ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ ГЛАГОЛ И СОСТАВНОЕ СКАЗУЕМОЕ 2 глава
голубь + (-ок) — голубок
որդի — ակ և որդյակ
сын + (-ок, -очек) — сыночек
|
և ոսկեգույն — золотистый և հոգեվիճակ — душевное состояние և բարեգործ — делающий добро և գինեգործ — винодел և աղավնյակ — голубок և որդյակ — сыночек |
Чередование “ու”
Гласный ու в односложных словах в закрытом слоге обычно переходит в ը, который на письме не передается:
սուտ (ложь) | ս/ը/տել (лгать) |
ջուր (вода) | ջ /ը/ րածին (водород) |
գունդ (шар) | գ/ը/նդակ (мяч) |
ձուկ (рыба) | ձ/ը/կնիկ (рыбка) |
б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ու обычно
дает или переходит в ը, который на письме не обозначается.
Случаи выпадания:
գլուխ (голова) | գլխավոր (главный) |
անասուն (животное) | անասնապահ (животновод) |
ամուր (крепкий) | ամրոց(крепость) |
գարուն (весна) | գարնան (весны) |
հատուկ (особый) | հատկապես (особенно) |
Случаи перехода в ը:
սնունդ (пища) | սն/ը/նդարար (питательный) |
ծնունդ (рождение) | ծն/ը/նդավայր (место рождения) |
փախուստ (бегство) | փախ/ը/ստական (беглец) |
Գալուստ (Галуст) | Գալ/ը/ստյան (Галстян) |
в) В открытом слоге ու переходит в վ, если после ա следует
гласный звук.
|
ձու | (яйцо) | ձվի (яйца), | ձվիկ (яичко) |
լու | (блоха) | լվեր | (блохи) |
լեզու | (язык) | լեզվաբան | (языковед) |
կատու | (кошка) | կատվիկ | (кошечка) |
г) В многосложных словах в открытом слоге часто такого чере
дования не происходит:
թեկնածու (кандидат) թեկնածուական (кандидатский)
վերարկու (пальто) վերարկուի (родительный
падеж վերարկու) МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО
СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ / ԳՈՅԱԿԱՆՆԵՐԻ
ՀՈԳՆԱԿԻ ԹԻՎԸ/
Множественное число существительных образуется при помощи окончаний եր и ներ:
а) Окончание եր получают односложные существительные (в которых обычно происходит чередование гласных ի и ու:
քար | (камень) | քարեր |
ժամ | (час) | ժամեր |
լույս | (свет) | լույսեր |
հայր | (отец) | հայրեր |
մայր | (мать) | մայրեր |
աչք | (глаз) | աչքեր |
ձեռք | (рука) | ձեռքեր |
թև | (крыло) | թևեր |
սիրտ | (сердце) | սրտեր |
գին | (цена) | գներ |
վիզ | (шея) | վզեր |
թիվ | (число) | թվեր |
միտք | (мысль) | մտքեր |
տուն | (дом) | տներ |
գունդ | (шар) | գնդեր |
ջուր | (вода) | ջրեր |
ձու | (яйцо) | ձվեր |
б) Окончание ներ получают многосложные существительные
|
տարի | (год) | տարիներ |
ամիս | (месяц) | ամիսներ |
գլուխ | (голова) | գլուխներ |
բերան | (рот) | բերաններ |
ատամ | (зуб) | ատամներ |
ընտանիք | (семья) | ընտանիքներ |
սեղան | (стол) | սեղաններ |
անուն | (имя) | անուններ |
քամի | (ветер) | քամիներ |
Запомните!
В многосложных словах при образовании множествен
ного числа чередования не происходит. Исключение состав
ляет слово երկիր, в котором ի переходит в ը:
երկիր (страна) երկրներ
в) Некоторые односложные существительные получают оконча
ние ներ:
դուռ | (дверь) | դռներ |
ձուկ | (рыба) | ձկներ |
մուկ | (мышь) | մկներ |
եզ | (вол) | եզներ |
բեռ | (груз) | բեռներ |
գառ | (ягненок) | գառներ |
թոռ | (внук) | թոռներ |
ծոռ | (правнук) | ծոռներ |
լեռ | (гора) | լեռներ |
մատ | (палец) | մատներ |
հարս | (невестка) | հարսներ |
նուռ | (гранат) | նռներ |
ռուս | (русский) | ռուսներ |
г) Слова մարդ (человек) и կին (женщина) во множественном
числе имеют формы մարդիկ, կանայք.
|
Запомните!
Մարդ, մարդիկ надо читать մարթ, մարթիկ:
д) Во множественном числе окончание եր получают те сложные
существительные, последним компонентом которых является одно
сложное существительное:
դասագիրք | (учебник) | դասագրքեր |
երկաթգիծ | (железная дорога) | երկաթգծեր |
նախահայր | (праотец) | նախահայրեր |
ծաղկեփունջ | (букет) | ծաղկեփնջեր |
Запомните!
В многочисленных словах указанного типа перед окончанием множественного числа в закрытом слоге происходит чередование гласных ի и ու.
Текст.
Прочтите и переведите при помощи данного к тещ ту словаря.
Երևանում պայծառ աշուն է, իսկ Մոսկվայում ցուրտ է: Եվան կարևոր գործեր ունի: Մեր սենյակները մեծ են և լուսավոր: Ամեն տեղ բարի մարդիկ կան: Մեր լեռները հպարտ գագաթներ ունեն: Բոլոր աշակերտները նոր դասագրքեր ունեն: Հայաստանում շատ տեսարժան վայրեր կան: Մեր մարզում լավ արոտավայրեր կան:
Երևանում ցու՞րտ է: Ո՛չ, Երևանում տաք է, իսկ Մոսկվայում ցուրտ է: Կարևոր գործեր ո՞վ ունի: Ձեր սենյակները մե՞ծ են: Այո՛, մեր uենյակները մեծ են և լուսավոր: Դուք ինչպիսի՞ սենյակներ ունեք: Որտեղ կան բարի մարդիկ: Ովքե՞ր են քո դասընկերները: Ինչպիսի՞ գագաթներ ունեն մեր լեռները: Այսօր ու՞մ ծննդյան օրն է: Ո՞ր դռներն են բաց։ Բոլոր աշակերտները ի՞նչ ունեն: Հայաստանում ինչե՞ր կան: Որտե՞ղ կան լավ արոտավայրեր:
պայծառ — ясный մայրաքաղաք — столица
աշուն — осень հպարտ — гордый
իսկ — а (сочини— արոտավայր — пастбище
тельный союз)
ցուրտ — холод վայր — место
կարևոր — важный մարզ — регион, область
սենյակ — комната տեսարժան — достопримеча
тельный
լուսավոր — светлый ամեն տեղ ֊ везде
դասընկեր — школьный
товарищ
Пояснения к тексту
1. При однородных сказуемых вспомогательный глагол часто опускается. В предложении Սենյակները մեծ են և լուսա—
վոր (Комнаты большие и светлые) вспомогательный глагол второго сказуемого (լուսավոր են) опущен.
2. Знак препинания ՝ здесь соответствует тире в русском языке: Երևանը՝ մեր մայրաքաղաքը (Ереван — наша столица).
МЕСТОИМЕННЫЕ АРТИКЛИ /ԴԵՐԱՆՎԱՆԱԿԱՆ ՀՈԴԵՐ/
Притяжательные артикли
Ստացական հոդեր
իմ հայրը | և | հայրս |
քո հայրը | և | հայրդ |
իմ գիրքը | և | գիրքս |
քո գիրքը | և | գիրքդ |
իմ ընկերները | և | ընկերներս |
քո ընկերները | և | ընկերներդ |
Запомните!
а) Между артиклями ս или դ и предшествующим соглас
ным произносится ը, который на письме не передается. Հայրս
произносится հայրըս, գիրքս — գիրքըս.
б) Артикль դ произносится как глухой согласный տ.
Հայրդ надо произносить հայրըտ, գիրքըդ — գիրքըտ.
формами и всегда могут быть заменены соответствующими притяжательными местоимениями:
տետրս | և | իմ տետրը (моя тетрадь) |
տետրումս | և | իմ տետրում (в моей тетради) |
տետրիցս | և | իմ տետրից (из моей тетради) |
Артикли, определяющие лицо
Դիմորոշ հոդեր
Ս выражает значение первого лица: Ես՝ուսանողս, լավ ընկերներ ունեմ (Я, студент, имею хороших товарищей); Մենք՝ երիտասարդներս, աշխատասեր ենք (Мы, молодые, трудолюбивы).
Դ выражает значение второго лица: Դու՝ ուսանողդ, լավ ընկերներ ունես (Ты, студент, имеешь хороших товарищей); Դուք՝ երիտասարդներդ, աշխատասեր եք (Вы, молодые, трудолюбивы).
Артикли, определяющие лицо, чаще употребляются с местоимениями и числительными.
ինքս (я сам) ինքդ (ты сам) ինքը (он сам, она сама) | ինքներս (мы сами) ինքներդ (вы сами) ինքները (они сами) |
Прочитайте и переведите:
Ո՞վ է քո հայրը: Ո՞վ է հայրդ: Հայրս ուսուցիչ է: Իմ հայրը ուսուցիչ է: Քո մայրը ուսուցչուհի՞ է: Մայրդ ուսուցչուհի՞ է: Այո՛, մայրս ուսուցչուհի է:
Որդիդ աշխատասե՞ր է: Այո՛, որդիս աշխատասեր է: Իմ որդին աշխատասեր է:
Բնակարանդ հարմարավե՞տ է: Այո՛, բնակարանս շատ հարմարավետ է: Ո՛չ բնակարանս հարմարավետ չէ:
Վերարկուդ նո՞ր է: Քո վերարկուն նո՞ր է: Այո՛, վերարկուս նոր է: Ո՛չ, վերարկուս հին է:
Երեխաներդ որտե՞ղ են: Երեխաներս դպրոցում են:
Ամուսինդ նկարի՞չ է: Ո՛չ, ամուսինս բժիշկ է:
Ի՞նչ է քո անունը: Անունդ ի՞նչ է: Իմ անունը Աշոտ է: Անունս Աշոտ է:
Ընկերներդ որտե՞ղ են: Ընկերներս համալսարանում են:
Այսօր քո սիրտը տխու՞ր է: Ո՛չ, այսօր սիրտս ուրախ է: Այո՛, այսօր սիրտս տխուր է:
Ոտքերդ հոգնա՞ծ են: Այո՛, ոտքերս հոգնած են: Ո՛չ, ոտքերս հոգնած չեն:
Ուսուցիչդ ո՞վ է: Ուսուցիչս շատ բարի մարդ է:
ГЛАГОЛ/ԲԱՅ
Неопределенная форма глагола Անորոշ դերբայ
Неопределенная форма глагола в армянском языке имеет окончания ել и ալ:
գրել(писать) | խաղալ (играть) |
վազել (бежать) | գնալ (идти) |
խմել (пить) | զգալ (чувствовать) |
նստել (сидеть) | եռալ (кипеть) |
По этим окончаниям определяется спряжение глагола: ել — I спряжение, ալ — II спряжение.
Окончания ել и ալ одновременно являются глаголообразующими суффиксами: образуют глаголы в основном от существительных и прилагательных. Например:
| Поделиться: |
Поиск по сайту:
Читайте также:
Деталирование сборочного чертежа
Когда производственнику особенно важно наличие гибких производственных мощностей?
Собственные движения и пространственные скорости звезд