Пар ромашка
Р О М А Н
“Адәм баласын нәселдән килгән сыйфатлары
гына түгел, ә тормышы дәверендә җыелып
барган матур гадәтләре дә кеше итә.”
Һете
И С Е М Е Ң М А Т У Р, К Е М Н Ә Р
К У Й Г А Н
I
“Тормыш - юынтык су чиләге булдырудан, төзелеш - бәдрәф ясаудан башлана”,- диядер иде, татарча бик чиста сөйләшүче урыс танышым, Николай агай. Ә безнең, үзтормышыбызны көйләп җибәргәндә, турысын гына әйткәндә, чиләк түгел, хәтта сыңар кашыгыбыз да булмады. Хәер, берәмтекләп әнә шул, әлеге дә баягы кашык та, савыт-саба булдырырга керешүебездән башланды да инде безнең уртак тормышыбыз. Ләкин шулай юклык белән башласак та без ул чагында үзебезне бик бәхетле итеп тойдык. Утырырга урындыгыбыз, ятарга адәм рәтле сәкебез булмаса да без бик бәхетле, фәкать бер-беребезгә бөтен йөрәгебезне биреп, мәхәббәт тулы күзләребез белән караша алганга, дөньяда барлыгыбызны онытып, сөелә алу мөмкинлегебез булганга, бәхетле идек...
– Без гомер буена шулай бәхетле яшәрбезме икән, Алтыным? – ди шул чагында минем Сөеклем, тагын да ныграк сарыла төшеп. Аның озын керфекләре күбәләк канаты кагылгандай салмак кына бер күтәрелеп, бер төшеп ала. Бик ошый миңа аның чәчәк таҗы кебек бөгелеп торган бу озын керфекләре.
– Һичшиксез, һичшиксез бәхетле булырбыз Сөеклем, – мин аны кочагыма күтәреп алып әйләндерәм, колхоздан бирелгән иске һәм тәбәнәк өйдә Сөеклемне күтәргән хәлдә, матча турысыннан башны бәрмәс өчен иелебрәк үтеп, ишекле-түрле йөртәм, – зур иттереп йорт корырбыз, бөтен кирәк-ярак әйберне сатып алырбыз, әниеңнәрнекеннән бер дә ким булмас. Син борчылма Сөеклем, мин эшләргә иренмәм, – дип кызып-кызып аны юатырга, инандырырга керешәм.
– Нишләп алай дисең, Алтыным? -Сөеклем миңа шелтәле карап ала,- мин синнән әйбер сорыйммыни, ул купшы-ялтыравык әйберләр инде болай да туйдырып бетерде.
Минем Сөеклемнең карашлары искитмәле, шундый иттереп күзләрен бага ки – нурлары таш бәгырьне эретер. Күк чәчәктәй ачык зәңгәр күзләренең үзәге күз алмасыннан аерылмый да кебек. Бигрәк тә түгәрәк йөзе кояштай балкып, озын керфекләре күтәрелеп киткәндә, аның күзләреннән сирпелгән нурлар йөрәкне рәхәт кымырҗытып, дертләтеп куя...
Бу карашны мин армиядә хезмәт иткәндә өч ел ярым буена күңел түрендә сакладым. Әмма бу серле күзләр, бу нурлы карашлар өстенә кадерле тагын бер нәрсәм бар әле минем – ул бер сабактан үскән пар ак чәчәк. Дөресрәге минеке генә түгел, ә икебез өчен дә истәлекле һәм кадерле чәчәк. Бу ак чәчәкләргә минем балачагым, яшьлегем сәхифәләре язылган кебек. Чөнки аларны кулыма алуга күз алдыма үсмер чаклар килеп баса, шунда ук күңелем түреннән балачак елларым йөгереп уза...
Балачагым катлаулы һәм кыен елларга туры килеп, ничек кенә авыр үтмәсен, барыбер күңелгә кадерле һәм искә төшкән саен йөрәкнең әллә кайсы җирен моңсу һәм шул ук вакытта ләззәтле-рәхәт кымырҗытып-сулкылдатып ала. Шунысы кызык, балачагым миңа һәрвакыт урылган иген кыры буйлап, камыллардан аякларымны тырната-тырната, канатып бетергәнче йөгерүем белән күз алдыма килеп баса. Мин шулай ерак кырларда эшләүче әтигә өйләгә кадәр ашарга илтеп өлгертергә тиеш. Ул “Коммунар” комбайны белән бөртек суктыра. Кайчагында иртәрәк киленсә, төш җиткәнче әти мине үзе янына утыртып йөртә. Андый көннәрдә мин күз алмалары һәм ап-ак тешләрем белән генә ялтырап калам, ә калган җирләрем кара тузан астыннан күренми дә. Чөнки ябык урыны булмаган комбайнчы көне буена тузан эчендә эшләргә мәҗбүр. Тик шуңа да карамастан, комбайнда утырып йөрү миңа кызык-рәхәт тоела. Ләкин һәр көнне кырга ашкынып йөгерүем комбайнга утырып йөрү өчен генә түгел, мине бирегә башка сәбәп тә тарта...
Әни мине һәрчак: “Кара аны, уенга бирелеп, дөньяңны онытып ятма, кайнар килеш итеп зиткергән бул!” – дип сәгать 11 тулганчы ук әтигә төшке ашны көйләп җибәрә, тик мин генә берәр малайны күрсәм, әнинең кисәтүен капкадан чыгуга ук онытып, шактый соңга калып барам. Ә көннәрдән-беркөнне болында да, су буенда да малайлар күренмәгәч, моңсулы күңелсезләнеп, әкрен генә Чирмешән елгасын кичтем дә, ашлыгы урып алынган кырлар аша камылларга аякларымны тырната-тырната йөгерә-атлый, бик еракта - Ком Сызасы буенда нокта булып кына күренгән техникалар юнәлешендә – әтиләр эшләгән җиргә юл тоттым.
Мин килеп җиткәндә әтинең “Коммунар” комбайнын тартып йөрүче трактор сүндерелгән һәм әти белән тракторчы хәрби кительдән, җәй ае булуга карамастан уң кулына кара пирчәткә кигән, ниндидер кеше белән сөйләшеп торалар иде. Комбайн ышыгында тарантаска җигелгән затлы атны күргәч: “Урындагы кешедер”, – дип шикләнеп куйдым һәм туры әтиләр янына килергә шөлләбрәк калып, ул кеше моннан киткәнче матур атны карап калыр өчен аңа табан атладым. Әмма ат янына ук килеп җитә алмадым, тарантаста утырган алсу күлмәкле кыз баланы күреп, баскан урынымда авызымны ачып, катып калдым.
– Нәрсә кирәк сиңа, малай?! – диде ул катгый-боеру тоны белән мине шактый ук каушата калдырып, – кит аннан атны куркытасың!
Ләкин мин урынымнан да кузгала алмадым, аңыма буйсынмаган ниндидер көч баскан җиремнән селкетми тотты.
– Син ничәдә укыйсың, әллә инде бөтенләй укымыйсыңдамы, әйткәнне аңламый торасың? – аның теле бөтенләй безнең авыл сөйләменә туры килми, әни әйтмешли йомшартып, лөхырьларча сөйләшә ул,- әллә ничәнче сыйныфка барасыңны да белмисеңме?
– Быел икенчегә барам.
– Ә мин өченчедә укыйм, – дип елмайды кыз энҗедәй тешләрен ялтыра- тып. Бу юлы кызның тавышы йомшара төште.
Шул вакыт хәрби китель кигән кеше килеп, тарантаска менеп утырды: “Кузгалдыкмы, кызым?” – диде ул кыз балага эндәшеп һәм атын кызулатып китеп барды. Кызчык, артына борылып, кулын изәде, тик минем генә аңа кул болгап калырга акылым да, кыюлыгым да җитмәде.
Әтиләрнең тракторчы белән үзара сөйләшүләреннән мин, килүче кешенең МТС директоры булуын аңладым, берсекөнгә, ягъни иртәдән арыга ул тагын килеп чыгарга мөмкин икән. Әмма минем бөтен зиһенем әтиләрнең сөйләшүләрен тыңлап торуга түгел, ә әле генә күргән кыз бала турындагы уйларга юнәлгән иде. Ул көнне алсу күлмәкле кызчык гомумән, күз алдымнан бер дә китмәде, хәтта төшемдә дә аны күрдем. Имеш, аның белән без болында күбәләк куып йөрибез. Аннары ул үзе алсу күбәләккә әверелде дә мине үртәп- үчекләп очты...
Икенче көнне дә, өченче һәм аннан аргы көннәрне дә мин алсу күлмәкле кызны күрер өчен әтиләр эшләгән җиргә ничек кенә ашкынып йөгерсәм дә, хыялыма ирешә алмадым – ул башка күренмәде. Мин аны безнең Яңавылдан өч чакрымлап ераклыкта урнашкан МТСлы Иске авыл дип йөртелгән зур авылга кибеткә уку әсбаплары сатып алырга баргач күрдем. Чынбарлыкта ул Иске Каенсар дип атала. Бу авылда минем әниемнең әнисе – зүрәни дә яши. Кибеттән үземә кирәкле әйберләрне сатып алганнан соң, мин аның янына кереп чыгарга ниятләдем. Ул торган өйгә килеп җитәрәк, инде кайчаннан бирле күңелдә сакланган кадерле һәм җанны иркәләүче, серле-йомшак тавышны ишеттем:
– Кая барасың, малай?
Тавыш калай түбәле зур гына, бик матур йорт каршындагы чәчәкле албакча эченнән ишетелде. Мин кыюланып, кыз янына атладым һәм андагы матур чәчәкләрне, ул чәчәкләр арасындагы иң гүзәл, тере чәчкә – мине инде ни гөмер ымсындырып-тартып торган, ерак иген кырында очраткан алсу күлмәкле кызны күреп алдым.
– Сез монда торасызмыни?
– Әййе-е, – дип сузды ул үчекләгәндәй, башын боргалап, – кемнәргә баруыңны әйтмәдең бит әле.
– Зүрәниләргә, – дип мин дәү әни яшәгән йортка төртеп күрсәттем.
– Тирәсе читән белән әйләндерелгән, җил капкалы йортмы?
-Әййе,- дидем мин тупас кына, аның “читән”, “җил капка” сүзләренә басым ясавына канәгатьсез калып. Әйтерсең бу авылда зүрәнинекеннән башка читән тирәле, җил капкалы ызбалар башка юк. Әмма кыз баланың бер нинди кинаясез, ачык күңел белән: “И-и-, Әсмабикә әби синең зүрәниеңмени?”-дип соравыннан кинәт йомшарып китеп:
- Әйе-е,- дип җавапладым, киң елмаеп.
- Ә син ни атлы соң?
– Айрат.
– Матур исем, Айрат, – дип кабатлады кыз, соклануын яшермичә - каян шундый матур исем уйлап тапканнар?
- Ә синеке ничек?
-Мин Сәвия буламын.
-Синең исемең дә бик матур, Сәвия. Ул чагында кыз янында күпме генә сөйләшеп торырга да ризалашыр идем, тик көтмәгәндә аны әнисе кырыс-тупас кына чакырып алды: “Килде-китте малай-шалай белән сөйләшеп торма анда, юлында булсын!..”
Төрле сылтаулар табып, зүрәниләргә ничәмә генә кат килсәм дә, ул елны мин Сәвияне башка очрата алмадым. Тик шулай да икенче елга җәйге каникул га чыккач, зүрәниләрдә торырга алар авылына барам дигән уй, минем күңе лемне рәхәт кытыклап, җилкендереп торды. Шуңа күрәдер мөгаен, ул елның кара көзе дә, аннан соң килгән зәмһәрир салкын кыш та миңа ничектер ягымлы һәм матур тоелып уздылар, ә ямьле җәй җиткәч исә, һич көтмәгәндә дәһшәтле сугыш башланып китеп, дөньяның асты-өскә әйләнде. Димәк мин дәү әни кушканча, үз вакытында “Аллаһы теләсә”не әйтмәгәнмен. Әтине елый-елый фронтка озатып, без өч яше тулып кына барган энекәшем Рәшит белән әни тәрбиясендә торып калгач, күзләргә ак та, кара да күренмәс булды, кая анда иркенләп торып дәү әниләргә бару ди?!...
II
Мәктәптә укулар минем өчен төгәлләнеп торды, чөнки колхоз эшеннән арына аламаган әнинең бала карарга вакыты калмый, шунлыктан ул вазыйфа тулысынча миңа йөкләнгән иде. Әмма әти үзенең фронттан язган хатында
минем тырышып, яхшы укуымны таләп иткәч, берәр ай артка калып булса
да, дәрескә йөрүләрне ялгап китәргә туры килде. Тик барыбер сыйныфны тәмамларга язмады, бер елга төшеп калдым.
Үз сыйныфымнан төшеп калуыма әнине кайсы җирләргәдер окоп казырга җибәрүләре дә сәбәп булды, билгеле. Рәшит белән мине исә, әнинең килендәше Хафизә апа карамагында калдырдылар. Әле дә хәтеремдә, ул чагында әнинең ахирәте Сәрмәдия апа Хафизә җиңгине башка хатыннар белән бергә окоп казырга җибәрмәүләренә бик гаҗәпләнгән иде:
-Хәдицә, ницек инде имцәк балаң була торып та, синең урынга албут бияседәй таза Хәфизәне окоп казырга зибәрмицә үендә калдыралар икән?-диде ул безнең авылныкына хас мишәр сөйләмендә,- һиц аңнашылмый. Хәләлеңнең абыйсы Сахип та тап-таза килеш сугышка китмицә, сельпо рәисе булып эшләп, урындагы кешеләр белән генә типтереп, кайгы белмицә яшәп ята.
– Әтеп тә бетердең инде Сәрмәдия, – дип сүзгә кушыла әни андый чакларда, – кемгә зәмһәрир салкында ац-ялангац килеш окоп казырга, кемгә йылы үендә урындагы кешеләр өцен майлы кальзалар салып, шулпа пешерергә икәнен шул ук түрәләр хәл итә дә бит, ләбаса.
Белмим, окоп казу эшләрендә әни озак тордымы, юкмы икән, әмма Хәфизә апаларда җан асраган вакытлар минем балачагымның иң караңгы-шомлы көннәренә туры килә, бугай – хәтергә шулай уелып калган. Мин баштагы мәлне зүрәниләргә җибәрерләр дип уйлап, әнинең китүенә шатланып та куйган идем әле. Чөнки ул очракта Сәвияне күрү мөмкинлеге нык артачак бит. Тик Хәфизә җиңгинең безне ирексезләп диярлек үзенә алып керүен аңлагач, бөтенләй күңел сүрелде. Шуның өстенә “Абзапа” дип әйттерергә азапланып та, беренче көннән үк төксе-тупас табигатен танытып, үзеннән биздерде ул. Бигрәк тә Рәшиткә юкка-барга кычкырулары, кайчакларда суккалап, чеметкәләп тә алулары белән тәмам минем бәгырьгә тия торган булды, абзапа диәннәре.
Бер көнне укудан кайтып керсәм, Рәшит елый-елый хәле бетүдән тынсыз калган, абзапа исә, баланың авызына чыра белән аның какаен ирексезләп каптырып маташа, ә үзе кайбер тартык авазларны ничектер нечкәртеп әйтеп, каргапмы-каргый: “Цюкыньып беть дөмеккерье, йөзең карьа мальай! – килеп керүемне күргәч, ул бөтен зәһәрен-агуын миңа юнәлтте, – карьа энеңне, ащатю гыньа зитьмәгәнь тьагынь, ятьларь бальасыньың артьынь цистьартьасы гыньа кальды. Әльлә миңа сезне тәрьбияләгәнь өцен берәрь нәрьсә тияме, аць кернәләрь!”.
Мин дәшми-тынмый гына абзапаның каршында салкын идәндә ыштансыз аунап яткан баланы күтәреп алып сөрткәләдем, чистарттым да икебез өчен билгеләнгән почмакка – мич аралыгына барып сыендым. Икенче көнне зүрәнигә кереп, хәлне аңлатып бирдем. Ул дәресләрем бетүгә минем белән кайтып, икебезне дә үзенә алып китте. Билгеле, монда миңа бераз мәшәкать өстәлде өстәлүен, үзебезнең авылдагы башлангыч мәктәпкә укырга йөрер өчен көн саен тегендә-монда 6-7 чакрым юл атлап узарга туры килде. Тик шуңа да карамастан мин бик канәгать булдым, чөнки зүрәниләр авылында Сәвияне очрату ихтималы ачылды бит. Ләкин ничек кенә хыяллансам да Сәвияне күрү тиз генә насыйп булмады, окоп казу эшләреннән арынып кайткан әни безне яңадан үз өебезгә алып китте.
Сәвия белән очрашу рәхәтен тату бәхетенә фәкать ямьле язлар җиткәч кенә ирештем. Ул көнне без әни белән зүрәнинең бәрәңге бакчасын казып бетереп нык кына арыгач, бераз ял итеп алырга да, үзебезгә кайтып эшләргә максат корып тора идек. Кары ачылып кибәргә дә өлгермәгән, чи бакчаны казу искиткеч авыр эш. Бәлки ул аның кадәр үк кыен да булмас иде, тик көрәккә балчык ябышып йөдәтә, әни аларны адым саен бер-берсенә сугып каккалап ала, алай да сабы төбендә калган балчыкны миңа чыра белән чистартып торырга туры килә әле. Шул юеш җирне азапланып казыганлыктан бик тиз хәл бетеп, мин азырак утырып ял итү ягын гына карыйм. Әмма әни ял итеп юанырга бирми, чөнки кайтып, үзебезнең бакчаны да казыйсы бар. Ул да беткәч, казып чыгарыласы черек бәрәңгеләре хисабына, ялгыз картлар-карчыкларның бакчаларын да казырга исәбе юк түгел әнинең. Кыскасы, зүрәнинең бакчасын тәмамлаганда минем җеп өзәрлек тә хәлем калмаган иде инде.
Безнең эшләр беткән төшкә, зүрәни җир астыннан чыккан черек бәрәңгегә көрпә кушып, телеңне йотарлык тәмле җәймә пешереп куйган. Шушы үзенчәлекле тәмгә ия нигъмәтне кәҗә сөте белән дөньямны онытып бөкләп торганда, Сәвия килеп кермәсенме?! Аны күргәч, зүрәнинең тәбәнәк һәм кысан өй эче ничектер иркенәеп, яктырып киткәндәй булды.
– Әсмабикә апа, әни: “Дога кылсын”,- дип бирергә кушты, – зүрәнигә коштабак тулы он биргән арада ул миңа урамга чыгарга ишарәләп, ым кагарга да өлгерде.
Шуны гына көтеп торгандай, мин мизгеле белән тышка атылдым. Артымнан ук Сәвия чыгып, бергәләп Кизләү Тавына чишмә карарга барырга тәкъдим итте:
-Анда билгеле, хәзер чәчәкләр юктыр әле. Шулай да Кизләү Чишмәсенең челтерәп агуын карап, тыңлап торулары рәхәт. Ә җәй җиткәч, чәчәкләр җыярга барырбыз,- мин шундый матур чәчәкле урыннарны беләм, – дип балкыды ул үзе дә бу вакытта искиткеч күркәм чәчкәгә охшап калып,- киттекме?
Сәвия чакырып торганда бармыйммы соң инде, мин бит юләр түгел, әйдә генә. Ул тиз генә коштабакларын өйләренә кертеп чыкты да без вакытны сузмыйча, алар авылыннан да безнекеннән дә бер чамадагы ераклыктагы Кизләү Тавына юлтоттык.
– Мин сине Тәкыя Аланына алып барам Айрат, җәй көннәрендә андагы чәчәкләрне күрсәңме? Ул урынны беркем белми, бераз ераграк инде, син бакча казып арымадыңмы, барырга ризамы соң?
– Риза гынамы соң, теләсәң кая алып бар, мин чүт кенә дә арымадым,- дөрестән дә бу вакытта минем көчем ташып тора, гүя бүген бакча казу мәшәкате белән шөгыльләнмәгән дә кебек идем.
Кизләү Тавы тәмле һәм шифалы сулы салкын чишмәсе, кызарып пешкән җир җиләкләре белән минем өчен болай да яратып, бик теләп йөрегән җирем. Аның Сәвиягә дә нык ошаганын белгәч, ул зүрәни әйтмешли, бөтенләй изге җиргә әйләнде. Изгедер дә, әнә бит Кизләү Чишмәсеннән су эчәр алдыннан аңа акчамы, җиләкме, я булмаса, ахыр чиге, киемеңнән җеп кисәге өзеп салырга кирәк, диләр. Акча дигәнен, күрергә дә юк инде анысын, ә менә сәләмә киемеңдәге салынып торган җеп кисәген өзеп салырга гына теләсә кайчан булдырабыз аны.
Безнең күрше Мифтах абзый әйтмешли, тешләрне сындырырлык салкын чишмә суын куш учлап эчкәннән соң, Сәвия мине ике ягы да текә ярлы Кизләү Тавы арасыннан Такыя Аланына алып китте... Биек Кизләү Тавы иңнәре белән Торна Сазын кочаклап торган Алып батыр сыман, ә тау битләре гүя аның кул очларыннан салмак кына күтәрелә килеп, нәкъ урта һәм иң биек җиреннән икегә аерылып китә. Әнә шул кыялар башланып киткән урынның уң як яры астыннан салкын чишмә бәреп чыга. Ни хикмәттер, җиләкләр дә чәчәкләр дә күбесенчә кояш нуры турыдан-туры төшмәгән сул як итәкләрендә үсәләр. Кизләү Тавы үзәгеннән ат юлы бормаланып үтә, тик минем ул юлдан әллә ни эчкә кергәнем юк әле. Сәвия ул юлның Такыя Аланына алып чыгуын аңлатты. Әмма без анда ук үтмәдек, чәчәкләр күренә башлагач килергә булыр, диде Сәвия. Шуңа күрә мин ул көннәрне бик зарыгып көтә башладым.
Ниһаять ул көнне дә күрергә насыйп булды, укулар төгәлләнер алдыннан, соңгы кыңгырауга чәчәк җыярга дип, Сәвия тагын мине Кизләү Тавына ияртеп китте. Моңа кадәр Тәкыя Аланы дигән гаҗәеп гүзәл җирне белми идем әле. Анысы Имәнсәр дип аталган агачлыкны үткәннән соң башланып китә икән...
Андагы аллы-гөлле чәчәкләрне күрсәң, исең-акылың китәр. Бик күп чәчәкләрнең атамаларын үзем яхшы белсәм дә, Сәвиянең аларны исемнәрен әйтеп җыюын мин аерым рәхәтлек татып тыңлыйм, күзәтәм. Шулай да кайбер үсемлек, чәчәк атамаларын әйтми торганда мин шатланып, үз белдеклелегемне күрсәтергә ашыгам:
- Монысы чамбыр кебек тәмле, ашка сала торган күшә үсемлеге. Ул урманда да болында да үсә, көпшәсе сәрдә үләненнән дә тәмлерәк. Аның икенче төре – бәбчек тә бар әле. Анысы да тәмле, файдалы да, диләр. Тик агулысы - тиле күшә белән генә бутарга ярамый, тилерткәнгә күрә ул түндербаш дип йөртелә дә.
-Тилебәрән орлыгы кебектер инде алайса. Аның мәккә охшаган орлыкларын ашап, безнең күрше малайларының почмакка үрли башлаганнарын күреп, көлә-көлә сыннарым каткан иде.
-Әйе, шундый агулы ул,-дип җөпләргә ашыгам Сәвия сүзләрен hәм яңадан үземнең чәчәкләр, үсемлекләр буенча сай йөзмәгәнемне исбатлау йөзеннән, тагын чәчәк төрләрен барлауга керешәм, - кара әле Сәвия, менә бу сары чәчәк "Марҗа ботиңкасы" дип атала. Аның чәчәген суырсаң бал да чыга әле.
-Шулай мени, мин белми идем.
- Менә монысын без әбиләр чәче шикелле йомшак һәм ак булганга "Әбиләр чәче" дип йөртәбез,- дип күрсәтәм мин чәчәге булмаса да үзенчәлекле матур кылганга ишарәләп,- тик миңа чәчәкләрнең иң ошаганы, кечкенә зәңгәр чәчкәле "Ала миләүшә". Нәкъ менә Сәвия, синең күзләрең инде, ә озын керфекләрең, чәчәк таҗларыдай. Иң беренче тапкыр сине алсу күлмәктән күргәннән бирле гөлҗимеш, аннары алсу төстәге албут чәчәкләре дә миңа бик ошыйлар.
Шул сүзләрне әйтүем белән ул миңа искиткеч назлы иттереп карап торды ки, мин берара үземне әллә ничек кенә уңайсыз тоя башладым.
-Син Айрат, шигырьләр дә язасыңмы әллә?-дип куйды ул һич көтмәгәндә, мине бу соравы белән шактый аптырашта калдырып.
-Ю-юк,- дияргә ашыктым мин,- ниндидер гаепле эш кылып тотылгандай,-ник алай дисең?
-Шундый матур чагыштырулар китергәч, шигырьләр язасың кебек тоелды. Ярар алайса, әйдә бу матур чәчкәләрдән бер-беребезгә такыяләр үрешәбез.
-Ничек үрәләр соң аны?
-Менә мин үргәнне карап тор, шунда ук өйрәнәсең.
Без чәчәкләрдән такыяләр үрергә керештек. Сәвия үз такыясен алданрак үреп, минем башыма кигезде, ә мин шактый ук калышып кына шул ук гамәлне башкара алдым. Буем аңардан ярты башка кыскарак булганга, ул бер кулын минем иңбашыма салып, икенче кулындагы кылганнар белән битемнән, муенымнан кытыклатып узды. Аннары җирдән иелеп бер сабактан үскән пар акчәчәкне өзеп алды да: