— Джимми Бин толын. Тендам ужнеже, мэм, — омсалондемыште шогышо Ненси каласыш.
— Мыйым? — ӧрын кайыш мисс Полли. — Йоҥылыш от лий, ала Поллианнам йодын? Тудо икмыняр минутлан ӱдыр дек кӱзен кертеш, тунарак ужнеже гын.
— Да, мэм. Мый каласышым. Но тудо теак кӱлыда манеш.
— Йӧра, чечас волем, — мисс Полли нойышо семын пӱкенже гыч кынеле.
Уна пӧлемыште тудым шемалге чуриян, вожыл чевергыше да кугу шинчан рвезе вучен шинча ыле. Мисс Поллим ужмеке, тудо тунамак пулеметла тӱҥале:
— Мэм, тиде шучко, мом мый ыштем да мом ойлем, но моло семын нигузеат ом керт, умылыза. Тиде вет чылажат Поллианна верч, тулыш-вӱдыш пураш ямде улам. Лу ваштареш ик шанс утарен кодаш логалеш гынат, кучылташ манын, теат мыйын семынак ыштеда ыле — тек вашкерак кошташ тӱҥалже. Сандене тольым каласаш. Тендан кугешнымашда але иктаж-мо весе, э... э... Поллианналан кошташ тӱҥалашыже мешая гын, то, мый палем, доктыр Чилтоным шкендан дек кызытак ӱжыда, умыледа гын...
— Мо-о?! — ӧрткышӧ мисс Полли чурийыштыже шыде пеледмым шкежат шиже, очыни, да сеҥенже веле ыш керт.
Джимми нелын шӱлалтен лукто:
— Ну вот! Мый вет шыдештараш шонен толын омыл. Тӱҥальымже вет тушечын, Поллианна кошташ тӱҥалеш маньым. Мый шонышым, тидым колын, мыйым сайын гына колышт налыда.
— Джимми, мо нерген кутырет?
Джиммилан адакат кугун шӱлалташак веле кодо.
— Тидымак и ойлаш тӧчем тыланда.
— Йӧра, ойло. Но тӱҥалтыш гычак кӱлеш. Умылашем. Чылажымат радамын каласе. Кыдач-покшеч ит тӱҥал да ик орашке ит чумыро.
Джимми тӱрвыжым нулале да лӱддымын тӱҥале.
— Ну, эн ончыч тидым каласыман. Доктыр Чилтон таче мистер Пендлетон дек унала толын, да нуно коктын библиотекыште кутыраш тӱҥальыч. Тиде раш?
— Да, Джимми, — вийдымын вашештыш мисс Полли.
— Тык вот, окнаже тушто почмо ыле, а мыйже тудын йымалне клумбышто шӱкшудым кӱрынам. Да мый чыла кольым.
— О, Джимми, тый шолып колыштынат?!
— Ойленытше мыйын нерген огыл! Да мый вет лӱмынак огыл! — иралте Джимми. — А такше гын пеш рат улам, колын кертмылан. Теат куанеда, чыла тыланда мучаш марте каласем гын. Вет тидыже Поллианналан адакат кошташыже полшен кертеш!
— О, Джимми, вот, тыштыжак умылыдымаш тӱҥалеш мыйын.
— Ну вот, тидымак мыят ойлем, — йӧра манше гай рвезе шуйыш умбакыже. — Доктыр Чилтон ала-кушто умбалне ик доктырым пала, тудыжак Поллианнам эмлаш тӱҥал кертеш, ну, коштын кертше манын. Доктыр Чилтон але рашыжак ойлен ыш шукто, мыланем, манеш, эн ончыч Поллианнам ужашем кӱлеш. Ну, пешак тудым ончалнеже. Тидым ыштен ок кертат, пеш орлана — тыге каласыш. Да эше ешарыш мистер Пендлетонлан: те нимо семынат тудым мӧҥгышкыда огыда ӱж да ӱдырым тудлан огыда ончыкто.
Мисс Поллин шӱргывылышыже койын чеверга.
— Но, Джимми, мый... мый тидым ыштен ом керт... кертын омыл! Вес семынже гын, тидыжымак вет пален омыл! — парняжым лоч шоктыктен шупшкеден шинча, тунар тургыжлана мисс Полли.
— Санденак мый тышке тольым — палашда, — шокшын умбакыжат шуя поро чонан рвезе. — Нуно кутырышт, пуйто ала-молан гынат — мый тыштыже нуным шым умыло, молан те огыда келше, доктыр Чилтоным шкендан деке ода ӱж, тыгак каласен улыда манеш доктыр Уорренлан. А доктыр Чилтон шкевуяже тендан дек толын ок керт, огыда ӱж гын, амалже тыште, кузерак маньыч гала... профессиональный кугешнымаш ала-мо, тыштат умылаш ыш лий. Нуно маньыч, ала-кӧ весе кӱлеш, тыланда тидын кӱлешлыкшым умылтараш. Тольык огыт пале, кӧ ыштен кертеш. Мыйже окна йымалне улам ылят, шканем шке тунамак каласышым: «А вот тидым мый ыштем!» Да иканаште куржын тольым, да мый тендам савырен кертымат ала-мо. Туге вет?
— Да. Но, Джимми, тиде доктыр нерген... — шокшын умылтараш пиже. — Кӧ тудо? Мом ышта? Поллианна коштын кертше манын, чылажымат ыштен кертеш мо?
— Мый кӧжым ом пале. Нуно ышт каласе. Доктыр Чилтон тудын дене палыме да эше колын: але гына ала-кӧм тугайым эмлен шогалтен кертын. Тугайымак, Поллианна гайымак! Тидын нергенже нуно ышт коляне, лач тендам савыраш лийдымылан веле пеш ойгырышт. Доктыр Чилтонлан Поллианнам ончалаш огыда пу, маньыч. Каласыза, те вет тидым ышташ келшеда, туге? Ындыжым те чыла паледа!
Мисс Полли вуйжым рӱзалтыш. Шӱлышыжат иктӧр огыл ыле, кӱрылтшырак. Джимми шкеж семын тургыжлана да онча, ӱдырын кокажын шӱргыжӧ тарайышкак савырнен ынде, теве-теве шортын колтышашла чучеш. Но шорташ ыш тӱҥал. Ик минут гыч тугаяк оралгыше йӱкын мане:
— Да, мый кӧнем... доктыр Чилтонлан... тудым ончыкташ. Ынде мӧҥгет курж, Джимми! Мый доктыр Уоррен дене кутырен налшаш улам. Тудо кызыт кӱшнӧ. Икмыняр минут ончыч толмыжым ужым.
Изиш варарак доктыр Уоррен тарай чуриян, пеш тургыжланыше мисс Поллим ужын, пеш чот ӧрӧ. Но кӱрышталтын ойлымыжо эшеат чот ӧрыктарыш:
— Доктыр Уоррен! Те ик гана консультацийыш доктыр Чилтоным ӱжаш кӱлеш манын ойлышда... мый тунам тореш лийым. Ынде вес семын шонем. Доктыр Чилтоным ӱжмыда ынде мыланем пеш чот кӱлеш. Лучо юватылаш огыл да кызытак ӱжаш гын? Йӧра? Тау!
ГЛАВА
У чӱчӱ
Вес кечынже доктыр Уоррен Поллианнан пӧлемышкыже пурыш, Поллианна туврашыште туврашыште окна деч толшо кечыйол чӱчкымым ончен кия ыле. Почешыже кугу капан, кумда туп-вачан пӧръеҥ пурыш.
— Доктыр Чилтон! О, доктыр Чилтон, кузе мый рат улам тендам ужмылан! — кычкырале Поллианна. Йӱкыштыжӧ куан да эше ала-мо весе, эшеат куатлырак, пӧлемыште улшо-влакын шинчавӱдыштым луктыч. — Но, конешне, Полли кокай тыге ок шоно гын...
— Чыла сай, шергаканем! Ит тургыжлане! — Полли кокаже моло-влак деч ончыкла лектын, тудым лыпландарыш. — Мый доктыр Чилтонлан каласышым: доктыр Уоррен дене коктын тыйым эше ик гана ончен лекташ мый тореш омыл.
— О, тугеже тудым тый шке ӱжынат? — Поллианна куанен гына юарлыш.
— Да, шергаканем, мый шке ӱжым тышке. Тидыже... — Но вараш кодо. Доктыр Чилтонын шинчаончалтышыштыже йӧратымаш, пиалан тулым ужын, пеш чот йошкаргыш, вара савырнен пӧлем гыч писын лектын кайыш.
Окна воктене шогышо сиделке ден доктыр Уоррен коклаштышт шокшын кутыркалат ыле. Доктыр Чилтон кок кидшыге Поллианналан шуялтыш.
— Мыйын изи ӱдырем, тый таче илышыштет шке поро пашатын эн кугу ужашыжым ыштышыч, — йӱкшӧ чытырнен каласыш тудо.
Пычкемышалтмек, кумыл нӧлтшӧ, чылт вес тӱрлӧ Полли кокаже шып гына Поллианнан койкыж деке лишеме. Сиделке кухньышко кас кочкышым ышташ каен ыле. Коктын гына улыт ыле.
— Поллианна, шергаканем, тыланет нигӧ деч ончыч каласынем. Вашке доктыр Чилтон тыйын... чӱчӱэт лиеш. Да тиде чылажат тыйын полшыметлан кӧра! О, Поллианна! Мый тугай пиалан улам! Да тугае рат!
Поллианна совыжым вашла пералтынеже ыле да, трук чарналтыш, кидше ӱлык велалте.
— Полли кокай, Полли кокай, доктыр Чилтонжо тыйын шӱметым да кидетым налаш тынар шонен коштын улмаш мо? Тыйынымак, палем, тыйынымак! Теве молан тудо каласыш мыланем: тӱняште пуйто мый эн кугу да кӱлешан сомылемым ыштенам. Кузе мый рат ом лий?! О, Полли кокай, мый тунар рат улам! Ынде коштын кертдымемат... нимат огыл!
Полли кокаже шортмым чарнен ок керт.
— Изи колоем, лийын кертеш, кунам-гынат... — но тудо ойлен ыш пытаре. Тудо доктыр Чилтонын пареммылан ӱшаным пуымыж нерген эше каласаш ыш тошт. Но тудо весым каласыш, тидыжым Поллианналан колаш вучыдымо ыле. — Шергаканем, вес арнян тыйым путешествий вуча. Изи да йӧнлӧ вакшыште ме тыйым автомашина да поезд дене кугун палыме доктыр дек наҥгаена, тудын эмлымверже лач тыйын гай эмганыше-влаклан ышталтын. Тудо доктыр Чилтонын лишыл йолташыже, да ме ончалына, мом тудо тыланет ыштен кертеш!
ГЛАВА
Поллианнан серышыже
Шергакан Полли кокай да Том чӱчӱ!
О, мый коштын кертам, кертам, кертам! Таче мый шкемын окна деч вакшышем марте миен шуым! Куд ошкыл! Кузе сай улмаш адакат шке йолет умбалне шогаш!
Чыла доктыр-шамыч мыйын йырем шогеныт да шыргыжыныт, а тудын воктенышт чыла сиделке-шамыч шортын шогеныт. А воктенысе палате гыч ик даме, кодшо арнян кошташ тӱҥалше, мемнан омсашке вуйжым чыкен да куанен шыргыжеш ыле! А эше иктым, вес тылзын кошташ тӱҥалам манын ӱшанышым, тышке ӱжыктымӧ ыле; тудо мыйын сиделкын койкыштыжо кийыш да совыжым пеш кырыш! Эсогыл кӱварым мушшо шем коваштан Тилли, веранде окнашке вуйжым чыкен, мыланем кычкырыш: «Кӧгӧрченем, икшывем!», тунамже тудо эше ок шорт да ойлен кертеш ыле.
Мый ом умыло, молан нуно шортыч? Мыйын куанымем дене мурымем, кычкырымем шуэш ыле! Ах! Ах! Ах! Шоналтыза гына вет: мый кертам, коштын кертам! Ынде мыланем нигунарат шӱлыкан огыл. Кеч мый тыште, пӧртна деч умбалне, лу тылзе нарак эртаренам! Но мый садикте венчаялтмаштыда лийде кодын омыл. Ах, Полли кокай, могай сае: те тышке толын улыда да вакшышем воктенем венчаялтда, да мый чыла-чыла шке шинчам дене ужым! Тый эре шонен луктат: кузе гын мыланем куаным кондаш!
Тыште пеш вашке мӧҥгет пӧртыл кертат маныт. Лиеш гын, эмлымвер гыч мӧҥгем марте вошт йолын каем ыле. Да эртемат дыр. Мый шонем, тетла нигунамат нигуш шинчын кошташ, кудалышташ ом тӱҥал. Могай тиде пиал лиеш: шке йолет ӱмбалнак кошташ. О, мый тугае рат улам! Чылажланат рат. Мый эсогыл кызытат рат улам — ик жап йол ӱмбак шогал кертын омыл, моланже гын, вес семын вет нигунамат умылен от нал, могай Юмын пуымо йол уло айдемын, тугай йол, кудышт коштын кертыт! Эрла мый кандаш ошкылым ышташ шонен пыштенам.
Чыладам йӧратыше Поллианна.
ВУЙЛЫМАШ
1 глава. Мисс Полли 9
2 глава. Шоҥго Том ден Ненси 14
3 глава. Поллианнан толмыжо 19
4 глава. Чердакысе пӧлем 29
5 глава. Модыш 38
6 глава. Порыс шотышто йодыш 46
7 глава. Поллианна да наказаний-влак 57
8 глава. Поллианна визитым ышта 63
9 глава.... куштыжо Пӧръеҥ нерген ойлалтеш 74
10 глава. Мисс Сноулан сюрприз 80
11 глава....Джимми Бин дене палдарыше 90
12 глава. Поро пашам ыштыше комитетысе даме-влак ончылно 102
13 глава. Пендлетон-Хилл чодыраште 108
14 глава. Презе студень шотышто йодыш 115
15 глава. Доктыр Чилтон 123
16 глава. Йошкар роза да кружеван шальшовыч 135
17 глава. «Чылт книгасе семын огыл» 144
18 глава. Хрусталь подвеске-влак 152
19 глава.... изишак ӧрмашым лукшо 158
20 глава.... эшеат чот ӧрмашым лукшо 163
21 глава. Вашмут рашемеш 170
22 глава. Проповедь ден пу сарай-влак 178
23 глава. Туткарыш логалмаш 187
24 глава. Джон Пендлетон 195
25 глава. Вучен модмаш 204
26 глава. Пыртак почылтшо омса 211
27 глава. Кок визит 215
28 глава. Модыш да модшо-влак 224
29 глава. Почмо окна гыч 239
30 глава. Джимми Бин руль воктек шогалеш 245
31 глава. У чӱчӱ 249
32 глава. Поллианнан серышыже 251