана белү; - алган белемнәрне практикада куллана; төп эчтәлекне бирә, эзлеклелекне саклый; - җөмләләрне дөрес төзи; эшләрен тикшерә, бәяли, хатасыз яза белү; - кагыйдәләргә нигезләнеп, сүзләрнең дөрес язылышын аңлата белү. | ТБУУГ: - төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; - җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен таба, аера, язуда билгели, җөмләдәге сүзләр бәйләнешен ачыклый; -җөмләнең тиңдәш кисәкләрен һәм тиңдәш кисәкләрнең узара санау интонациясен, теркәгечләр ярдәмендә бәйләнешен; -тиңдәш ияле һәм тиңдәш хәбәрле җөмләләрне таба; -эндәш сүзләр һәм алар янында тыныш билгеләрен куя; -гади һәм кушма җөмләләрне аера. РУУГ: -үтелгән орфограммалар кергән текстны, тиешле тыныш билгеләрен куеп, изложение итеп итеп яза КУУГ: - тормыш тәҗрибәсен куллану | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү; - белү-белмәү чикләрен чамалау. |
| Сөйләм һәм текст | - текстның темасын һәм төп фикерен билгеләү. шуларга таянып, текстка исем кую; - текстның планын төзи һәм план буенча эчтәлеген яза белү | - төрле ситуацияләрдә тылсымлы сүзләрне дөрес куллана белү, кеше хәленә керә белү; - бирелгән темага төрле типтагы текстлар төзи белү; - хикәяләү, тасвирлау, фикер йөртү характерындагы текстларны аера белү һәм сөйләмдә куллану | ТБУУГ: -текстның темасын һәм төп фикерен билгели, мәгънәле кисәкләргә, өлешләргә бүлә, кызыл юлны сайлый, текстка исем куя, төрләрен аера, планын төзи, сюжетлы картинага таянып хикәяләр төзи; - фикерне төгәл, ахырынача, эзлекле итеп җиткерә, дәлилли, дөрес яза,тылсымлы сүзләр телдән, язмача чакыру, тәбрикләү. РУУГ: - гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - дәреслек геройларына ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү; - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү. |
| Ел буе өйрәнгәннәрне кабатлау | - өйрәнелгән орфографик һәм пунктацион кагыйдәләрне кулланып, хатасыз яза белү | - бәйләнешле текст төзи белү өйрәнелгән орфограммалар кергән текстны хатасыз итеп яза белү; - хаталарны таба һәм төзәтә белү; - кагыйдәләргә нигезләнеп сүзләрнең дөрес язылышын аңлата белү. | ТБУУГ: - үтелгән орфограммалар кергән текстны, тиешле тыныш билгеләрен куеп, диктант итеп яза; - алган белемнәрне мөстәкыйль куллана текстның темасын һәм төп фикерен билгели, мәгънәле кисәкләргә, өлешләргә бүлә, кызыл юлны сайлый, текстка исем куя, төрләрен аера, планын төзи, сюжетлы картинага таянып хикәяләр төзи; - алган белемнәрне практикада куллана; эзлеклелекне саклый; тест эшләрен тикшерә, бәяләү. РУУГ: - үтелгән кагыйдәләргә нигезләнеп, тест һәм күнегүләр эшләү. КУУГ: - күршең белән хезмәттәшлек итү. | - үз мөмкинлекләреңне, белү-белмәү чикләрен чамалау; - үз уңышларың уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү; - укучыларда татар телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту; -тел аша әйләнә-тирә тормышка игътибар, дөрес мөнәсәбәт булдыру; -укучыларның фикерләү сәләтен үстерү; -баланың үзенә һәм башкаларга бәя бирүенә, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү. |
Укыту предметының эчтәлеге
| Бүлекләрнең исемнәре | Кыскача эчтәлек | Барлык сәгатьләр |
| 1-3 сыйныфларда үткәннәрне кабатлау. | Авазлар һәм хәрефләр. Аларның бүленеше. Сүзгә аваз-хәреф анализы. Татар телендә сингармонизм законы: рәт һәм ирен гармониясе. Иҗек калыплары. Җәйге истәлекләр буенча инша язу. Кереш диктант. | 8сәг |
| Сүз. Телнең сүзлек байлыгы | Сүзнең лексик мәгънәсе. Алынма сүзләр. Бер мәгънәле һәм күп мәгънәле сүзләр. Тотрыклы сүзтезмәләр.Омонимнар. Синонимнар. Антонимнар. Лексикография турында мәгълъмат. Сүзлекләрне куллана белергә өйрәтү. Изложение “Усак”. Тест. | 8сәг |
| Сүз төзелеше | Тамырһәмкушымча.Сүз ясагыч, төрләндергеч кушымчалар. Кушма, парлы, тезмә сүзләр. Аларның ясалышы һәм дөрес язылышы. Сүз төзелешенә анализ ясау. Картина буенча сочинение язу. Контроль диктант. | 11 сәг |
| Сүз төркемнәре Исем | Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр. Берлек һәм күплек сандагы исемнәр. Исемнәрнең килеш белән төрләнеше.Калын һәм нечкә төрләнеш. Килеш кушымчаларының дөрес язылышы. Төрле килешләрдә исемнәрнең бәйлекләр белән кулланылуы. Тест. Изложение “Хәйдәр коткарды”. | 8сәг |
| Фигыль | Фигыль төркемчәләре. Аның зат-сан белән төрләнеше. Фигыльнең җөмләдә хәбәр булып килүе. Текстта синоним һәм антоним фигыльләрне куллану. Боерык һәм хикәя фигыль. I яртыеллык өчен контроль диктант. Тест. | 13 сәг |
| Сыйфат | Сыйфат дәрәҗәләре. Дәрәҗә формаларының ясалышы, дөрес язылышы һәм кулланылышы. Сыйфатларның җөмләдәге роле. Антоним һәм синоним сыйфатлар. Сочинение “Керпе”. Тест. | 7 сәг |
| Алмашлык | Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнеше һәм дөрес язылышы. Аларның бәйлекләр белән килүе һәм дөрес язылышы, күләм, чама белдерүче сүзләрне алмаштырып килүе. Алмашлыкларның җөмләдәге роле. Текстта кабатланып килгән исемнәр урынына - алмашлык,алмашлыклар урынына исем куллану. Сорау алмашлыклары. Аңлатмалы диктант “Аны һәркем ярата”. Тест. | 6 сәг |
| Сан | Сан турында төшенчә. Микъдар, тәртип саннары. Тест. Искәртмәле диктант. | 6 сәг |
| Рәвеш | Рәвеш турында гомуми төшенчә. Сөйләмдә актив кулланылышлы рәвешләр һәм аларның дөрес язылышы. Рәвешләрнең мәгънәләре һәм җөмләдә кулланылышы. Изложение язу “Ябалак. Тавык. Аучы.” | 5 сәг |
| Кисәкчә | Кисәкчәләрнең сөйләмдәге роле – мәгънә, хис төсмерләрен, раслау, инкяр итүне белдерүләре.аларны аралашу ситуациясенә һәм сөйләм максатына туры китереп урынлы, төгәл куллану. | 2 сәг |
| Бәйлекләр | Төрле килешләрдә исемнәрнең һәм алмашлыкларның бәйлекләр белән килүенә күзәтүләр. Баш, юнәлеш, чыгыш килешен таләп итә торган бәйлекләр, аларны сөйләмдә дөрес куллану. Грамматик биремле контроль диктант.”Ана йөрәге” | 4 сәг |
| Сүзтезмә. | Сүзтезмә. Сүзтезмәдә сүзләр бәйләнеше. | 2 сәг |
| Җөмлә | Җөмлә - 10сәг.Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре. Җыйнак һәм җәенке җөмләләр. Аергыч. Җөмләнең тиңдәш кисәкләре.Эндәш сүзләр. Гади җөмлә һәм кушма җөмлә. Изложение.”Кечкенә умартачы”. Тест. | 10сәг |
| Сөйләм һәм текст | Сөйләм һәм текст –8 сәг.Текст, аның темасы, төп фикере, бүлек башы, текстның кисәкләре, алар арасындагы бәйләнеш, укучыларның текст планы турындагы белемнәрен гомумиләштерү. Текстларның төрләре. Хикәяләү, тасвирлау, фикер йөртү характерындагы текстларның төзелеше. Текстларның эчтәлеген тулысынча һәм кыскартып сөйләү. Телдән хикәяләр төзү. Сөйләм этикасы. Сочинение “Безнең авылның табигате.” | 8 сәг |
| Ел буе өйрәнгәннәрне кабатлау | Ел буе өйрәнгәннәрне кабатлау Контроль диктант. Тест. | 4 сәг |
Диктант һәм күчереп язу өчен тәкъдим ителгән текстларның күләме: I яртыеллык – 55 - 60сүз, II - яртыеллык 65 – 70 сүз.
Календарь - тематик планлаштыру
| № п/п | Бүлек исеме Дәрес темасы | Сәг саны | Үткәрү вакыты | Эшчәнлек төрләре | |
| план | факт | ||||
| 1 чирек 1-3 нче сыйныфларда үткәннәрне кабатлау | |||||
| 1. | Авазлар һәм хәрефләр. Бәйләнешле сөйләм телен үстерү “1 нче сентябрь – Белем бәйрәме” | Авазларга характеристика бирү, хикәяләү тибындагы текст төзи белү | |||
| Cузык,тартык авазлар. Иҗек – әйтелешнең иң кечкенә берәмлеге. Дифтонг. Иҗек калыплары Сүзләрне юлдан-юлга күчерү тәртибе. | Сигармонизм законына буйсынган һәм буйсынмаган сүзләрне аеру һәм дөрес итеп язу Хикәяләү тибындагы текст төзи белү | ||||
| Җәйге истәлекләр буенча инша язу. | Сүзләрне дөрес итеп иҗекләргә бүлү, тамырда авазлар чиратлашуын белү Сүзләрне юлдан-юлга күчерү кагыйдәләрен белү. Иҗек. Иҗек калыплары. Дифтонг. | ||||
| Сүзләргә аваз-хәреф анализы ясау тәртибе. | Сүзгә аваз-хәреф анализы ясау | ||||
| Орфографик дөрес язу кагыйдәләре | Орфографик дөрес язу кагыйдәләрен искә төшерү. Сүздә орфограммаларны табу, язуда дөрес куллану. | ||||
| Сүз төркемнәре | Сүзгә морфологик анализ ясау. | ||||
| 7. | Кереш диктант | Өйрәнгән орфограммалар кергән текстны ишетеп язу | |||
| 8. | Җөмлә кисәкләре. | Гади җөмләгә синтаксик анализ ясау. | |||
| Сүз.Телнең сүзлек байлыгы | |||||
| Сүзнең лексик мәгънәсе. | Аңлатмалы сүзлек ярдәмендә сүзләрнең мәгънәләрен ачыклау. | ||||
| Алынма сүзләр | Гарәп, фарсы, рус телләреннән алынган сүзләр белән танышу. “Телнең лексик составы” төшенчәсен, сүзләрнең мәгънәләрен аңлату, сүзлекләрнең төрен, алар белән эшләү тәртибен карау | ||||
| Бер һәм күп мәгънәле сүзләр. | Күп мәгънәле сүзләрне сөй-ләмдә дөрес куллану | ||||
| Тотрыклы сүзтезмәләр | Фразеологик әйтелмәләрне сөйләмдә куллану | ||||
| Омонимнар | Омонимнарны сөйләмдә куллана белү | ||||
| Синонимнар, антонимнар | Охшаш, капма-каршы мәгънәле сүзләр кулланып бәйләнешле сөйләм төзү. | ||||
| Изложение язу “Усак” | Бирелгән план буенча текстның кыскача эчтәлеген яза белү | ||||
| Хаталар өстендә эш.Тест. | Белем һәм күнекмәләрне ныгыту | ||||
| Сүз төзелеше | 11 сәг. | ||||
| 17. | Сүз төзелеше. Тамыр һәм кушымча. Кушымча төрләре.. | Тамыр һәм кушымчаны аеру. Кушымчаларның төрен билгеләү. | |||
| 18-19 | Сүз ясагыч кушымчалар | Тамыр һәм кушымчаны аеру. Кушымчаларның төрен билгеләү.Сүзнең нигезен билгели белү | |||
| Картина буенча сочинение язу | Белемнәрне практикада куллану. Бәйләнешле текст төзү. | ||||
| Төрләндергеч кушымчалар | Тамыр һәм кушымчаны аеру. Кушымчаларның төрен билгеләү, төрләндергеч һәм ясагыч кушымчаларны аера белү | ||||
| 22-23 | Кушма сүзләр | Кушма сүзләрнең ясалышын, дөрес язылышын белү | |||
| Парлы сүзләр. Сүзлек диктанты | Сызыкча аша язылучы ике тамырдан торган сүзләр белән тан |